
به گزارش والاستریت ژورنال، مذاکرات روز شنبه ایران و آمریکا با اختلافات عمده بر سر امکان غنیسازی اورانیوم در ایران و گنجاندن برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات به پایان رسید. عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران این مذاکرات را «خیلی جدیتر از گذشته» دانست.
به گزارش والاستریت ژورنال، سومین دور مذاکرات هستهای جمهوری اسلامی ایران و آمریکا روز شنبه ۲۶ آوریل پس از بیش از چهار ساعت گفتگو در حالی به پایان رسید که دو مساله کلیدی غنی سازی اورانیوم در ایران و گنجاندن برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران در این مذاکرات محل اختلاف دو طرف بود. با این حال دو طرف متعهد به برگزاری نشستهای آتی شدند.
رویترز روز جمعه در گزارشی به نقل از یک مقام جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده بود که برنامه موشکی تهران در مقایسه با غنیسازی اورانیوم مشکل بزرگتری در مسیر توافق با آمریکا است.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران که هدایت تیم مذاکرهکننده ایرانی را بر عهده دارد، روز شنبه پس از پایان مذاکرات گفت: «مذاکرات خیلی جدیٔتر از گذشته بود و ما به تدریج وارد بحثهای جزئیتر، فنیتر و تکنیکیتر شدیم.»
او همچنین درباره امکان تغییر دستور کار مذاکرات و اضافه شدن بحثهای دیگر به آن گفت: «به هیچوجه، با صراحت میگویم که موضوع ما فقط هستهای است و هیچ موضوع دیگری را مورد مذاکره قرار نمیدهیم. البته وقتی میگوییم هستهای یعنی اعتمادسازی در برنامه هستهای ایران در مقابل رفع تحریمها، پس هستهای و تحریمها در کنار یکدیگر است.»
آقای عراقچی با تاکید بر این که مذاکرات به صورت غیرمستقیم برگزار شد، گفت: «ما چندینبار به صورت مکتوب نظراتمان را ردوبدل کردیم.»
با این حال، والاستریت ژورنال گزارش داد که این مذاکرات، چون دو دور نخست هم به صورت غیرمستقیم و هم از طریق دیدار مستقیم مذاکرهکنندگان ارشد برگزار شد.
عباس عراقچی همچنین با تاکید بر این که «هم در موضوعات کلان و هم در جزئیات» بین دو هیات مذاکرهکننده اختلاف نظر وجود دارد، گفت: «تا جلسه بعدی قرار است که بررسیهایی در پایتختها صورت بگیرد که ببینیم چگونه میشود این اختلافها را کم کرد. ولی کاملا مشهود بود که دو طرف با جدیت وارد مذاکره شدند و این فضایی را ایجاد میکند که ما امیدوار باشیم پیشرفت ممکن است. البته این امیدواری ما همچنان به شدت محتاطانه است و مسائلی وجود دارد که باید تفاهمات کلی درمورد آنها به دست بیاید و بعد درباره جزئیات آنها مذاکره شود.»آقای عراقچی همچنین گفت که دور بعدی مذاکرات احتمالا شنبه آینده و در همین سطح فعلی برگزار میشود، اما درباره محل مذاکرات اظهار نظری نکرد. با این حال، یک مقام ارشد دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا مذاکرات را «مثبت و سازنده» توصیف کرد و گفت که دو طرف به زودی در اروپا دیدار میکنند.
جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید کرده است که برنامه هستهای صلحآمیز را دنبال میکند و مدتهاست که با تکیه بر منابع خارجی برای تامین سوخت مخالفت کرده و بر حق خود برای غنیسازی اورانیوم تاکید دارد.
مارکو روبیو روز چهارشنبه در گفتگوی پادکستی گفته بود که جمهوری اسلامی ایران تنها میتواند مواد غنیشده را وارد کند.
آقای روبیو گفته بود: «اگر ایران خواستار برنامه هستهای صلحآمیز است، میتواند مثل بسیاری دیگر از کشورها چنین برنامهای داشته باشد، به این معنا که میتواند مواد غنیشده را وارد کند.»
دونالد ترامپ برای دستیابی به توافق ضربالاجلی دوماهه تعیین کرده و بارها تهدید کرده که در صورت امتناع ایران از توافق، به گزینه نظامی متوسل خواهد شد.
آقای ترامپ همچنین روز جمعه در هنگام عزیمت به رم برای شرکت در مراسم تدفین پاپ فرانسیس گفت: «اوضاع با ایران بسیار خوب پیش میرود. ما گفتگوهای زیادی با آنها داشتیم و فکر میکنم که به توافق خواهیم رسید.»
با این حال عباس عراقچی روز شنبه گفت: «دو طرف اراده خود را برای پیشرفت نشان دادهاند، اما بعضی وقتها اراده تنها کافی نیست و ممکن است اختلافات آنقدر جدی باشد که نتوان به سرانجام رسید. اراده به تنهایی ضامن موفقیت نیست. موفقیت وقتی حاصل میشود که خواستههای هر دو طرف تامین شده باشد و هر کدام به سطحی از رضایت رسیده باشند. این موضوع زمانبر و دشوار است.»
آقای عراقچی افزود: «بعضی از اختلافات ما خیلی جدی است و برخی کمتر، برخی پیچیدگی خاص خود را دارند، ظرایف بسیار زیادی دارند. ما البته امیدواریم که به سرعت بتوانیم جلو برویم.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین گفت: «من فکر میکنم تا اینجا حرکت ما خوب بوده است. از روند شکلگیری و سرعت مذاکرات راضی هستم.»
در این دور از مذاکرات برای نخستین بار تیمهای فنی دو طرف به بررسی جزئیات چگونگی محدودسازی فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی ایران و امکان رفع برخی تحریمها پرداختند.
به گزارش والاستریت ژورنال، تیم فنی آمریکا به رهبری مایکل آنتون، رئیس دفتر برنامهریزی سیاسی وزارت خارجه آمریکا هدایت میشد. مجید تختروانچی، معاون سیاسی و کاظم غریبآبادی، معاون بینالمللی و حقوقی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران هم هدایت تیم فنی ایران را بر عهده داشتند.
آقای عراقچی همچنین گفت که ممکن است در دور بعدی مذاکرات کارشناسهایی از آژانس بینالمللی انرژی اتمی حضور داشته باشند.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار است در روزهای آینده هیاتی را برای گفتگو درباره از سرگیری نظارت بر تاسیسات هستهای به ایران اعزام کند.ریاست هیئتهای ایرانی و آمریکایی در این دور از مذاکرات نیز همچون دو دور پیشین با عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، و استیو ویتکاف، نمایندۀ ویژۀ دونالد ترامپ، بود.
عباس عراقچی پس از این نشست فضای مذاکره را «بسیار جدیتر» از قبل توصیف کرد و افزود این جدیت «فضایی ایجاد میکند که ما امیدوار باشیم که میشود پیشرفت کرد. البته این امیدواری ما همچنان بهشدت محتاطانه است».
بهگفتۀ وزیر خارجه ایران، در نشست امروز کارشناسان اقتصادی برای نخستین بار حضور داشتند و احتمال دارد از جلسه بعدی کارشناسان انرژی اتمی نیز به تیم مذاکرات اضافه شوند.
وزیر خارجه ایران همچنین گفت «دو طرف ارادۀ خود را برای پیشرفت نشان دادند»، اما تأکید کرد «برخی مواقع اراده به تنهایی کافی نیست و ممکن است اختلافات به اندازهای جدی باشد که مانع از دستیابی به نتیجه شود.»
بهگفتۀ عراقچی، دو طرف همچنان در «موضوعات کلان و جزئیات» اختلافاتی دارند و «برخی اختلافات جدی است و برخی دیگر پیچیدگیهای خاص خود را دارد، اما امیدواریم روند مذاکرات به سرعت پیش برود. حرکت تا اینجا خوب بوده است.»یک مقام ارشد دولت آمریکا نیز پس از برگزاری دور سوم مذاکرات در گفتوگو با خبرگزاری فرانسه این دور از گفتوگوها «مثبت و سازنده» توصیف کرد.
بهگزارش این خبرگزاری، این مقام آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، همچنین افزود: «آخرین دور گفتوگوهای مستقیم و غیرمستقیم بیش از چهار ساعت به طول انجامید.»
عباس عراقچی نیز پس از پایان مذاکرات گفت گفتوگو بین دو طرف «عمدتاً» بهشکل غیرمستقیم بوده است.
مقام ارشد دولت آمریکا همچنین گفت که «هنوز کار زیادی برای رسیدن به توافق باقی مانده، اما پیشرفت بیشتری برای دستیابی به توافق به دست آمد.»
براساس این گزارش، دو طرف توافق کردند که دور بعدی مذاکرات در اروپا برگزار شود.
در دور سوم مذاکرات در روز شنبه ششم اردیبهشت، گروههای کارشناسی و فنی برای گفتوگو پیرامون طرح توافق نیز حضور داشتند.
پیشتر گزارش شده بود که مایکل آنتون، مدیر برنامهریزی سیاسی وزارت خارجه آمریکا، مسئول گروه فنی از سوی ایالات متحدهد و مجید تختروانچی، معاون وزیر خارجه ایران، ریاست تیم کارشناسی تهران را برعهده دارد.
«یک منبع آگاه» به سیانان گفته است که تیم مذاکرهکننده آمریکا شامل حدود ۱۲ کارشناس در سطح کاری از نهادهای مختلف دولتی آمریکا دارد خواهد بود و دربارهٔ جزئیات دقیقتر مسیر دستیابی به یک توافق هستهای جدید، از جمله احتمال کاهش تحریمها و محدودیتهای برنامه هستهای ایران، گفتوگو میکنند.
خبرگزاری ایرنا که پیشتر اعلام کرده بود این دور از گفتوگوها مانند دو دور پیشین برای یک روز برنامهریزی شده است، از پایان گرفتن دور سوم طبق برنامه خبر داد.
این سومین دور مذاکرات سطح عالی و همچنین اولین دور مذاکرات تیمهای کارشناسی دو طرف است.
پس از دومین دور مذاکرات که آخر هفته گذشته در رم برگزار شد، دو طرف توافق کردند گفتوگوها را ادامه دهند. انتظار میرود محور اصلی مذاکرات بر موضوع غنیسازی اورانیوم ایران متمرکز باشد.
بر اساس توافق هستهای تاریخی که در دوران ریاستجمهوری باراک اوباما در سال ۲۰۱۵ حاصل شد، ایران مجاز به غنیسازی اورانیوم تا سطح حداکثر ۳٫۶۷ درصد و نگهداری ذخایری تا سقف ۳۰۰ کیلوگرم بود. اما پس از آنکه دونالد ترامپ، در دوره پیشین ریاستجمهوری خود در سال ۲۰۱۸ ایالات متحده را از توافق خارج کرد، تهران نیز به تدریج از تعهدات خود عقبنشینی کرد.درپی این روند، میزان غنیسازی اورانیوم در ایران به ۶۰ درصد افزایش یافت و ذخایر اورانیوم ایران اکنون از ۸۰۰۰ کیلوگرم فراتر رفته است. ایران همچنان تأکید دارد که به دنبال برنامه تسلیحات هستهای نیست، اما از کنار گذاشتن کامل فناوری هستهای غیرنظامی خودداری میکند.
ایران بر این مسئله پافشاری کرده است که حفظ برنامهٔ غنیسازی اورانیوم برایش کلیدی است. با این حال، ویتکاف موضوع را پیچیدهتر کرده و ابتدا در یک مصاحبهٔ تلویزیونی پیشنهاد داده که ایران میتواند اورانیوم را تا سطح ۳٫۶۷ درصد غنی کند، اما بعدتر گفته که باید همهٔ غنیسازیها متوقف شود. این خواسته که تمامی غنیسازیها «باید» متوقف شود، از سوی مارکو روبیو، وزیر خارجهٔ آمریکا، نیز تکرار شده است.
با این حال، به گفته ناظران، در روزهای اخیر نشانههایی از انعطافپذیری از سوی ایران دیده شده است. به نوشته خبرگزاری آلمان، گفته میشود تهران آمادگی دارد به الزامات فنی توافق سال ۲۰۱۵ بازگردد و دوربینهای نظارتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را در تأسیسات هستهای خود دوباره فعال کند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در تازهترین سخنان خود در این مورد گفته است که مذاکرات در بالاترین سطح جریان دارد و توافق میتواند میلیاردها دلار برای ایران صرفهجویی داشته باشد. او تاکید کرد که تنها هدف، جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای است.
اما در همین حال، در مذاکرات هستهای ایران و آمریکا، برنامه موشکی ایران به گفته یک مقام ایرانی «بزرگترین مشکل» باقیمانده است. این مقام به رویترز گفت که آمریکا موضع تهران را مبنی بر عدم توقف کامل غنیسازی و عدم تحویل تمام ذخایر اورانیوم غنیشده را پذیرفته، اما درباره برنامه موشکی اختلاف جدی وجود دارد.
در واکنش به این خبر رویترز، اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی روز شنبه آن را رد کرد و گفت که «موضوع توان دفاعی و موشکی کشور در مذاکرات غیر مستقیم با آمریکا مطرح نبوده و نیست.»
درپی آغاز این دورهای جدید از مذاکرات ایران و آمریکا، ارزش پول ملی ایران، پس از رسیدن به پایینترین سطح تاریخی خود که بیش از یک میلیون ریال برای خرید یک دلار لازم بود، مقداری بهبود یافته است.