
وزیر خارجه سوئد با اعلام اینکه وضعیت جسمانی احمدرضا جلالی، پژوهشگر ایرانی- سوئدیِ زندانی و محکوم به اعدام در ایران، رو به وخامت گذاشته است، بار دیگر از حکومت ایران خواست وی را که در «شرایط بسیار دشوار» زندانی است، آزاد کند.
احمدرضا جلالی که حالا ۵۳ ساله است، سال ۱۳۹۵ به دعوت دانشگاه تهران و دانشگاه شیراز به ایران سفر کرد و پس از شرکت در یک همایش علمی در تهران بازداشت و سپس به اتهام جاسوسی به اعدام محکوم شد و حالا ۹ سال است که در زندان به سر میبرد.
ماریا مالمیر استنرگارد، وزیر خارجه سوئد، روز جمعه پنجم اردیبهشت اعلام کرد که آقای جلالی در «شرایط بسیار دشوار» نگهداری میشود و وضعیت جسمانی نامساعدِ او رو به وخامت گذاشته که باعث نگرانی است.
در بیانیۀ وزیر خارجه سوئد آمده است که «دولت سوئد خواستار آزادی فوری احمدرضا جلالی به دلایل انسانی است تا بتواند به خانوادهاش بپیوندد».
استنرگارد افزود که او و دولت سوئد تمام تلاش خود را برای آزادی جلالی به کار گرفتهاند. دولت سوئد پیشتر هم بارها تأکید کرده است که تمام تلاش خود را برای آزادی او همزمان با دو زندانی دیگر انجام داده، اما موفق نبوده است، چراکه تهران حاضر به بحث دربارۀ پروندۀ او نیست و تابعیت سوئدی آقای جلالی را به رسمیت نمیشناسد.
حکومت ایران اواخر تیرماه ۱۴۰۳ در ازای آزادی حمید نوری با نام مستعار «حمید عباسی»، دادیار دادگاه انقلاب در دوران اعدامهای گسترده زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷، دو شهروند سوئدی زندانی در ایران را آزاد کرد؛ یوهان فلودروس، کارمند دیپلماتیک اتحادیه اروپا که ۲۸ فروردین ۱۴۰۱ در پایان «سفر گردشگری» و هنگام خروج از ایران بازداشت شده بود و سعید عزیزی که در پاییز ۱۴۰۲ بازداشت شده بود.
جمهوری اسلامی شهروندان ایرانی دوتابعیتی و اتباع خارجی را معمولاً با اتهامهایی چون «اقدام علیه امنیت ملی» و «جاسوسی» بازداشت و به مجازاتهای سنگین محکوم میکند، اما مدارک و شواهد روشنی برای اثبات این اتهامها ارائه نمیدهد.نگرانیها از وخامت حال اجمدرضا جلالی در حالی است که اسفند پارسال نیز سفیر ایران در سوئد پس از دریافت اطلاعاتی مبنی بر «وخامت وضعیت جسمی» او به وزارت خارجه این کشور احضار شد.
پیش از آن، ۲۵ دی ماه، آقای جلالی با فرستادن پیامی صوتی از داخل زندان، دولت سوئد را متهم کرده بود که برای آزادی او هیچ تلاشی نمیکند.
پیام آقای جلالی چند روز پس از آزادی ناهید تقوی شهروند دو تابعیتی ایرانی- آلمانی و چیچلیا سالا خبرنگار ایتالیایی و خروج آنها از ایران منتشر شده بود.ماریا، مالمر ماریا مالمر استنرگارد، وزیر خارجه سوئد با انتشار بیانیهای که در شبکه ایکس منتشر شد، با اشاره به نهمین سالگرد بازداشت این پژوهشگر زندانی در ایران نوشت: «ما پس از آنکه نشانههای بسیار نگرانکنندهای از وخامت وضعیت جسمانی او دریافت کردیم، در ماه مارس سفیر ایران را بهطور اضطراری به وزارت خارجه سوئد احضار کردیم. دولت سوئد خواستار آزادی فوری احمدرضا جلالی به دلایل انساندوستانه است تا او بتواند هرچه زودتر به خانوادهاش بپیوندد.»
احمدرضا جلالی در نهمین سالگرد بازداشت خود در ایران، با ارسال پیامی از زندان اوین، از نخستوزیر سوئد و پارلمان اروپا درخواست کمک کرد.
جلالی در پیام صوتی خود گفته است: «در آستانه فروپاشی هستم. سه هزار و ۲۸۸ روز رنج و تهدید به اعدام، ناکارآمدی کلمات و محکومیتهای لفظی را نشان داده است.»جلالی در ادامه با اشاره به بیمسئولیتی مقامات سوئدی گفته است: «اگر من اینجا، بر اثر اعدام یا بر اثر بیماری بمیرم، مقاماتی هم که طی این سالها نسبت به وضعیت من بیتفاوت و بیاعتنا بودند و در زمانی که میتوانستند مرا به خانه بازگردانند، مرا رها کردند، در مرگ من مسئول هستند.»
جلالی در جریان یکی از سفرهایش به ایران که به دعوت دانشگاههای تهران و شیراز انجام شد، پس از شرکت در همایشهای علمی در ۵ اردیبهشت ۱۳۹۵ بازداشت و به «جاسوسی» متهم شد. بعدتر در ۲۹ مهر ۱۳۹۶ ابوالقاسم صلواتی، از قضات بدنام دادگاه انقلاب در تهران برای او حکم اعدام صادر کرد و از آن زمان در زندان اوین نگهداری میشود.
جلالی بارها اتهام جاسوسی را رد کرده و گفته پروندهسازی و صدور حکم اعدام برای او به دلیل «نپذیرفتن درخواست همکاری با سپاه پاسداران و جاسوسی از کشورهای غربی» صورت گرفته است.
تبادل زندانیان؛ جلالی نادیده گرفته شد
او در پیام صوتی تازه خود، همچنین از تبادل زندانیان میان ایران و بلژیک و ایران و سوئد انتقاد کرد و گفت: «در هر دو رویداد، من به عنوان یک ابزار چانهزنی استفاده شدم، اما بدون اینکه مبادله شوم و به صورت تبعیضآمیزی، در جریان مبادلهی اسدی و نوری با زندانیان بلژیکی و سوئدی در ایران، جا گذاشته شدم.»
بر اساس توافق تبادل زندانیان که سال گذشته در ماه ژوئن انجام شد، سوئد یک مقام پیشین ایرانی محکوم به جنایات جنگی به نام حمید نوری را به ایران بازگرداند. در مقابل، جمهوری اسلامی دو شهروند سوئدی به نامهای یوهان فلودروس، دیپلمات اتحادیه اروپا، و سعید عزیزی که به اتهام جاسوسی برای اسرائیل بازداشت شده بودند، را آزاد کرد.
۲۹ خرداد ۱۴۰۳ و پس از این مبادله، جلالی با ارسال پیامی صوتی از زندان اوین، از اولف کریسترسون، نخستوزیر سوئد انتقاد کرد و گفت دولت این کشور او را «بیپناه» به حال خود رها کرده است.جلالی در این فایل صوتیِ حدودا چهار دقیقهای، کریسترسون را خطاب قرار داد و از او خواست «شجاعانه و مسئولانه» با پسر و دیگر اعضای خانواده این زندانی در برابر دوربینهای تلویزیونی دیدار کند.
جلالی از نخستوزیر سوئد خواست به پسرش بگوید چرا او را در زندان اوین به حال خود رها کرده و در صورت اعدام این زندانی، برای پسرش چه کار خواهد کرد.
این پزشک و پژوهشگر افزود: «بیصبرانه در انتظار شنیدن این موضوع هستم که شما به تصمیمات خود اعتماد دارید و میتوانید در کنار پسرم، به صراحت با رسانهها گفتوگو کنید.»
خانوادههای چندین شهروند غربی یا دوتابعیتی که در ایران بازداشت شدهاند، به همراه سازمانهای غیردولتی و دیپلماتها، جمهوری اسلامی را متهم میکنند که از این افراد بهعنوان گروگان برای چانهزنی و امتیاز گرفتن استفاده میکند.
اتحادیه اروپا ۲۵ فروردین ماه امسال تحریمهایی را علیه هفت مقام قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران و دو نهاد مرتبط با «گروگانگیری تحت حمایت حکومت» اعمال کرد.
فهرست افراد تحریمشده شامل مدیر زندان اوین تهران، چند قاضی و مقام قضایی دیگر است. همچنین، زندان اصلی شهر شیراز در میان نهادهای تحریمشده قرار دارد.