
سازمان ملل، روز شنبه ٢٢ مارس (۲ فروردین)، شعار روز جهانی آب در سال ۲۰۲۵ را «حفاظت از یخچالهای طبیعی» اعلام کرد. در همین حال، وزیر نیرو در دولت مسعود پزشکیان، با اشاره به بحران کمآبی در ایران، دربارۀ خشکسالی جدی در این کشور هشدار داد.
روز جهانی آب مصادف با ٢٢ مارس، از سوی سازمان ملل با هدف آگاهی بخشی و ارزشگذاری جهانی به عنصر حیاتبخش زندگی یعنی آب و همچنین یادآوری عدم دسترسی میلیونها انسان به آب سالم و پایدار نامگذاری شده است و هر سال یک شعار ویژه برای این روز انتخاب میشود.
یونسکو با تعیین شعار «حفاظت از یخچالهای طبیعی» برای روز جهانی آب در سال ۲٠۲۵، طی بیانیهای بر اهمیت یخچالها در تأمین آب شیرین و حفظ اکوسیستمها و نیز حمایت از مدیریت پایدار منابع آب شیرین برای مقابله با بحران جهانی آب در راستای پشتیبانی از «هدف توسعۀ پایدار»، تأکید کرد.
یخچالهای طبیعی که به عنوان منابع طبیعی آب شیرین عمل میکنند، امروزه تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و فعالیتهای انسانی با سرعت نگرانکنندهای در حال ناپدید شدن هستند.یونسکو در این بیانیه با اشاره به اینکه حفظ یخچالهای طبیعی برای رفاه افراد و جوامع در سراسر جهان حیاتی است، بر اجرای روشهای نظارت و مدیریت پایدار یخچالهای طبیعی که هنوز ۷۰ درصد آب شیرین زمین را در خود جای دادهاند، تأکید کرد.
در ادامۀ این بیانیه آمده است که اجرای مدیریت پایدار و تقویت همکاریهای علمی بینالمللی، گامهایی مهم برای حفاظت از این منابع حیاتی آب، تضمین رفاه بلندمدت و ارتقای صلح جهانی محسوب میشود.
هشدارها دربارۀ بحران خشکسالی در ایران
عباس علی آبادی وزیر نیرو در دولت مسعود پزشکیان، روز شنبه ٢٢ مارس (۲ فروردین)، همزمان با روز جهانی آب، با اشاره به اینکه میزان بارشها در ۱۹ استان ایران با کاهش چشمگیر مواجه بوده است، هشدار داد که «با خشکسالی جدی رو به رو هستیم».
گزارشها حاکی از آن است که ۱۰ استان مازندران، فارس، اصفهان، خوزستان، همدان، کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسانرضوی، هرمزگان و یزد، در معرض بیشترین تنش آبی در ایران قرار دارند.خشک شدن رودها، تالابها و سدها، از دیگر بحرانهایی است که ایران با آن دست به گریبان است، بهطوریکه پس از خشک شدن زایندهرود، این روزها خبر خشک شدن سد کرج که از منابع اصلی تأمین آب شرب میلیونها نفر در پایتخت و اطراف آن است، در صدر اخبار قرار گرفته است.
رضا شهبازی مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی، اظهار داشت که از سال ۱۳۷۷ ایران وارد یک دوره خشکسالی پیوسته شده است و همه ترازهای آبی در حال افت هستند.
همزمان، عزتالله رئیسی اردکانی استاد دانشگاه شیراز و پدر علم هیدروژئولوژی ایران، تأکید کرد که راه حل تئوریک برای حل بحران آب، برداشت آب به اندازه لازم، جبران آب تخلیه شده از سفرههای زیر زمینی و حل بحران به روش هیدروژئولوژیکی است.
ایران به عنوان کشوری که در منطقه خشک و نیمهخشک قرار دارد، سالها است که با بحران آب مواجه است. بر اساس آمارها، حدود ۸۰ درصد منابع آب زیرزمینی ایران مصرف شده و بسیاری از استانها از جمله اصفهان، یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی، با تنش آبی شدید دستوپنجه نرم میکنند.
کاهش بارندگی، مصرف بیرویه، توسعه ناپایدار کشاورزی و مدیریت نادرست منابع آب، از جمله دلایل اصلی این بحران هستند. همچنین وضعیت دریاچه ارومیه، تالابهای خشکشده و فرونشست زمین در برخی مناطق، زنگ خطری جدی برای آینده منابع آبی کشور محسوب میشود.
کاهش حجم انباشت برف در یخچالهای ایران
«حفاظت از یخچالهای طبیعی» بهعنوان شعار روز جهانی آب در سال ۲۰۲۵ تعیین و اعلام شده است.
محمد جوانبخت، معاون وزیر نیرو در دولت مسعود پزشکیان، به همین مناسبت گفت در ایران ۹۳ رودخانه دائمی از یخچالهای طبیعی تغذیه میشوند اما از حجم و سطح یخچالهای طبیعی ایران در مناطق کوهستانی البرز و زاگرس مانند علمکوه، دماوند، سبلان، زرد کوه بختیاری و تخت سلیمان کاسته شده است.
او با استناد به آمارها گفت که حجم انباشت برف در یخچالهای ایران در یک دهه اخیر حدود ۳۰ درصد و میزان تولید برف در کشور نیز در طول دهه ۹۰ حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است.
برای ایران که در کمربند خشک و نیمهخشک جهان قرار دارد، موضوع آب و مدیریت آن، حتی بدون آثار تغییرات اقلیمی، موضوعی حیاتی و بسیار مهم است.
خبرگزاری ایسنا شنبه دوم فروردین در گزارشی به نقل از رضا شهبازی، مدیر کل دفتر مخاطرات سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی، نوشت که از سال ۱۳۷۷، ایران وارد یک دوره خشکسالی پیوسته شده است و همه ترازهای آبی در حال افت هستند.
برداشت از آبهای زیرزمینی و بحران خشکسالی
عزتالله رئیسی اردکانی، استاد دانشگاه شیراز به ایسنا گفت از سال ۱۳۴۵ چاههای برداشت آب افزایش یافتند و در نتیجه، چاهها و قنوات و آب رودخانهها خشک شدند.
به گفته او، ایران در سالهای خشکسالی بحرانی قرار گرفته است.
بر اساس مطالعات انجام شده، ۱۱ استان اصفهان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خوزستان، سیستان و بلوچستان، فارس، کرمان، مازندران، هرمزگان، همدان و یزد در معرض بیشترین تنش آبی در ایران قرار دارند.
آمارهای رسمی نشان میدهند حدود ۸۰ درصد منابع آب زیرزمینی کشور مصرف شده و ذخایر سدها در وضعیتی بحرانی قرار دارند.
پیشتر برخی کارشناسان هشدار داده بودند ذخیره هزار ساله آبهای زیرزمینی ایران در سه دهه اخیر مصرف شده است.
هشدارهای چندباره درباره ذخایر سدها
ایسنا دوم فروردین در گزارش دیگری به وضعیت رودخانه زایندهرود اشاره کرد و نوشت در سال آبی جاری، ورودیها به سد آن ۱۹ درصد کمتر از سال گذشته و ۵۳ درصد پایینتر از میانگین بلندمدت بوده که منجر به کاهش شدید حجم ذخایر آب شده است.
پیش از این گزارشهایی درباره احتمال جیرهبندی آب بهویژه در استانهای تهران و اصفهان منتشر شده است.
حمید احسانی، مدیرعامل شرکت آب منطقهای سمنان، دوم فروردین بحران آب را در این استان جدی خواند و گفت نیمی از مخازن سدهای این استان خالی است.
در هفتههای گذشته هشدارها درباره کمآبی، خالی شدن ظرفیت سدها و بحران خشکسالی شدت گرفته است.
عیسی بزرگزاده، سخنگوی صنعت آب، ۲۸ اسفند درباره کاهش چشمگیر حجم آب مخازن و وضعیت بحرانی سدهای کلیدی ایران هشدار داد و گفت حجم مفید مخزن سد کرج به حدود نصف کاهش یافته که بخش زیادی از آن هم حجم مرده و رسوبات است.
به گفته او، سد لار نیز تقریبا خشک شده و سدهای لتیان، طالقان و ماملو با کاهش ۴۶ درصدی بارش نسبت به نرمال و ۲۵ درصدی نسبت به سال گذشته روبهرو هستند.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت پزشکیان، ۲۷ اسفند گفت بارندگیها در سال گذشته در برخی استانها تا حدود ۷۵ درصد نسبت به سالهای پیش از آن افت داشته است.