در آستانه دومین سالگرد جان باختن مهسا امینی و قیام ۱۴۰۱، فضای شهر سقز به شدت امنیتی شده است. شاهدان عینی گزارش دادهاند که نیروهای امنیتی به طور گسترده در خیابانها حضور دارند و دوربینهای نظارتی زیادی در مناطق مختلف شهر نصب شدهاند. مهسا امینی، دختر ۲۲ساله اهل سقز، در ۲۲شهریور ۱۴۰۱ با بهانه حجاب نامناسب توسط مأموران گشت ارشاد در تهران بازداشت شد و پس از چند روز در بازداشتگاه زیر شکنجه جان باخت.براساس آنچه شاهدان عینی گفتهاند، فضای این شهر از روز پنجشنبه ۲۲ شهریور بهشدت امنیتی است و دوربینهای زیادی در مناطق مختلف شهر نصب شده و در مناطقی که پیشتر اعتراضات در جریان بود، شمار دوربینهای نصبشده بیشتر است.
مهسا ژینا امینی، دختر ۲۲ سالهٔ اهل سقز ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ به بهانه «حجاب نامناسب» در تهران توسط مأموران گشت ارشاد بازداشت شد و۲۵ شهریور در حالی که در بازداشتگاه بیهوش شده و به اغما رفته بود، در بیمارستان درگذشت.
تشدید فضای امنیتی در شهر سقز در حالی است که امجد امینی، پدرمهسا، پنجشنبه ۲۲ شهریور در پیامی صوتی اعلام کرده بود: اگر حکومت ایران محدودیتهای سال گذشته را ایجاد نکند، با توجه به تماسها و درخواستهای زیاد مردم، مراسم سالگرد روز یکشنبه ۲۵ شهریور برگزار خواهد شد.
امروز اما شاهدان عینی خبر دادهاند که فضای خیابان ماموستا هژار(خیابانی محل زندگی خانواده مهسا) نیز بهشدت امنیتی شده است.شاهدان میگویند جو آرامستان آیچی، جایی که پیکر مهسا دفن شده، نیز امنیتی است و شمار دوربینهای نظارتی نصبشده نیز در این مسیر و منطقه بیشتر شده است.
بهگفتهٔ شاهدان عینی، این دوربینها بهظاهر دوربینهای کنترل راهنمایی و رانندگی است، اما جاهایی نصب شده که نه ماشینی رد میشود و نه خبری از رانندگی است.
این شاهدان میگویند در ورودی و خروجی شهر سقز نیز تغییراتی ایجاد شده؛ نیروهای امنیتی مستقر شدهاند و بلوکهای سیمانی بزرگ نیز کار گذاشته شده است.شاهدان همچنین خبر میدهند که مأموران در ورودی و خروجی شهر ماشینها را متوقف میکنند و از آنها سؤالهایی میپرسند؛ اینکه چرا به سقز میروید، چه کاری دارید، از کجا میآیید و… سپس صندوق عقب خودروها را هم بازرسی میکنند.روز جمعه ۲۳شهریورماه پدر مهسا، امجد امینی، اعلام کرده است که اگر محدودیتهای سال گذشته اعمال نشود، مراسم سالگرد در ۲۵شهریور برگزار خواهد شد. این در حالی است که ، نیروهای امنیتی در ورودی و خروجی شهر مستقر شدهاند و ماشینها را بازرسی میکنند. همچنین، به بازاریان گفته شده است که مغازههای خود را باز نگهدارند و اجازه تعطیلی ندارند.
گزارشهای نهادهای حقوق بشری نشان میدهد که حکومت ایران همچنان به سرکوب و مجازات خانوادههای دادخواه ادامه میدهد و فشارها بر زنان را افزایش داده است. کمیته حقیقتیاب سازمان ملل متحد نیز تأکید کرده است که حکومت ایران تلاشهای خود برای سرکوب حقوق زنان و دختران را شدت بخشیده است.سازمان حقوق بشری ههنگاو روز پنجشنبه ۲۲ شهریور با انتشار ویدیویی در صفحه «ایکس» خبر داد که «شمار زیادی از نیروهای سرکوبگر حکومتی از جاده بوکان وارد شهر سقز شدهاند.»
برخی از خبرنگاران هم از حضور سنگین «ماموران مسلح» در سطح شهر سقز خبر دادهاند.
نازیلا معروفیان، خبرنگار، در یادداشتی در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشته بود: «شهروندان سقزی از حضور تعداد زیادی از ماموران مسلح در سطح شهر سقز در آستانه دومین سالگرد کشته شدن مهسا امینی خبر میدهند.»پیشتر امجد امینی، پدر مهسا امینی، اعلام کرده بود در صورت عدم ممانعت حکومت و «با توجه به تماسها و درخواستهای مردمی» مراسم سالگرد فرزندش روز یکشنبه ۲۵ شهریور برگزار خواهد شد.
مژگان افتخاری و امجد امینی، پدر و مادر مهسا امینی، در یادداشتی در صفحه اینستاگرام نوشته اند: «ما خانواده ژینا، مانند هر خانواده داغدیدهای، در سالیاد شهادت فرزند دلبندمان ژینا(مهسا) امینی بر مزار آن عزیز سفرکرده گرد هم آمده و مراسم سنتی و مذهبی سالگرد را برگزار میکنیم.»جمهوری اسلامی البته سال گذشته نیز در روزهای نزدیک به اولین سالگرد مهسا امینی تدابیر امنیتی را نه تنها در سقز که بسیاری شهرهای بزرگ ازجمله پایتخت بهشدت افزایش داد و محدودیتهای سنگینی نیز برای برگزاری مراسم او اِعمال کرد.منابع خبری می کویند که مأموران امنیتی طی روزهای گذشته بهطور مرتب با فعالان مدنی و سیاسی و همچنین بازاریان سقز نیز تماس گرفته و تهدید کردهاند انجام هر کاری که نشانهٔ اعتراض باشد، ممنوع است و برای آنها عواقبی خواهد داشت.در آستانهٔ دومین سالگرد جان باختن مهسا امینی که به شکلگیری جنبش «زن زندگی آزادی» و سرکوب شدید آن توسط حکومت منجر شد، گزارشهای نهادهای حقوق بشری حاکی از این است که حکومت جمهوری اسلامی همچنان به ساکت کردن و مجازات اعضای خانوادههای دادخواه ادامه میدهد و در آستانهٔ سالگرد این اعتراضات فشارها به زنان و سرکوب آنان را نیز افزایش داده است.
در تازهترین بیانیهٔ کمیته حقیقتیاب سازمان ملل متحد که جمعه ۲۳ شهریور ماه منتشر شد، تأکید شده است که حکومت ایران «تلاشهایش برای سرکوب حقوق بنیادین زنان و دختران و نابودی دیگر فعالیتهای زنان را شدت بخشیده» و با وجود کاهش اعتراضات گسترده، نیروهای امنیتی حکومت «الگوهای پیشین خشونت، از جمله ضربوشتم، لگد زدن و سیلی زدن به زنان و دخترانی را که به نظر میرسد از قوانین و مقررات حجاب اجباری پیروی نمیکنند، تشدید کرده است».
دو روز پیشتر نیز سازمان دیدهبان حقوق بشر اعلام کرده بود حکومت ایران اعضای خانوادهٔ دهها نفر از افرادی را که در جریان اعتراضات دو سال گذشتهٔ ایران کشته، اعدام یا زندانی شدهاند، به اتهامات واهی بازداشت یا تهدید کرده یا مورد آزار و اذیت قرار داده است.در این گزارش تأکید شده که دو سال پس از شروع اعتراضات «زن زندگی آزادی»، جمهوری اسلامی همچنان به ساکت کردن و مجازات اعضای خانوادههای دادخواهی ادامه میدهد که خواستار پاسخگویی حکومت در قبال نقض حقوق اعضای خانواده و بستگان خود هستند.
با این حال، حکومت جمهوری اسلامی همچنان نگران بروز دوباره اعتراضات در سالروز جان باختن مهسا ژینا امینی است.