
✍🏻فتحی ابو النصر
✅در یک شگفتی بزرگ که بازتابهای گستردهای در محافل سیاسی و رسانهای داخل و خارج از مصر داشت، گروه اخوان المسلمین در بیانیهای رسمی اعلام کرد که خود را منحل کرده و به فعالیت سیاسی و سازمانی خود پایان میدهد، و حمایت کامل خود را از دولت مصر و نهادهای آن در “مرحلهای جدید از ساخت و ساز” اعلام میدارد.
✅این بیانیه که تاریخی توصیف شده، لحن نقدی جدی و رویکردی نوین را در بر داشت که بهطور اساسی با مسیر پیشین این گروه در حدود یک قرن فعالیت دینی و سیاسی تفاوت دارد.
✅به یاد داشته باشید که اخوان المسلمین در سال ۱۹۲۸ توسط حسن البنا تأسیس شد و به سرعت به بزرگترین جنبش اسلامی در مصر و جهان عرب تبدیل شد. با وجود اینکه بارها با ممنوعیت و سرکوب مواجه شد، اما همچنان حضوری پررنگ در صحنه عمومی داشت، تا آنکه پس از انقلاب ژانویه ۲۰۱۱ به قدرت رسید، ولی در سال ۲۰۱۳ پس از یک خیزش مردمی گسترده علیه حکومت آن برکنار شد.
✅واقعیت این است که اعلام انحلال این گروه، به گفته ناظران، پایانی است بر دورهای طولانی از منازعه و جدل میان دولت مصر و این گروه که بارها به استفاده ابزاری از دین برای اهداف سیاسی و تلاش برای برپایی یک دولت دینی که با ماهیت دولت ملی مدنی و باور به کثرتگرایی و شهروندی در تضاد است، متهم شده بود.
✅در بیانیه بهطور صریح به بازنگری در “اشتباهات گذشته” اشاره شده و اذعان گشته که درگیری با دولت به منافع کشور آسیب رسانده است. این بیانیه بر لزوم اولویت دادن به منافع ملی و حمایت از دولت، به جای تقابل با آن تأکید میکند.
✅برخی این تغییر را به منزله تسلیم شدن در برابر واقعیت جدید و فروپاشی نهایی ساختاری میدانند که از تفرقه، چنددستگی و ضربات امنیتی و سیاسی رنج میبرد.
✅در حالی که دیگران این گام را آغازی برای تحولی فکری در جریانهای اسلام سیاسی، و عقبنشینی تدریجی از صحنه نزاع بهسوی مشارکت صلحآمیز و همکاری ملی، به دور از خشونت و تکفیر میدانند.
✅نکته مهم در این لحظه تاریخی تنها اعلام انحلال نیست، بلکه اعتراف علنی به اشتباهات چند دهه گذشته و در نهایت همصدایی با صدای دولت و ملت است.
✅همچنین این اعلام ممکن است چهره رابطه دین و سیاست را در سراسر جهان عرب بازتعریف کند و فرصتی تازه برای مصر فراهم آورد تا ارزشهای ثبات، گشودگی و وحدت ملی را تحکیم بخشد.
✅در نهایت، این وظیفه دولت مصر است که این لحظه را آگاهانه درک کرده و تأکید کند که وطن جای همه است، به شرط آنکه به قانون و مشروعیت پایبند باشند. و برای خود اخوان المسلمین، بستن این پرونده شاید فرصتی نادر برای اصلاح یک مسیر طولانی و حرکت بهسوی مصری معتدلتر و عادلانهتر باشد.