
جعفر پناهی سینماگر ایرانی با فیلم “یک تصادف ساده” برندۀ جایزۀ “نخل طلایی” هفتاد و هشتمین جشنوارۀ سینمایی کن شد. به هنگام دریافت این جایزه که به نوشتۀ جراید فرانسه پیروزی ادعانامهای است علیه ۴۶ سال شکنجه و سرکوب و استبداد نظام اسلامی در ایران، سینماگر ایرانی از همۀ هم وطنانش در ایران و جهان با هر عقیدهای خواست که اختلافات خود را کنار بگذارند و به مهمترین مسئله یعنی ایران و آزادی ایران بیندیشند.
روزنامۀ لیبراسیون در تفسیر این جایزه نوشت که “جعفر پناهی همانطور که آرزو داشت با فیلم “یک تصادف ساده” آخرین میخ را بر تابوت رژیم اسلامی ایران کوفت.” لیبراسیون از جعفر پناهی به عنوان مهمترین هنرمند مخالف رژیم ملاهای ایران طی بیش از سی سال فعالیت سینمایی یاد کرده و افزوده است که پناهی با فیلم “یک تصادف ساده” شدیدترین و مستقیمترین کیفرخواست را علیه رژیم اسلامی ایران پس از هفت ماه زندان و قریب پانزده سال ممنوعیت فعالیت سینمایی صادر کرد.
فیلم “یک تصادف ساده” روایت ربودن یک زندانبان و شکنجهگر توسط قربانیانش است که نخست دربارۀ هویت او و سپس سرنوشتی که برای او در نظر گرفتهاند دچار تردید میشوند. لیبراسیون می افزاید : خشمی که در شخصیتهای فیلم مشاهده می شود با طنز پناهی در جریان فیلم تعدیل می شود. در این فیلم قربانیان فرد شکنجهگر همگی زخمهای عمیق سیاسی و اجتماعی رژیمی مستبدد را در تن و روح خود احساس میکنند و نهایتاً میکوشند با عبور از همۀ آسیبهایی که متحمل شدهاند راه آشتی در آینده را پیش بگیرند.
لیبراسیون با اشاره به صراحت لحن پناهی می نویسد که سینماگر ایرانی بی پرده رژیم اسلامی ایران و رهبران آن را “پوستهای خالی” توصیف میکند که به دست خود گور خویش را کندهاند. نشریه فرانسوی یادآوری میکند که پناهی قصد زندگی در تبعید را ندارد. او حتا آمادگی خود را برای بازگشت به زندان اعلام کرده است.
احضار کاردار فرانسه در تهران
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران کاردار سفارت فرانسه در تهران را احضار کرد تا به «موضعگیریهای مداخلهجویانۀ وزیر امور خارجه فرانسه علیه ایران» اعتراض کند.
شب گذشته – شنبه ۳ خرداد – ساعتی بعد از اعطای نخل طلای جشنوارۀ سینمایی کن به جعفر پناهی، ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجۀ فرانسه پیروزی این سینماگر ایرانی را حرکتی در برابر سرکوب رژیم ایران دانست که به همه مبارزان آزادی در سراسر جهان امید میدهد.
اما خبرگزاریهای حکومتی ایران اظهارات ژان نوئل بارو را «موهن و ادعاهای بیاساس علیه جمهوری اسلامی ایران» دانسته و خبر دادند که کاردار فرانسه در تهران از سوی محمد تنهایی، رئیس ادارۀ دوم غرب اروپای وزارت امور خارجه «احضار شد و مراتب اعتراض شدید ایران در این رابطه به وی ابلاغ گردید.»وزارت خارجۀ جمهوری اسلامی «ادعاهای مطرح شده از سوی وزیر خارجه فرانسه را «مداخلۀ آشکار در امور داخلی ایران» توصیف کرده و به خاطر این «موضعگیریهای غیرمسئولانه و تحریکآمیز»، خواستار توضیح رسمی وزارت امور خارجه فرانسه شده است.
به نوشتۀ خبرگزاری ایسنا، محمد تنهایی «سوءاستفادۀ دولت فرانسه از فرصت میزبانی یک رویداد سینمایی برای پیشبرد اغراض سیاسی خود علیه جمهوری اسلامی ایران» را عملی زشت دانسته و گفته است که دولت فرانسه که یکی از حامیان اصلی اسرائیل است، «صلاحیت اخلاقی برای طرح ادعاهای حقوق بشری» را ندارد.انتخاب فیلم «یک تصادف ساده»، ساختۀ جعفر پناهی به عنوان بهترین فیلم جشنوارۀ کن، از نگاه اکثر رسانههای معتبر فرانسوی انتخابی خوب و موجه بوده است. حتی روزنامههایی چون فیگارو که گاه در مورد تقسیم جوایز جشنواره نگاهی بسیار انتقادآمیز دارد، در مورد نخل طلای امسال میگوید: «هیچ حرفی در این انتخاب نیست.» فیگارو «یک تصادف ساده» را بهترین فیلم جعفر پناهی میداند.
جعفر پناهی بعد از دریافت جایزه نخل طلا، از همۀ ایرانیان خواست که اختلافات را کنار بگذارند و برای آزادی کشور بکوشند. وی گفته است که قصد دارد به کشورش بازگردد.
صدای حقیقت از پس سانسور و فشار هم جهان را به تحسین وامیدارد
۱۵۰ کنشگر مدنی، فرهنگی و سیاسی در پیامی دریافت نخل طلای کن را به جعفر پناهی تبریک گفتند و این موفقیت را گواهی بر اثبات این نکته دانستند که هنرمند پیشرو و متعهد به آرمانهای انسانی میتواند حتی در دشوارترین شرایط، الهامبخشِ امید و تغییر باشد.
آنها در این بیانیه پناهی را «فیلمساز برجسته و شجاع ایرانی» نامیدند و با اشاره به اهدای جایزه شهروندی جشنواره کن همراه با نخل طلا به او نوشتند: «این جایزه تعهد پناهی به ارزشهای والای انسانی را برجسته میکند و پیامی روشن از استقامت و خلاقیت اوست.»
بهگفته امضاکنندگان این بیانیه، دریافت نخل طلای جشنواره کن نشانه آن است که «هنر متعهد و صدای حقیقت، حتی در میان دیوارهای سانسور و فشار، میتواند جهانی را به تحسین وادارد این دستاوردها، افتخاری برای همه ایرانیانی است که در راه آزادی، عدالت و کرامت انسانی مبارزه میکنند.»
در میان ۱۵۰ کنشگری که این بیانیه را امضا کردهاند، نام هنرمندان و فعالانی از صنفها و گروههای مختلف از داخل و خارج از ایران به چشم میخورد.
مژگان اینانلو، اسماعیل بخشی، رسول بداقی، مجید برزگر، محمود بهشتی لنگرودی، محمد پیرهادی، مصطفی تاجزاده، محمد حبیبی، امیرسالار داوودی، رضا دُرمیشیان، علیرضا رجایی، کیوان رحیمیان، حسین رزاق، سپیده رشنو، نسرین ستوده، توماج صالحی، هایده صفییاری، کیوان صمیمی، شیرین عبادی، ابوالفضل قدیانی، فریبا کمالآبادی، نرگس محمدی، صدیقه وسمقی و مهدی یراحی از جمله امضاکنندگان این بیانیه هستند.
نخل طلا، مهمترین جایزه در جشنواره کن، به بهترین فیلم منتخب هیئت داوران اهدا میشود. نخل طلای جشنواره کن امسال، شنبه سوم خرداد برای فیلم یک تصادف ساده به جعفر پناهی رسید. این فیلم بدون درخواست و دریافت مجوز ساخت از وزارت ارشاد و بهطور زیرزمینی ساخته شد و زنان بازیگر در آن بدون حجاب اجباری ظاهر شدهاند.انجمن فیلم کوتاه ایران نیز ضمن تبریک دریافت نخل طلای کن از سوی پناهی، اعلام کرد این موفقیت مهر تاییدی بر «اهمیت آزادی بیان، ایستادگی و اراده سرسختانه فیلمسازان مستقل و حذف تصدیگری همه جانبه دولتی و ارگانی» است.
کانون کارگردانان سینمای ایران نیز اثر پناهی را محصول «سینمای مستقل و اندیشمند» خواند و گفت نخل طلای کن، نویدبخش و بارورکننده امید به تحقق این حقیقت است که سینمای مستقل و متفکر ایران باوجود تمام محدودیتها، ممنوعیتها، بایدها و نبایدها به مسیر بالنده خود ادامه میدهد.
شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان ایران هم موفقیت پناهی را نهتنها پاسداشت شجاعت و خلاقیت یک هنرمند متعهد، بلکه یادآور قدرت هنر در بیان حقیقت، ایستادگی در برابر سانسور، و دفاع از کرامت انسان در تاریکترین روزها توصیف کرد.
این شورا، آثار پناهی را «آیینهای برای جامعه و صدایی برای بیصداها» خواند و گفت این صدا با وجود تمام محدودیتها، در جهان طنینانداز شده است.