جو بایدن، چهل و ششمین رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا، شامگاه چهارشنبه ۲۶ دی ۱۴۰۳ و پنج روز پیش از آن که دوره چهار ساله ریاست جمهوری او به پایان برسد، سخنرانی خداحافظی خود را از دفتر کارش در کاخ سفید موسوم به «اتاق بیضی» ایراد کرد.
او با اشاره به ویژگیهای جامعه آمریکایی برای پاسداری از دموکراسی و ارزشهای آن، از اقدامات انجام شده برای انتقال روان و مسالمتآمیز قدرت به دولت بعدی به ریاست دونالد ترامپ از حزب جمهوریخواه سخن گفت و برای او و دولتش آرزوی موفقیت کرد.
بایدن علاوه بر دفاع از عملکرد دولت خود، به انتشار اخبار نادرست در جامعه و خطر آن برای مردم ایالات متحده اشاره کرد. او در انتهای این سخنرانی، از اعضای کابینه و همچنین تمامی کارکنان دولت در آمریکا و سراسر جهان بابت خدمات آنها قدردانی کرد.
بایدن در نامهای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، به آغاز دولت خود در سایه همهگیری کووید-۱۹ و حمله ۶ ژانویه ۲۰۲۱ به کنگره اشاره کرد؛ حملهای که از سوی برخی هواداران ترامپ با هدف برهم زدن نتیجه انتخابات ۲۰۲۰ که بایدن در آن پیروز شد، انجام شد.
سخنرانی وداع رئیس جمهوری ۸۲ ساله آمریکا از حزب دموکرات یک روز پس از انتشار گزارش نهایی جک اسمیت، بازپرس ویژهای که دونالد ترامپ را به «تلاش غیرقانونی» برای باقی ماندن در قدرت پس از انتخابات نوامبر ۲۰۲۰ متهم کرده بود، انجام شد.
اسمیت در گزارش خود اعلام کرد که شواهد برای محکومیت ترامپ در دادگاه کافی بود، اما پیروزی او در انتخابات ۲۰۲۴ ادامه پیگیری قضایی را غیرممکن کرد. ترامپ بارها انجام هرگونه تخلفی را انکار کرده و تحقیقات بازپرس ویژه را با انگیزههای سیاسی دانسته است.
ساعاتی قبل از این سخنرانی که شامگاه چهارشنبه ۲۶ دی ماه در کاح سفید انجام شد، آقای بایدن توافق میان اسرائیل و گروه افراطی حماس بر سر آتشبس در غزه و آزادی گروگانهای اسرائیلی را اعلام کرده بود.
او در نطق خداحافظی خود پیش از تفویض قدرت به دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده، گفت: «زمان میبرد تا تاثیر کارهایی که با کمک یکدیگر انجام دادهایم احساس شود، ولی بذرها کشته شدند و رشد میکنند و برای دهههای آینده شکوفا خواهند شد.»
جو بایدن کاخ سفید را بهگونهای که امیدوار بود ترک نمیکند. او در ابتدا نامزدی خود در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر ۲۰۲۴ را اعلام کرد، اما به دلیل ضعف قوای جسمانی ناشی از کهولت سن ناگزیر شد که از انتخابات کنار بکشد و از کامالا هریس، معاون خود، حمایت کند. اما خانم هریس نیز در انتخابات مغلوب دونالد ترامپ شد.
جو بایدن پیشتر در روز دوشنبه، در محل وزارت امور خارجه آمریکا در شهر واشنگتن، از کارنامه سیاست خارجی خود دفاع کرد. او در حالی کاخ سفید را ترک میکند که طبق آخرین نظرسنجی مؤسسه گالوپ، میزان محبوبیت او به ۳۹ درصد کاهش یافته است.آقای بایدن در نامهای که ساعتی پیش از نطق خداحافظی او منتشر شد، نوشت: «من برای ریاستجمهوری نامزد شدم چرا که معتقد بودم روح آمریکا در خطر است. هویت ما در خطر بود. و همچنان در خطر است.»
رئیس جمهور ایالات متحده در نطق خداحافظی خود هشدار داد که یک «الیگارشی فوق ثروتمند» در این کشور ریشه دوانده که به همراه مجموعهای از غولهای تکنولوژی حقوق مردم آمریکا و آینده دموکراسی در این کشور را تهدید میکنند.
وی سپس خواستار توجه به این «تمرکز خطرناک قدرت در دستان شمار اندکی از افراد فوقثروتمند» شد و گفت که اگر نظارت کافی بر آنها وجود نداشته باشد، آنها با «سوءاستفاده از قدرت» «عواقب خطرناکی» را برای آمریکا رقم خواهند زد.
آقای بایدن با اشاره به هشدار دوایت آیزنهاور، رئیسجمهور سابق ایالات متحده، درباره قدرت گرفتن یک مجموعه نظامی و صنعتی در آمریکا به هنگام ترک کاخ سفیذ، گفت: »من به همان اندازه نگران ظهور احتمالی یک مجموعه صنعتی-تکنولوژیک هستم که ممکن است خطرات واقعی برای کشور ما ایجاد کند.»
هشدار جو بایدن در حالی است که ایلان ماسک، ثروتمندترین مرد جهان، در انتخابات ماه نوامبر از دونالد ترامپ حمایت مالی و اعتباری کرد. همچنین چهرههایی مانند مارک زاکربرگ، مالک شرکت متا و جف بزوس، بنیانگذار آمازون به کمیته تحلیف ترامپ کمک مالی کرده و به باشگاه خصوصی ترامپ در فلوریدا سفر کردهاند تا با او دیدار کنند.
بایدن همچنین خواستار اصلاح قانون اساسی برای پایان دادن به مصونیت روسایجمهور در حال خدمت شد، امری که متوجه تصمیم سال گذشته دیوان عالی آمریکا بود که از ترامپ در برابر اتهامات کیفری حمایت کرد، اتهاماتی که متوجه نقش او در ناآرامیهای پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ حمایت بود.
جو بایدن دموکرات روز دوشنبه آینده از کاخ سفید خواهد رفت و قدرت را به دونالد ترامپ جمهوریخواه برای چهار سال آینده واگذار میکند.