
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در واکنش به هشدارهای اخیر آمریکا به ایران گفت که «آمریکاییها بدانند در مواجهه با ایران هرگز با تهدید به جایی نخواهند رسید».خامنهای بهصورت مستقیم به نامه فرستاده شده از سوی دونالد ترامپ اشاره نکرد. او در سخنرانی ۲۲ اسفند ۱۴۰۳ گفته بود که این نامه را دریافت نکرده است.
پیش از این و در برنامه نوروزی صدا و سیمای جمهوری اسلامی، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، گفت که نامه ترامپ بیشتر جنبه تهدید دارد اما «او ادعا میکند فرصتهایی هم وجود دارد».
ساعاتی پیش از اظهارات عراقچی، وبسایت خبری اکسیوس به نقل از یک مقام آمریکایی و دو منبع آگاه نوشت که این نامه، «لحن سختگیرانه و شدیدی» دارد و شامل یک ضربالاجل دوماهه برای دستیابی به توافق جدید هستهای است.
خامنهای اول فروردین ماه همچنین گفت: «در مبارزه حق و باطل، پیروزی با حق است اما جبهه حق هزینه میدهد. اتفاقات سال ۱۴۰۳ از این جنس بود.»
او اضافه کرد: «در سال ۱۴۰۳ شخصیتهای ارزنده ایرانی و لبنانی از دست رفتند. اینها برای ما مصیبت بود.»
یک روز پیشتر، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، گفته بود که نامۀ اخیر دونالد ترامپ برای رهبر جمهوری اسلامی، بیشتر «جنبهٔ تهدید» دارد.
رهبر جمهوری اسلامی که در نخستین روز فروردین ۱۴۰۴ در جمع گروهی از هواداران خود سخن میگفت، به مقامات آمریکا هشدار داد که اگر به گفتۀ او، «خباثتی» نسبت به ملت ایران انجام دهند، «سیلی سختی خواهند خورد».
او افزود: جمهوری اسلامی همواره «مواضع روشنی» در قبال اسرائیل و مسئلۀ فلسطین داشته و با آنکه «هیچوقت شروعکننده درگیری» نبوده، «اما اگر کسی شروع کند بداند سیلیهای سختی خواهد خورد».
یک مقام آمریکایی و دو منبع مطلع از محتوای نامهٔ رئیسجمهور آمریکا به ایران، به وبسایت «اکسیوس» گفتهاند که آقای ترامپ دو ماه به تهران برای دستیابی به یک توافق هستهای جدید با واشینگتن ضربالاجل داده است.
هنوز مشخص نیست این مهلت دوماهه از زمان تحویل نامه آغاز شده یا از زمان شروع مذاکرات محاسبه میشود؛ «اما اگر ایران این پیشنهاد را رد کند و وارد مذاکره نشود، احتمال اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل علیه تأسیسات هستهای ایران بهطور چشمگیری افزایش خواهد یافت».
به نظر میرسد اظهارات امروز علی خامنهای علاوه بر واکنش به سخنان دونالد ترامپ که پیش از این گفته بود در مورد مسئلهٔ ایران «خیلی خیلی زود اتفاقاتی میافتد» و «در مورد ایران به حرکات نهایی رسیدهایم»، ناظر به این بخش از نامۀ ترامپ باشد.
رهبر جمهوری اسلامی توضیح بیشتری دربارۀ نوع واکنش تهران به اقدامات نظامی احتمالی آمریکا و اسرائیل علیه ایران نداد، اما تا پیش از نابودی بسیاری از گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه، همواره گمانهزنیها حاکی از اقدام آنها علیه منافع آمریکا یا اسرائیل در صورت حملهٔ این دو کشور به ایران بود.رهبر جمهوری اسلامی با این حال فعالیتهای گروههای موسوم به «محور مقاومت»، به عنوان گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه، را رد کرد و گفت که جمهوری اسلامی «نایب لازم ندارد».
او اظهار داشت: «یک اشتباه بزرگی را سیاستمداران آمریکایی و اروپایی میکنند و آن اینکه مراکز مقاومت در منطقه را نیابتی ایران میدانند. به آنها اهانت میکنند. نیابتی یعنی چه؟ ملت یمن انگیزه دارد. بقیه انگیزه دارند. خود این ملتها اعتراض دارند و بحث نیابت نیست».
این اظهارات در حالی است که برخی از مقامهای جمهوری اسلامی پیشتر به صراحت از این گروهها به عنوان نیابتی ایران نام برده بودند.
دونالد ترامپ از زمان به قدرت رسیدن دوباره در ایالات متحده به عنوان رئیسجمهور، سیاست «فشار حداکثری» بر ایران را احیا کرده، اما همزمان از تمایل به مذاکره با جمهوری اسلامی برای ترغیب مقامات آن برای رسیدن به یک توافق جدید هستهای سخن گفته است.
ایران همواره تلاش برای تولید سلاح هستهای را رد کرده است. با اینحال، آژانس بینالمللی انرژی اتمی هشدار داده که تهران بهطور «چشمگیری» غنیسازی اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد افزایش داده است که به سطح ۹۰ درصد موردنیاز برای تولید سلاح هستهای نزدیک است.رهبر جمهوری اسلامی: نیازی به نایب نداریم
خامنهای همچنین سخنان مقامات اروپا و آمریکا در ذکر نام گروههایی در منطقه با عنوان «نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی» را «اهانت» به این گروهها خواند.
او تاکید کرد: «نیابتی یعنی چه؟ جمهوری اسلامی نیاز به نایب ندارد. آنها خودشان انگیزه دارند و مقاومت می کنند.»
پس از ضربات متعدد آمریکا و اسرائیل به نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی طی یک سال گذشته، برخی از مقامهای حکومتی گفتهاند که این نیروها مستقل عمل میکنند.
خامنهای دوم دی ماه نیز انتساب گروههای شبهنظامی در منطقه به جمهوری اسلامی را رد کرد و گفت: «مرتب میگویند که جمهوری اسلامی نیروهای نیابتی خودش را در منطقه از دست داد، این هم یک غلط دیگر. جمهوری اسلامی نیروی نیابتی ندارد.»
حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران نیز یکشنبه ۲۶ اسفند ۱۴۰۳، در یک سخنرانی حوثیهای یمن (انصارالله) را یک گروه «مستقل» خواند که «تصمیمات راهبردی و عملیاتی را خودش انتخاب میکند».
این سخنان در حالی مطرح شده است که تهران در طول سالهای گذشته همواره از حوثیهای یمن و دیگر گروههای مسلح در عراق، لبنان و فلسطین حمایت مالی و تسلیحاتی گستردهای کرده است.
خامنهای: در برنامهریزی اقتصادی نقشی ندارم
رهبر جمهوری اسلامی در بخش دیگری از سخنرانی خود گفت: «مردم ما با همه مشکلات اقتصادی از نظام دفاع کردند و دشمنان دیدند که ملت ایران به نظام جمهوری اسلامی علاقهمند است.»
او همچنین با اشاره به نامگذاری سال ۱۴۰۳ با عنوان «سرمایهگذاری برای تولید» افزود که تولید نیاز به سرمایهگذاری دارد اما: «تا میگوییم سرمایهگذاری ذهن برخی به سمت سرمایه خارجی میرود.»
خامنهای تاکید کرد که سرمایهگذاری باید داخلی باشد و سرمایهها «دیگر به سمت کارهای مضر مثل خرید طلا و ارز» نرود.
او با وجود همه این دستورات و سخن گفتن درباره اقتصاد گفت که در برنامهریزیهای اقتصادی دخالتی ندارد و این اقدامات، وظیفه دولت است.
رهبر جمهوری اسلامی سال ۱۴۰۳ را سال «جهش تولید با مشارکت مردم» خوانده بود اما در این سال همه شاخصهای اقتصادی در ایران نزول کرد. از جمله، بهمن ۱۴۰۳، تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور به ۳۵.۳ رسید؛ به این معنا که خانوارها به طور میانگین، ۳۵.۳ درصد بیشتر از بهمن ۱۴۰۲ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کردند.