
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، چهارشنبه 7 خرداد اعلام کرد که او ضمن هشدار به بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، درباره حمله به ایران، تاکید کرده است که چنین اقدامی در میانه مذاکرات با تهران درباره برنامه هستهای آن «مناسب نخواهد بود».
ترامپ در پاسخ به این پرسش که آیا در گفتوگوی تلفنی هفته گذشته از نتانیاهو خواسته است که از اقدام نظامی علیه ایران خودداری کند، به خبرنگاران گفت: «صادقانه بگویم، بله، این کار را کردم»، و افزود: «گفتم که در حال حاضر مناسب نیست، ما در حال انجام گفتوگوهای بسیار خوبی با آنها هستیم.»
رئیس جمهوری آمریکا در اینباره گفت که ایران خواهان توافق است و معتقدم به راهکار معقولی با ایران دست خواهیم یافت. به نتانیاهو ابلاغ کردم که ما به رسیدن به راهکاری درباره ایران بسیار نزدیک هستیم و ممکن است ظرف دو هفته با ایران به توافق برسیم.
خبرگزاری فرانسه به نقل از رئیس جمهوری ایالات متحده گزارش داد: «به نتانیاهو گفتم که این اقدام در حال حاضر مناسب نخواهد بود، زیرا ما بسیار به یک راهحل نزدیک هستیم. فکر میکنم آنها (ایرانیها) خواهان رسیدن به یک توافق هستند.»
مقامات آمریکایی و اروپایی پیشتر، چهارشنبه، ابراز نگرانی کردهاند که اسرائیل ممکن است بدون هشدار قبلی به ایران حمله کند.
به گزارش روزنامه «نیویورک تایمز»، ارزیابیهای اطلاعاتی آمریکا نشان میدهد که اسرائیل میتواند در عرض تنها هفت ساعت برای حمله به تهران آماده شود، بهطوری که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، زیر فشار لغو آن قرار نگیرد.
در همین راستا، مقامات اسرائیلی معتقدند واشینگتن در صورت حمله نظامی اسرائیل به ایران، چارهای جز حمایت از تلآویو نخواهد داشت.
مقامات اسرائیلی همچنین گفتهاند که نتانیاهو حتی پس از دستیابی به توافق دیپلماتیک موفق بین تهران و واشینگتن، ممکن است دستور حمله را صادر کند.
به گفته این مقامات، نخستوزیر اسرائیل پس از دیدار با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در آوریل گذشته، به مقامات اسرائیلی دستور داده است تا برای انجام حملهای کوچکتر که به کمک آمریکا نیاز ندارد، برنامهریزی کنند.
در مقابل، دفتر نتانیاهو امروز چهارشنبه صحت این گزارشها درباره برنامهریزی حمله به ایران را تکذیب کرد.
«اعلام اصول اولیه»
در رابطه با تحولات مذاکرات آمریکا و ایران، مقامهای آمریکایی فاش کردند که استیون ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، در حال بررسی پیشنهادهایی برای یک توافق احتمالی است؛ توافقی که ممکن است رضایت اسرائیل یا برخی از تندروها در کنگره را جلب نکند.
آنها همچنین اشاره کردند که ویتکاف از مخالفتهای پیشین خود درباره دستیابی به یک تفاهم موقت که اصول یک توافق نهایی را مشخص میکند، صرفنظر کرده است.
افزون بر این، منابع آگاه از روند مذاکرات پیشبینی کردند که «در بهترین حالت، اعلام اصول اولیه» میان طرفهای آمریکایی و ایرانی منتشر خواهد شد.
«گزینههای دیگر درباره غنیسازی»
این منابع همچنین تاکید کردند که دولت ترامپ نسبت به اعلام اصول مشترک با ایران برای جلوگیری از حمله اسرائیل گشایش نشان داده است.
مذاکرهکنندگان آمریکایی توضیح دادند که استیو ویتکاف و میانجیگران عمانی در حال بررسی گزینههای دیگری درباره موضوع غنیسازی اورانیوم در داخل ایران هستند تا اختلاف میان دو طرف حلوفصل شود.
آنها همچنین اشاره کردند که یکی از پیشنهادهای مطرحشده برای حل این اختلاف، طرحی منطقهای برای تولید مشترک انرژی هستهای است.
این اطلاعات پس از آن منتشر شد که یک مقام آمریکایی سهشنبه گذشته اعلام کرد ترامپ به نتانیاهو هشدار داده است از هرگونه اقدامی که ممکن است مذاکرات جاری میان واشینگتن و تهران را تهدید کند، خودداری کند.
ایالات متحده و ایران از تاریخ 12 آوریل گذشته، مذاکرات غیرمستقیمی را درباره برنامه هستهای تهران آغاز کردهاند و تاکنون پنج دور از این مذاکرات با میانجیگری عمان برگزار شده که توصیف آنها «مثبت» بوده است.
با این حال، موضوع اجازه به تهران برای غنیسازی اورانیوم در خاک خود، به گره اصلی در این روند مذاکراتی تبدیل شده است؛ چراکه آمریکا بهشدت با هرگونه غنیسازی در داخل ایران مخالف است و ایران نیز این شرط را رد کرده است.
بازرسی از تاسیسات هستهای ایران شرط هر توافق است
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، روز چهارشنبه تاکید کرد که بازرسیهای این نهاد از تأسیسات هستهای ایران باید بخشی جداییناپذیر از هرگونه توافق احتمالی آینده میان تهران و واشینگتن باشد.
او افزود نمیتوان توافقی را بدون نظارت و بازرسیهای سختگیرانه آژانس متصور بود. گروسی همچنین ادامه مذاکرات میان ایران و ایالات متحده را نشانهای مثبت دانست، اگرچه به گفته او، این گفتوگوها هنوز به نتیجه نهایی نرسیدهاند.
در پاسخ به سوالی درباره اختلاف دیدگاه میان تهران و واشینگتن در موضوع غنیسازی اورانیوم، گروسی گفت: «هماهنگکردن دیدگاهها غیرممکن نیست.»
در همین زمینه، محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز روز چهارشنبه اعلام کرد که اگر مذاکرات با ایالات متحده با موفقیت همراه شود، ایران ممکن است اجازه دهد بازرسان آمریکایی وابسته به آژانس از برخی سایتهای هستهای بازدید کنند.
در همین حال، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، ضمن رد گزارشها درباره احتمال انعطاف ایران در موضوع غنیسازی، اعلام کرد که ادامه غنیسازی بخشی جداییناپذیر از برنامه هستهای این کشور و یک اصل بنیادین است که قابل «چشمپوشی» نیست. او افزود هیچ پیشنهادی که این خواسته ایران را نقض یا تضعیف کند، برای تهران قابل قبول نیست.
بقایی همچنین درباره زمان دور ششم مذاکرات با آمریکا گفت که گفتوگوها درباره زمان و مکان برگزاری این نشست ادامه دارد و قرار است عمان پس از پایان مشورتها، زمان دقیق را اعلام کند.
او تاکید کرد که تنها موضوع مورد گفتوگو در این مذاکرات، برنامه هستهای و لغو تحریمهاست و هیچ مسئله دیگری میان دو طرف مطرح نشده است.
تاکنون پنج دور از مذاکرات ایران و آمریکا از 12 آوریل گذشته برگزار شده که از سوی دو طرف «مثبت» توصیف شدهاند.