آفتابكاران اخبار و مقالات دربارة ايران و مقاومت
عبدالباقر اورال‌اوغلو، وزیر زیرساخت‌ها و ترابری ترکیه، از برنامه کشورش برای احیای خط آهن تاریخی «آناتولی-حجاز» از مسیر سوریه خبر داده است.
آقای اورال‌اوغلو روز چهارشنبه ۱۲ دی‌ماه اعلام کرد این پروژه تنها بازسازی خط آهن قدیمی نیست، بلکه «پیوند مجدد یک میراث تاریخی و فرهنگی» است.
او در ادامه تصریح کرد سوریه نیاز مبرم به بازسازی زیرساخت‌های حمل و نقل، به‌ویژه بزرگراه‌ها، فرودگاه‌ها و جاده‌ها دارد «و در اولین قدم، در نظر داریم خط راه‌آهن ترکیه به دمشق را احیا کنیم.»
شبکه «تی‌آرتی» ترکیه نیز می‌نویسد اولویت اول اتصال خط آهن استانبول به دمشق است و دولت ترکیه تیمی از کارشناسان را برای انجام ارزیابی اولیه برای احیای این پروژه به سوریه اعزام کرده است.
با گذشت بیش از یک قرن از راه‌اندازی خط آهن دمشق-مدینه توسط امپراتوری عثمانی و از رده خارج شدن آن در جنگ جهانی اول، مقامات ترکیه اکنون از برنامه خود برای احیای این مسیر سخن می‌گویند.دستور احداث این خط آهن ۱۳۰۰ کیلومتری در زمان سلطان عبدالحمید دوم، امپراتور عثمانی، در بهار ۱۹۰۰ صادر شد و این پروژه با کمک مهندسان آلمانی طی هشت سال ساخته شد. اگرچه هدف اولیه این پروژه کاهش زمان مسافرت زائران مکه و مدینه از ۴۰ روز به ۵ روز بود، اما این خط ریلی برای حمل کالا نیز استفاده می‌شد و حتی در جنگ جهانی اول و شورش حجاز علیه امپراتوری عثمانی مسیری استراتژیک برای اعزام نیرو و ادوات جنگی بود.
همان زمان سوریه، اردن و عربستان جزوی از قلمرو امپراتوری عثمانی بودند که در مسیر این خط ریلی قرار داشتند.
اگرچه بخش‌هایی از این خط آهن بعد از فروپاشی امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول و حتی بعد از جنگ جهانی دوم نیز فعال بود، اما کلاً در سال ۱۹۷۵ از رده خارج شد.
آقای اورال‌اوغلو بازسازی بخش استانبول-دمشق را به عنوان بخشی از چشم‌انداز بزرگتر تقویت شبکه‌های حمل و نقل منطقه‌ای و بین‌المللی عنوان کرد و گفت بازسازی کل خط ریلی دمشق-حجاز جایگاه ترکیه در تراتزیت جهانی را تقویت می‌کند.
ترکیه پیشتر نیز همراه با قطر و امارات، پروژه ترانزیتی ۱۷ میلیارد دلاری بندر فاو بزرگ عراق در خلیج فارس تا مرز ترکیه را آغاز کرده بود و دولت آنکارا دو ماه پیش از یک بسته مالی ۲۰ میلیارد دلاری برای تمکیل بخش ترکیه‌ای این خط آهن دو هزار کیلومتری تا اروپا رونمایی کرد.
چند بانک بین‌المللی از جمله بانک جهانی و بانک اروپایی بازسازی و توسعه اروپا در تأمین مالی این پروژه عظیم ترانزیتی مشارکت دارند.
ترکیه همچنین بخشی از بزرگ‌ترین مسیر خاکی ترانزیتی موسوم به «کمربند و جاده» چین به سمت غرب (چین-آسیای مرکزی-قفقاز-ترکیه) است و در مجموع حوزه خدمات لجستیک زمینی، دریایی و هوایی ترکیه در سال ۲۰۲۳ حدود ۶۵ میلیارد دلار درآمد داشت و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۸ این رقم به ۷۷ میلیارد دلار افزایش یابد.
پروژه‌های اقتصادی و خدماتی جدیدی به دنبال دستور مستقیم رئیس‌جمهور ترکیه، آغاز شده است که در آخرین جلسه دولت، به بازسازی سوریه بر اساس نیاز‌های این کشور تاکید کرد. اردوغان از تمام وزارتخانه‌ها خواسته است که در زمینه‌های مختلف برای بازگشایی مؤسسات و سازمان‌های عمومی سوریه همکاری کنند و سیستم دولتی آن را دوباره تأسیس کنند.
وزارت حمل و نقل ترکیه بیشتر از دیگران این پیام را دریافت کرده است. وزیر حمل و نقل، عبدالقادر اورال اوغلو، اخیراً در کنفرانسی خبری از برنامه‌های متعدد ترکیه برای بازسازی زیرساخت‌های حمل و نقل در سوریه صحبت کرده است که شامل بهبود جاده‌های M۴ و M۵ و ساخت پل‌های تخریب شده توسط سازمان‌های ترکیه‌ای مانند “تیکا” و “آفاد” می‌شود. همچنین برنامه‌ای فوری برای از سرگیری خدمات حمل و نقل هوایی، بهبود شبکه‌های ارتباطی و بازگشایی فرودگاه‌ها در نظر گرفته شده است.
احیای بخشی از خط آهن تاریخی حجاز در سوریه و باز کردن دوباره خطوط آهن ترکیه به دمشق، یکی از پروژه‌هایی است که انتظار می‌رود به نفع دو کشور باشد و زمان و هزینه‌ها را کاهش دهد. مهم‌تر از همه این که ممکن است این پروژه به عربستان سعودی نیز گسترش یابد و در نتیجه خط آهن تاریخی که در دوران عثمانی ساخته شد و استانبول را به مدینه منوره از طریق دمشق وصل می‌کرد، دوباره احیا شود.ین پروژه، که به گفته سمیر صالحه، تحلیلگر ترکی، به نفع همه طرف‌ها خواهد بود، هنوز نیازمند سرمایه‌گذاری و امنیت است. اما ترکیه به نظر می‌رسد که آماده است این پروژه را از غازی‌عینتاب به حلب و سپس به دمشق اجرا کند. کشور ترکیه به طور عملی در حال مطالعه پروژه‌ای برای بازسازی خط آهن از مرسین در ترکیه به حلب در سوریه است.
مدیر سابق حمل و نقل استان ادلب، محروس خطیب، نیز این موضوع را تایید کرده است و اعلام کرد که تحقیقات برای فعال کردن دوباره خط قطار مرسین ـ حلب آغاز شده است. خطی که در جریان جنگ در سوریه متوقف شده بود.
در همین حال، وزیر حمل و نقل و زیرساخت‌های ترکیه اعلام کرده است که اقدامات لازم برای احیای این خط آهن در داخل ترکیه و سوریه در حال انجام است. گفته می‌شود که ترکیه به طور مؤثری در حال بررسی و ارزیابی وضعیت قطعات مختلف این خط آهن است.
خطوط آهن ترکیه و سوریه که در گذشته به هم متصل بودند، می‌تواند موجب تسهیل حمل و نقل کالا و مسافر میان دو کشور شود. در صورتی که این پروژه به ثمر برسد، علاوه بر کاهش هزینه‌ها و زمان حمل و نقل، منافع اقتصادی زیادی نیز برای هر دو کشور به همراه خواهد داشت. به علاوه، این پروژه می‌تواند زمینه‌ای برای گسترش روابط تجاری میان ترکیه و سوریه و حتی سایر کشورهای منطقه باشد.
چالش‌های پروژه
اما همچنان چالش‌های زیادی برای این پروژه وجود دارد. یکی از اصلی‌ترین موانع امنیتی است، زیرا سوریه هنوز تحت تاثیر بحران جنگ قرار دارد و وضعیت امنیتی در برخی مناطق به شدت متزلزل است. علاوه بر این، هزینه‌های بالای این پروژه می‌تواند مانعی دیگر باشد، به ویژه با توجه به وضعیت اقتصادی کنونی سوریه که تحت تأثیر جنگ و تحریم‌ها قرار دارد. با این حال، برخی پیش‌بینی می‌کنند که ترکیه ممکن است هزینه‌های این پروژه را متقبل شود و سپس آن را به سوریه بازگرداند.
با توجه به تأثیرات مثبت اقتصادی و سیاسی این پروژه، برخی تحلیلگران معتقدند که بازسازی خط آهن حجاز می‌تواند منافع گسترده‌ای برای منطقه به همراه داشته باشد، به ویژه اگر با همکاری کشورهای مختلف از جمله ترکیه، سوریه، عربستان سعودی و کشورهای دیگر همراه شود.
