وزارت امور خارجه آلمان روز سهشنبه ۳۰ مرداد در بیانیهای پلمب و برخورد مقامهای امنیتی جمهوری اسلامی با موسسه آموزش زبان آلمانی گوته در تهران را محکوم کرد و از احضار سفیر حکومت ایران در برلین خبر داد.
وزارت خارجه آلمان در این بیانیه، پلمب موسسه گوته را غیرقابل توجیه خواند و افزود: «مبادلات زبانی پایهای برای درک متقابل است. این موسسه مکانی محبوب و شناختهشده برای ارتباطات است، جایی که افراد با تعهد شخصی فراوان و در شرایط سخت برای یادگیری زبان تلاش میکنند.»
آلمان از دولت مسعود پزشکیان خواست «فورا اجازه از سرگیری فعالیتهای آموزشی این موسسه را صادر کند».
ظهر سهشنبه، گروهی از ماموران امنیتی و انتظامی وارد موسسه آموزش زبان آلمانی گوته در خیابان دیباجی و ساختمان آموزشی آن در قلهک تهران شدند و این مجموعهها را پلمب کردند.
خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضاییه جمهوری اسلامی، این مراکز را «غیرقانونی» نامید و از تعطیلی آنها خبر داد.
به گفته این خبرگزاری، «دو شعبه از مراکز غیرقانونی وابسته به دولت آلمان» که با «نقض قوانین کشور، مرتکب اعمال غیرقانونی متعدد و تخلفات گسترده مالی شده بودند»، با دستور مقام قضایی تعطیل شدند.
قوه قضاییه همچنین از دریافت گزارشهایی از تخلفات سایر مراکز وابسته به آلمان در ایران خبر داد و گفت تحقیقات در این مورد در جریان است.
بر اساس گزارشهای رسیده به ایراناینترنشنال، پلیس برای پلمب این مرکز به خشونت متوسل شده و با فیلمبرداری و ضرب و جرح استادان، کارکنان و دانشجویان زبانآموز، در محل رعب و وحشت ایجاد کرده است.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، در گزارشی وقوع درگیری و ضرب و شتم هنگام پلمب موسسه آموزش زبان آلمانی گوته در تهران را تکذیب کرد و نوشت ماموران یگان ویژه در این ماموریت نقشی نداشتند
برخی منابع که نیروهای انتظامی حاضر در محل را متعلق به نوپو یا «نیروهای ویژه پشتیبان ولایت» معرفی کردهاند، گفتند آنها سر در این موسسه را نیز کندند.موسسه گوته که از روی نام شاعر آلمانی، یوهان ولفگانگ گوته نامگذاری شده، یک سازمان ناسودبر (غیر انتفاعی) با وظیفه گسترش زبان و فرهنگ آلمانی در بیرون از مرزهای این کشور است که در سال ۱۳۳۰ خورشیدی تاسیس شده و هماکنون ۱۴۵ مرکز در ۷۷ کشور جهان دارد.
این اولین بار نیست که فعالیتهای موسسه گوته در ایران تعطیل میشود.
سال ۱۳۸۳، جمهوری اسلامی در واکنش به پردهبرداری از لوح یادبود قربانیان میکونوس در برلین، دفتر انستیتو گوته در تهران را تعطیل کرد.
حکومت ایران قبل از آن اعلام کرده بود اگر لوح یادبود قربانیان میکونوس در شهر برلین نصب شود، لوحی در برابر سفارت آلمان نصب و در آن از قربانیان بمبهای شیمیایی یاد خواهد کرد که به گفته تهران، آلمان صادر کننده اصلی آن به عراق بود.
در ماجرای ترور میکونوس که در رستورانی به همین نام واقع در برلین در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۲ (۲۶ شهریور ۱۳۷۱) رخ داد، تعدادی از سران اپوزیسیون کُرد به دست عوامل جمهوری اسلامی ایران به قتل رسیدند.
پرستاران به آلمان میروند
به گفته برخی شاهدان عینی، ماموران هنگام پلمب مرکز زبانآموزی گوته، خطاب به زبانآموزان فریاد میزدهاند: «کجا میخواهید بروید؟»
روز یکشنبه ۲۸ مرداد و همزمان با ادامه اعتصاب پرستاران در ایران، علی جعفریان، مسئول کمیته وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شورای راهبردی دولت مسعود پزشکیان، از موج مهاجرت پرستاران به آلمان خبر داد و میزان مهاجرت یا ترک کار آنان را «وحشتناک» توصیف کرد.
او در ادامه گفت: «پرستاران یکی در میان، آلمانی یاد میگیرند تا بتوانند از کشور خارج شوند. آنها با یک مدرک زبان آلمانی میتوانند از کشور خارج شوند.»
رییس سابق دانشگاه علوم پزشکی تهران و مسئول کمیته وزارت بهداشت شورای راهبردی پزشکیان، گفت که در سالهای اخیر ۳۰ هزار نفر از اعضای هیات علمی بیمارستانها مهاجرت کردهاند.
اقدام قوه قضاییه جمهوری اسلامی در بستن مراکز فرهنگی وابسته به آلمان، میتواند واکنشی به اعتراضات وسیع پرستاران در روزهای اخیر و موج گسترده مهاجرت آنان باشد.
پاسخ به تعطیلی مرکز اسلامی هامبورگ
نور نیوز در کانال تلگرامی خود با اشاره به خبر تعطیلی مراکز مرتبط با موسسه گوته نوشت: «گفته میشود این اقدامی متقابل در مورد بستن مراکز فرهنگی و اسلامی در آلمان است»
دولت آلمان صبح روز چهارشنبه سوم مرداد در بیانیهای فعالیت مرکز اسلامی هامبورگ را ممنوع اعلام کرد.
این مرکز به «تبلیغ ایدئولوژی جمهوری اسلامی، حمایت از حزبالله لبنان و اقدام علیه قانون اساسی آلمان» متهم شده است.
در پی اقدام پلیس آلمان در بستن مرکز اسلامی هامبورگ و شماری از مراکز اسلامی مرتبط با آن، مدیرکل غرب اروپای وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، سفیر آلمان در تهران را احضار کرد.
او در دیدار با سفیر آلمان، «ضمن محکوم کردن اقدام خصمانه و مغایر با اصول بنیادین حقوق بشر»، مراتب اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران را به سفیر آلمان ابلاغ کرد.
پلیس آلمان با هدف بازرسی و تحقیق، به ۵۳ مکان وابسته به مرکز اسلامی هامبورگ در سراسر آلمان یورش برد.
اسنادی که وزارت کشور آلمان از مرکز اسلامی هامبورگ به دست آورد، نشان میدهند محمدهادی مفتح، رییس این مرکز، دستورالعملهای خود را مستقیم از علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی دریافت میکرده است.
حکم تعطیلی و ممنوعیت فعالیت ۲۲۰ صفحهای که وزارت کشور فدرال آلمان برای مرکز اسلامی هامبورگ صادر کرده، نشان میدهد روابط این نهاد تا چه اندازه با دفتر خامنهای نزدیک بوده و چطور این ارتباطات به حزبالله لبنان نیز کشیده شده است.
بر اساس اسنادی که نشریه اشپیگل به آنها دسترسی یافته است، به نظر میرسد مفتح، رییس مرکز اسلامی هامبورگ، از طریق واتساپ به طور مستمر با مهدی مصطفوی، قائم مقام معاونت ارتباطات و امور بینالملل دفتر رهبر جمهوری اسلامی در ارتباط بوده است.
این دو نفر از اواخر سال ۲۰۲۱ تا اواخر سال ۲۰۲۳، بیش از ۶۵۰ پیام رد و بدل کردهاند.
بر اساس این گزارش، در این چتها مصطفوی در سال ۲۰۲۳ دستورالعملهای دقیقی را به مفتح داده است که شامل پیامهای خامنهای برای آلمانیزبانهایی بوده است که به مرکز اسلامی هامبورگ میرفتند (احتمالا آلمانیهایی که از سوی ایران شیعه شدهاند).
محور فعالیتهای این مرکز در سال ۲۰۲۴ از دیگر محتواهای این پیامها بوده است.
بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی پلمپ این موسسه زبان پرقدمت و با شهرت جهانی در تهران را “واکنشی تلافیجویانه به بسته شدن مرکز اسلامی هامبورگ در آلمان” میدانند.
وزارت کشور آلمان روز چهارشنبه ۲۴ ژوئیه با انتشار بیانیهای اعلام کرد: «مرکز اسلامی هامبورگ (معروف به مسجد آبی)، نظم قانون اساسی جمهوری فدرال آلمان را نقض کرده و تحریکهای ضدیهودی و ضداسرائیلی را گسترش میدهد. علاوه بر این، اعضای این مرکز پیشتر از اقدامات خشونتآمیز سازمانهای تروریستی مانند حماس تمجید کرده و از سازمانهای تروریستی ممنوعشدهای مانند حزبالله هم حمایت کردهاند.»بنا بر اعلام این وزارتخانه، صبح روز چهارشنبه ۲۴ ژوئیه به دستور دادگاه، ۵۳ مورد از اماکن مرتبط با این مرکز در هشت ایالت آلمان توسط دهها مأمور مورد بازرسی قرار گرفتند و اموال و دارایی آنها نیز ضبط شدند.
تاریخچه موسسه گوته در تهران
تنها هفت سال پس از تاسیس انستیتو گوته در آلمان، شعبهای از این موسسه فرهنگی در سال ۱۳۳۷ (۱۹۵۸ میلادی) در ایران نیز افتتاح شد. این موسسه که برگزارکننده برنامه معروف “شبهای شعر گوته” در دهه ۵۰ شمسی بود، در سال ۱۳۶۶ خورشیدی (۱۹۸۷ میلادی) و به دنبال اظهارات رودی کارل، طنزپرداز هلندی، در یکی از برنامههای سرگرمکننده تلویزیون آلمان که به “توهین به رهبر وقت جمهوری اسلامی، آیتالله خمینی” تعبیر شد، تعطیل شد.
پس از آن در سال ۱۹۹۵ (۱۳۷۴) موسسه زبان آلمانی از سوی سفارت آلمان در تهران تاسیس شد.