
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در پستی در رسانه تروثسوشال درباره «توافق بالقوه» با جمهوری اسلامی نوشت: «اجازه غنیسازی اورانیوم را نخواهیم داد.»
او با انتقاد تلویحی از جو بایدن، رییسجمهوری پیشین آمریکا، گفت «اتوپن» — ابزاری برای امضای اتوماتیک که سیاستمداران غالبا از آن استفاده میکنند — «باید مدتها پیش ایران را از غنیسازی بازمیداشت.»
اکسیوس پیشتر در گزارشی اختصاصی نوشته بود دولت ترامپ در پیشنهادی محرمانه به جمهوری اسلامی، اجازه غنیسازی محدود اورانیوم را در خاک ایران داده است.اکسیوس در گزارشی اختصاصی اعلام کرد دولت دونالد ترامپ در پیشنهادی محرمانه به جمهوری اسلامی، اجازه غنیسازی محدود اورانیوم را در خاک ایران داده است. اقدامی که با مواضع علنی مقامهایی چون استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ و مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، در تضاد است.
سایت خبری اکسیوس دوشنبه ۱۲ خرداد به نقل از دو منبع آگاه در گزارشی اعلام کرد ایران در قالب این پیشنهاد اجازه دارد غنیسازی را تا سقف سه درصد ادامه دهد اما باید تاسیسات زیرزمینی خود را برای مدتی معین غیرفعال کرده و توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته را متوقف کند.
منابع مطلع به اکسیوس گفتهاند این پیشنهاد مسیر جدیدی را برای دستیابی به توافق باز میکند؛ اگرچه با خطر واکنش منفی متحدان آمریکا، بهویژه اسرائیل و سناتورهای جمهوریخواه در کنگره همراه است.
به گفته این منابع، قرار است نظارتهای شدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر برنامه هستهای تهران اعمال شود و اجرای فوری پروتکل الحاقی مورد انتظار است. لغو تدریجی تحریمها نیز منوط به تایید پایبندی ایران به مفاد توافق از سوی واشینگتن و آژانس خواهد بود.
باراک راوید، خبرنگار اکسیوس، ۱۰ خرداد در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «یکی از ایدههایی که آمریکا مطرح کرده این است که یک کنسرسیوم منطقهای ایجاد شود تا غنیسازی اورانیوم برای برنامههای هستهای غیرنظامی ایران را تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی و ایالات متحده انجام دهد.»
او نوشت: «ایده دیگر، بنا بر گفته منابع آگاه، این است که آمریکا حق ایران برای غنیسازی اورانیوم را به رسمیت بشناسد، در حالی که ایران بهطور کامل غنیسازی اورانیوم را متوقف کند.»
یک دیپلمات ارشد ایرانی دوشنبه به خبرگزاری رویترز گفت جمهوری اسلامی در آستانه رد پیشنهاد جدید آمریکا برای حل مناقشه طولانیمدت هستهای است. به گفته این مقام ارشد که نخواست نامش فاش شود، طرح آمریکا، «مردود و فاقد پاسخ به منافع تهران» است.
پیشنهاد آمریکا شنبه ۱۰ خرداد از طریق بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، در سفر کوتاهش به تهران به مقامات ایرانی ارائه شد.
کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، گفت: «رییسجمهور ترامپ تاکید کرده که ایران هرگز نباید به سلاح هستهای دست یابد. فرستاده ویژه، ویتکاف، پیشنهاد دقیقی را به رژیم ایران ارائه داده و به نفع تهران است که آن را بپذیرد. اما در احترام به روند جاری مذاکرات، دولت از اظهار نظر بیشتر خودداری میکند.»
همزمان روزنامه والاستریت ژورنال از ابلاغ هفته گذشته کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، مبنی بر توقف تمام فعالیتهای تحریمی جدید علیه جمهوری اسلامی خبر داد و به نقل از یک منبع نزدیک به کاخ سفید نوشت که کارزار فشار حداکثری ترامپ علیه تهران فعلا متوقف شده است.
در واکنش، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، اعلام کرد که ایران هنوز درباره زمان و نحوه لغو تحریمها تضمینهای کافی دریافت نکرده و پیشنهاد آمریکا را همچنان در دست بررسی دارد.
او همچنین ارزیابی کاخ سفید مبنی بر «قابل قبول بودن» این پیشنهاد برای ایران را رد کرد.
این پیشنهاد در شرایطی ارائه شده که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بارها با هرگونه توافقی که به ایران اجازه غنیسازی بدهد مخالفت کرده و حتی نسبت به اقدام نظامی هشدار داده است.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، هفتم خرداد تایید کرد که در یک گفتوگوی تلفنی به نتانیاهو توصیه کرده است از دست زدن به اقدامی که به اختلال در روند مذاکرات با جمهوری اسلامی منجر میشود، خودداری کند.
به گزارش اکسیوس، حالا مقامهای آمریکایی نگرانند که اسرائیل بهطور یکجانبه وارد عمل شود.
«غیرقابل اجرا»
در نخستین واکنش رسمی، یک دیپلمات بلندپایه ایرانی روز دوشنبه اعلام کرد که جمهوری اسلامی این پیشنهاد را رد خواهد کرد. بهگفته او، طرح ارائهشده از سوی آمریکا «غیرقابل اجرا»ست و کوچکترین توجهی به منافع ایران ندارد. این مقام تاکید کرد که واشینگتن در موضوع غنیسازی همچنان بر مواضع پیشین خود پافشاری میکند. این اظهارات توسط خبرگزاری «رویترز» منتشر شده است.
در همین حال، یک منبع آگاه در تهران نیز بهصراحت اعلام کرد که متن مکتوب ارائهشده در مذاکرات مسقط، «یکجانبه و خیالی» است و نمیتواند مبنایی برای هیچ راهحل عادلانهای باشد. او افزود که پیشنهاد اخیر ایالات متحده برای توافقی جدید در موضوع هستهای، از نگاه ایران «غیرقابل پذیرش» است. این موضع در گفتوگو با خبرگزاری «ایسنا» مطرح شده است.
همزمان، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، نیز تصریح کرد که دریافت این پیشنهاد از طریق عمان به معنای پذیرش آن نیست.
شتاب مذاکرات آمریکا و ایران در حال فروپاشی است
سیانان به نقل از یک مقام ارشد جمهوری اسلامی گزارش داد پیشنهاد جدید هستهای که در روزهای اخیر به تهران ارائه شده، «ناسازگار و پراکنده» است. منابع آگاه از روند گفتوگوها نیز به سیانان گفتند شتاب مذاکرات برای دستیابی به توافقی جدید در حال فروپاشی است.
در این گزارش آمده: «آمریکا ممکن است در برنامه انرژی هستهای غیرنظامی ایران سرمایهگذاری کند و به کنسرسیومی بپیوندد که بر غنیسازی اورانیوم با غنای پایین در داخل ایران، برای مدت زمانی نامشخص، نظارت خواهد داشت.»
به گفته مقام ارشد ایرانی که نامش فاش نشده، «اینکه آمریکاییها مدام مواضع خود را تغییر میدهند، تاکنون مانع اصلی موفقیت گفتوگوها بوده و اکنون کار را سختتر از همیشه کرده است.»
پیشنهاد آمریکا را قبول نداریم و نباید مذاکرات را ادامه دهیم
ابوالفضل ظهرهوند، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در خصوص پیشنهاد مکتوب آمریکا به جمهوری اسلامی برای توافق، به سایت انتخاب گفت: «آمریکاییها دو پیشنهاد دادهاند، یکی اینکه غنیسازی را تا مدتی تعلیق کنیم، بعد یک تصمیم نهایی بگیریم که این پیشنهادات مورد قبول ما نیست.»
او اضافه کرد: «پیشنهاد دیگر آمریکا این است که غنیسازی جمعآوری شود و در صورت تمایل برای فعالیت هستهای، یک کنسرسیوم با عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و خود آمریکاییها در یکی از جزایر ایجاد شود که تحت کنترل آمریکاییها باشد.»
او ادامه داد: «ما داریم کار میکنیم، یک گردن کلفتی از آن طرف دنیا میگوید طوری که من میگویم کار کنید. این پیشنهاد نقض حاکمیت ایران است.»
این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس افزود: «اصلا ما نباید به دور ششم مذاکرات برویم. این پیشنهاد نتیجه مذاکرات است. اگر پیشرفتی کرده بودیم که آمریکاییها چنین حرفی نمیزدند.»