۱۴ اردیبهشت ۷۰ سپهبد نادر باتمانقلیچ از چهرههای تاثیرگذار در کودتای ۲۸ مرداد ۳۲، درگذشت.
او متولد ۱۲۹۸ در تهران بود. در ۱۶ سالگی وارد مدرسه نظام شد. در سال ۱۳۰۵ گواهینامه دیپلم مدرسه نظام را در رسته پیاده با رتبه اول از دست رضاشاه گرفت. پس از ادامه تحصیل نظامی در سوئیس، دوره ۲ ساله ی دانشگاه جنگ را نیز گذراند. گرایش رضا شاه به آلمان باعث شد تا افسران نظامی نظیر باتمانقلیچ علاقه ی زیادی به هیتلر پیدا کنند.
باتمانقلیچ در سال ۱۳۱۶ به سمت فرمانده هنگ دوم پیاده لشگر دو مرکز در پادگان قصر انتخاب شد.
قوای شوروی و انگلیس در شهریور ۱۳۲۲ تعدادی از افسران را به اتهام همکاری با آلمان و تشکیل ستون پنجم ایران توقیف و به اراک تبعید کردند که نام باتمانقلیچ نیز جزو آنان بود.( منبع: رجال عصر پهلوی- ش ۲۱ ص ۴)
سرانجام او پس از سالها بودن در سمت های بالای ارتش، بر اساس اسناد سازمان سیا، «پس از این که سرهنگ اخوی با «سرلشگر زاهدی» ملاقات کرد و « سرلشگر زاهدی» انتخاب « سرلشگر باتمانقلیچ » را به «ریاست ستاد ارتش دولت کودتا » پذیرفت، باتمانقلیچ درخواست کرد که برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با یکی از امریکایی ها به نام کارول ملاقات کند.»
اسناد سازمان سیا به تماس های یک سرلشگر ایرانی با طراحان آمریکایی کودتا در فروردین ۳۲ اشاره شده است که احتمال داده می شود وی «سرلشگر باتمانقلیچ » باشد. بر اساس اطلاعات منتشر شده در این ملاقات ها هماهنگی تلاش های قطعی علیه « دکتر مصدق» مورد بررسی قرار گرفته و دیدگاه امریکایی ها در این زمینه مطرح و بررسی شده است.»( منبع: اسرار کودتا، اسناد محرمانه سازمان سیا درباره عملیات سرنگونی دکتر مصدق – ترجمه حمید احمدی -تهران- نشر نی ۱۳۷۹)
«کودتای ۲۸ مرداد ۳۲» با طرح و تحریک امریکا و انگلیس و ارتش به رهبری « سرلشگر زاهدی، سرلشگر باتمانقلیچ و خیانت دو آخوند به نام های آیت الله ابوالقاسم کاشانی و سید محمد بهبهانی برگزار شد و دولت « دکتر محمد مصدق» که نخست وزیر ایران بود سرنگون شد.!!
با سرنگونی دولت قانونی « دکتر محمد مصدق» شاه که به ایتالیا رفته بود، به ایران بازگشت و دولت نظامی « سرلشگر زاهدی» آغاز به کار کرد.!!! در این کودتا از اراذل و اوباش نیز به سرکردگی «شعبان بی مخ» استفاده شد.
در این کودتا ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر کشته شدند.!!
« سرلشگر باتمانقلیچ » از نظامیان مقتدر رژیم پهلوی بود و در تثبیت و تحکیم آن به ویژه در سال ۳۲ نقش به سزایی داشت. او در شهریور ۳۲ نشان « درجه یک همایون » را از شاه دریافت کرد و مدتی بعد « نشان درجه یک رستاخیز » که ویژه عوامل اصلی کودتا بود را دریافت نمود و سپس نشان« لژیون مریت».( نشان فرماندهی در ارتش امریکا)
باتمانقلیچ از سال ۳۲ تا ۵۷ به مقامات بسیاری رسید.آخرین مقام او استانداری خراسان بود. پس از انقلاب ۵۷ در سال ۵۸ دستگیر شد و در جریان محاکمه اش به نقش فعال « آیت الله کاشانی» در کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ اشاره کرد. وی در ۲۹ آذر ۵۹ به حکم شعبه اول دادگاه انقلاب تهران به اتهاماتی از جمله ایفای نقش در کودتاهای ۲۵ و ۲۸ مرداد ۳۲ به اعدام محکوم شد اما بعد با یک درجه تخفیف به حبس ابد محکوم گردید.
خمینی که از روز ۲۳ بهمن ۵۷ با گماشتن آخوند صادق خلخالی به عنوان حاکم شرع دادگاه انقلاب، طی ۴۰ روز ۴۳۰ نفر از سران ارتش و سیاستمداران را اعدام کرده بود و در پاسخ میرسلیم که از او پرسیده بود:« لازم است که این همه اعدام شوند؟» گفته بود:« به من لیستی داده اند که اینها باید اعدام شوند.»
در آن زمان افرادی چون مهندس بازرگان نخست وزیر دولت موقت، بنی صدر و آیت الله طالقانی مخالف این اعدام ها و خصوصا اعدام هویدا نخست وزیر ، فرخ رو پارسا وزیر آموزش و پرورش، خلعتبری وزیر امور خارجه و…بودند ولی خمینی به مخالفت آنان اهمیتی نداد.!!
خمینی، باتمانقلیچ را با چنان سابقه ای در ۱۸ اردیبهشت ۶۱ با صدور فرمانی مورد عفو قرار داد و آزاد کرد.!!!
گویا همان هایی که دستور اعدام سران ارتش و سیاستمداران را به او داده بودند، دستور عفو «سپهبد باتمانقلیچ » سرلشگر کودتاچی مرداد ۳۲ را هم صادر کرده بودند.!!!
«سپهبد باتمانقلیچ » به امریکا رفت و در ۱۴ اردیبهشت ۷۰ در همانجا درگذشت.!!