امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه روز دوشنبه ۶ ژانویه در جمع سفرای این کشور در پاریس گفت که ایران «چالش راهبردی و امنیتی اصلی» در خاورمیانه است و در گفتوگوهای او با دولت جدید آمریکا از موضوعات دارای اولویت خواهد بود.
به گزارش خبرگزاری «رویترز»، مکرون طی یک سخنرانی برای گروهی از سفرا گفت: «برنامه هستهای و موشکی تهران، حمایت نظامی این کشور از روسیه در جنگ اوکراین، حمایت از گروههای خطرناک در منطقه، اعزام نیروهای نیابتی به آفریقا و تروریسم، از جمله مواردی است که نگرانیهای جدی ایجاد کرده است.»امانوئل ماکرون با اشاره به اینکه سرعت گرفتن برنامه هستهای جمهوری اسلامی به سمت نقطه غیرقابل برگشت میرود، اعلام کرد: «ایران چالش راهبردی و امنیتی اصلی برای فرانسه، اروپاییها، کل منطقه و فراتر از آن است».
رئیس جمهور فرانسه همچنین دخالت تهران در «جنگ روسیه علیه اوکراین»، «حمایت از گروههای خطرناک در همه مناطق رویارویی در خاورمیانه» و «تلاشهای» جمهوری اسلامی «برای استقرار در آفریقا» را محکوم کرد.رییسجمهوری فرانسه تاکید کرد که رهبران کشورهای اروپایی باید از خود بپرسند که آیا ضرورت دارد که پیش از اکتبر ۲۰۲۵ مکانیسم ماشه برای بازگرداندن تحریمها علیه تهران را فعال کنند یا خیر.
او رسیدگی به موضوع ایران را اولین و مهمترین اولویت و چالش امنیتی فرانسه، کشورهای اروپایی، کل منطقه و فراتر از آن خواند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان ۱۵ آذر در نامهای به شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کرده بودند که در صورت لزوم آماده هستند تا برای جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای، مکانیسم ماشه را فعال کنند تا همه تحریمهای بینالمللی علیه تهران از سر گرفته شود.
بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، اگر جمهوری اسلامی از اجرای تعهدات برجامی خود سر باز زند، امکان بازگرداندن تمامی تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل متحد را فراهم میآورد که با توافق موسوم به برجام به حالت تعلیق درآمده است.مکانیسم ماشه، سازوکاری است که در متن قطعنامه 2231 شورای امنیت آمده و بر اساس آن، اگر تهران از اجرای تعهدات برجامی خود سر باز زند، امکان بازگرداندن تمامی تحریمهای شورای امنیت را فراهم میکند که از سال 2006 اعمال شده و با توافق برجام به شکل تعلیق درآمده بود. این اقدام میتواند جمهوری اسلامی را که با بحران اقتصادی بیسابقه و کاهش شدید فروش نفت مواجه است، با تهدیدی جدی روبهرو کند.
امانوئل مکرون، همچنین هشدار داد که «برنامه هستهای ایران به نقطه بیبازگشت نزدیک میشود.
این بند اجازه میدهد که تمامی تحریمهای سازمان ملل علیه ایران به صورت خودکار بازگردند، بدون آنکه اعضای شورای امنیت برای جلوگیری از آن امکان استفاده از حق وتو داشته باشند.
با این حال، فعال کردن مکانیسم ماشه تنها تا ۱۸ اکتبر سال آینده ممکن است، زیرا قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که سال ۲۰۱۵ صادر شد، اعتباری ۱۰ ساله دارد.
مقامات جمهوری اسلامی پیش از این تهدید کردهاند که فعال شدن مکانیسم ماشه، «پاسخ قاطع» خواهد گرفت.
از جمله مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، تهدید کرده بود که در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی سه کشور اروپایی، جمهوری اسلامی از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) خارج خواهد شد.
جمهوری اسلامی مهمترین چالش استراتژیک و امنیتی برای اروپا
رییس جمهور فرانسه در سخنرانی خود همچنین جمهوری اسلامی را مهمترین چالش استراتژیک و امنیتی برای فرانسه، اروپا و منطقه دانست و افزود که محدود نشدن جمهوری اسلامی یک ریسک بزرگ است.
به گفته مکرون، برنامه هستهای و موشکی جمهوری اسلامی، حمایت نظامی از روسیه در جنگ اوکراین، نیروهای نیابتی در منطقه و اعزام نیروهای نیابتی به آفریقا و تروریسم، از جمله مواردی است که نگرانیهای جدی ایجاد کرده است.
مکرون گفت که ایران یکی از مباحث کلیدی در گفتوگوهایش با دولت جدید دونالد ترامپ خواهد بود.
دونالد ترامپ ۲۰ ژانویه (اول بهمن) رسما قدرت را در کاخ سفید به دست خواهد گرفت و احتمال بازگشت سیاست فشار حداکثری در دوره او مطرح شده است.
در روزهای گذشته برخی مقامات دولت پزشکیان و چهرههای سیاسی نزدیک به او خواستار مذاکره با ترامپ شدهاند.
در همین حال عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، اعلام کرده که تهران برای مذاکرات «سازنده و بدون تاخیر» بر سر برنامه هستهای خود آمادگی دارد.
در مقابل حسین شریعتمداری، نماینده علی خامنهای در روزنامه کیهان، در سرمقاله شنبه ۱۵ دی این روزنامه نوشته بود که مطرح کنندگان موضوع مذاکره با آمریکا یا خواب هستند یا مستاند یا دیوانه.
»ماکرون در سخنرانی خود در جمع سفیران فرانسه همچنین خواستار «نگاه بدون ساده لوحی به تغییر رژیم در سوریه» شد و وعده داد که مبارزان کرد متحد غرب در مبارزه با تروریسم را رها نمیکند.
ٰماکرون تاکید کرد که در مورد سوریه، فرانسه «در دراز مدت» از گذار به نفع «سوریه مستقل، آزاد و با احترام به کثرت قومی، سیاسی و اعتقادی آن» حمایت خواهد کرد. رئیس جمهور فرانسه گفت که کشورش متعهد است که به «مبارزان آزادی مانند کردها» که با تروریسم و به ویژه با داعش مبارزه میکنند «وفادار» بماند.
روسای دیپلماسی فرانسه و آلمان روز جمعه با احمد الشرع، رهبر جدید سوریه دیدار کردند و خواستار گذار صلح آمیز و فراگیر در این کشور شدند.