آفتابكاران اخبار و مقالات درباره ايران و مقاومت
یک دیپلمات ارشد ایرانی به خبرگزاری رویترز گفت جمهوری اسلامی در آستانه رد پیشنهاد جدید آمریکا برای حل مناقشه طولانی‌مدت هسته‌ای است. به گفته این مقام ارشد که نخواست نامش فاش شود، طرح آمریکا، «مردود و فاقد پاسخ به منافع تهران» است.
رویترز دوشنبه ۱۲ خرداد از قول این دیپلمات ارشد ایرانی نوشت که تهران در حال تنظیم پاسخی منفی به پیشنهاد آمریکاست. پاسخی که عملا به رد این طرح خواهد انجامید.
پیشنهاد آمریکا شنبه ۱۰ خرداد از طریق بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، در سفر کوتاهش به تهران به مقامات ایرانی ارائه شد.
در هفته‌های اخیر پنج دور گفت‌وگو میان عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، برگزار شده اما اختلافات کلیدی همچنان به قوت خود باقی مانده‌اند.
خواست آمریکا: توقف غنی‌سازی و خروج ذخایر اورانیوم از ایران
بر اساس گزارش رویترز، ایالات متحده از ایران خواسته است تمام فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را متوقف و ذخایر فعلی اورانیوم با غنای بالا را به خارج از کشور منتقل کند.
تهران این خواسته‌ها را رد کرده و می‌گوید به دنبال استفاده صلح‌آمیز از فناوری هسته‌ای است.
دیپلمات ایرانی به رویترز گفت: «در این پیشنهاد، موضع آمریکا درباره ممنوعیت غنی‌سازی در خاک ایران تغییر نکرده و هیچ توضیح روشنی درباره لغو تحریم‌ها وجود ندارد.»
در حالی که عراقچی گفته است تهران به‌زودی به‌طور رسمی به این پیشنهاد پاسخ می‌دهد، وزارت خارجه آمریکا از اظهار نظر در این‌باره خودداری کرده است.
ایران خواستار لغو فوری همه تحریم‌هایی است که اقتصاد نفت‌محور آن را فلج کرده‌اند. با این حال، واشینگتن می‌گوید تحریم‌های هسته‌ای باید به‌صورت مرحله‌ای برداشته شوند.
روزنامه وال‌استریت ژورنال یکشنبه از ابلاغ هفته گذشته کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، مبنی بر توقف تمام فعالیت‌های تحریمی جدید علیه جمهوری اسلامی خبر داد و به نقل از یک منبع نزدیک به کاخ سفید نوشت کارزار فشار حداکثری دونالد ترامپ فعلا متوقف شده است.
ارزیابی تهران: توافقی «بد» و یک‌طرفه
دیپلمات ایرانی منبع رویترز به این خبرگزاری گفت کمیته بررسی مذاکرات هسته‌ای که زیر نظر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی فعالیت می‌کند، این پیشنهاد را «کاملا یک‌طرفه» دانسته و بر این باور است که این طرح نه به منافع ایران پاسخ می‌دهد و نه توازنی در خواسته‌ها برقرار کرده است.
به گفته او، تهران این پیشنهاد را یک «توافق بد» می‌داند که از سوی واشینگتن با خواسته‌های یکجانبه تحمیل شده است.
این بن‌بست در مذاکرات در حالی رخ می‌دهد که تنش‌های هسته‌ای میان ایران و غرب، خطر رقابت تسلیحاتی در منطقه و درگیری با اسرائیل را افزایش داده است.
دولت ترامپ در ماه‌های اخیر فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی را از سر گرفته، تحریم‌ها را تشدید کرده و هشدار داده است در صورت عدم توافق، گزینه حمله نظامی را منتفی نمی‌داند.
در مقابل، مقامات تهران اعلام کرده‌اند حاضرند محدودیت‌هایی را در غنی‌سازی بپذیرند اما به تضمین‌های روشن و الزام‌آور نیاز دارند که ایالات متحده در آینده توافق را نقض نکند.
دو مقام ایرانی هفته گذشته به رویترز گفتند اگر واشینگتن بخشی از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران را آزاد کند و حق غنی‌سازی غیرنظامی ایران را به رسمیت بشناسد، تهران حاضر است غنی‌سازی را به‌طور موقت متوقف کند تا مسیر برای یک توافق سیاسی باز شود.
اسرائیل که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را تهدیدی موجودیتی می‌داند، بارها تهدید کرده به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله خواهد کرد.
این در حالی است که کریستی نوم، وزیر امنیت داخلی ایالات متحده، هفتم خرداد در سفری به اسرائیل با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این کشور دیدار کرد و در گفت‌وگویی «صریح»، با دادن پیام مستقیم ترامپ، به نتانیاهو هشدار داد در مذاکرات با جمهوری اسلامی کارشکنی نکند.
بر اساس بیانیه رسمی وزارت امنیت داخلی آمریکا، نوم در این دیدار تاکید کرد که رییس‌جمهور ترامپ خواهان دست‌یابی به صلح در منطقه و جلوگیری از دست‌یابی ایران به سلاح هسته‌ای است.
از سوی دیگر، عراقچی در یک نشست خبری مشترک با وزیر خارجه مصر در قاهره گفت: «فکر نمی‌کنم اسرائیل چنین اشتباهی کند که به ایران حمله کند.»
اردیبهشت ماه امسال، وزیر دفاع عربستان سعودی در سفر به تهران، پیام پادشاه این کشور را به مقامات ایرانی رساند که بر پایه گزارش رویترز، ملک سلمان در آن از تهران خواسته است پیشنهاد ترامپ را جدی بگیرند تا خطر جنگ با اسرائیل کاهش یابد.
اجازه «هیچ گونه غنی‌سازی» داده نخواهد شد
رئیس جمهور ایالات متحده تاکید کرد که در توافق هسته‌ای احتمالی با ایران اجازه هیچ گونه غنی‌سازی اورانیوم به تهران داده نخواهد شد.
ساعاتی پیش از این اظهارات وبسایت اکسیوس از موافقت آمریکا با غنی‌سازی محدود در خاک ایران گزارش داده بود و خبرگزاری رویترز هم به نقل از یک مقام دیپلماتیک ایران خبر داد که تهران در تدارک پاسخ منفی به پیشنهاد آمریکاست.
دونالد ترامپ شامگاه دوشنبه ۱۲ خرداد با انتقاد تلویحی از دولت پیشین آمریکا، در شبکه اجتماعی خود نوشت: «اتوپِن [ماشین امضا] باید خیلی وقت پیش جلوی “غنی‌سازی” ایران را می‌گرفت.»
او در یادداشت کوتاه خود در تروث سوشال افزود: «طبق توافق احتمالی، ما اجازه هیچ گونه غنی‌سازی اورانیوم را نخواهیم داد!»
ساعاتی پیش از اظهارات آقای ترامپ، وبسایت اکسیوس گزارش داده بود که پیشنهاد مکتوب ایالات متحده که به تهران ارسال شده است به ایران اجازه می‌دهد که غنی‌سازی اورانیوم با غلظت پایین را در یک دوره زمانی مشخص در خاک خود انجام دهد.
پیش از این مارکو روبیو، وزیر خارجه، و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس جمهور آمریکا، بر غنی‌سازی صفر تاکید کرده بودند.
دهم خرداد، کمتر از یک هفته پس از پنجمین دور مذاکرات هسته‌ای تهران و واشینگتن در رم، وزیر خارجه ایران اعلام کرد که همتای عمانی او در سفری کوتاه به تهران پیشنهاد مکتوب آمریکا را تحویل داد.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، روز یکشنبه گفت که پاسخ به پیشنهاد آمریکا «در دست تهیه است».
«ایران در تدارک پاسخ منفی به پیشنهاد آمریکاست»
در همین حال خبرگزاری رویترز به نقل از یک دیپلمات ایرانی گزارش داد که تهران پیشنهاد آمریکا را «غیرقابل قبول» می‌داند و در تدارک پاسخ رد به آن است.
به نوشته رویترز، این دیپلمات ارشد که به تیم مذاکره‌کننده ایران نزدیک است گفت که تهران در حال تهیه پاسخی منفی است که «می‌تواند به عنوان رد پیشنهاد آمریکا تعبیر شود».
به گفته این دیپلمات که از ذکر نامش خودداری کرد، در طرح پیشنهادی آمریکا موضع واشینگتن «در مورد غنی‌سازی در خاک ایران بدون تغییر باقی مانده و هیچ توضیح روشنی در مورد لغو تحریم‌ها هم در آن نیست».
به گفته این منبع رویترز، ارزیابی «کمیته مذاکرات هسته‌ای» که تحت نظارت رهبر جمهوری اسلامی طرح پیشنهادی ایالات متحده را «کاملا یکجانبه» دانسته و ارزیابی کرده است که این طرح نمی‌تواند منافع تهران را تامین کند.
مقام‌های ایران و آمریکا هنوز به گزارش رویترز واکنشی نشان نداده‌اند.
پیشنهادهای آمریکا به روایت اکسیوس
مقام‌های رسمی ایران، آمریکا و عمان درباره مفاد و جزئیات پیشنهاد آمریکا اظهار نظر چندانی نکرده‌اند.
با این حال وبسایت اکسیوس به نقل از دو منبع که از پیشنهاد آمریکا اطلاع بدون واسطه دارند به جزئیاتی از این گزارش اشاره کرده است.
بنابر این گزارش، پیشنهادی که ایالات متحده روز شنبه به تهران ارائه کرد، به ایران اجازه می‌دهد برای یک دورهٔ زمانی مشخص، غنی‌سازی اورانیوم با غنای پایین را در خاک خود انجام دهد.
به گزارش این سایت خبری، پیشنهادهای واشینگتن «ایده‌های اولیه» را برای بحث در دور بعدی مذاکرات، تشریح می‌کند.
بر اساس این پیشنهاد، ایران مجاز به ساخت تأسیسات غنی‌سازی جدیدی نخواهد بود و باید زیرساخت‌های حیاتی برای تبدیل و فرآوری اورانیوم را برچیند.
این پیشنهاد همچنین بیان می‌کند که ایران باید تحقیق و توسعه جدید برای سانتریفوژها را متوقف کند.
طبق این پیشنهاد، توافق هسته‌ای بر ایجاد یک کنسرسیوم غنی‌سازی منطقه‌ای متمرکز خواهد بود که چندین شرط را برآورده می‌کند: اول این‌که، ایران مجاز به توسعهٔ قابلیت‌های غنی‌سازی داخلی فراتر از آنچه برای اهداف غیرنظامی ضروری است، نخواهد بود.
دوم آن‌که، پس از امضای توافق، ایران باید به طور موقت میزان غنی‌سازی خود را به سه درصد کاهش دهد. این دوره در مذاکرات توافق خواهد شد.
سوم، تأسیسات غنی‌سازی زیرزمینی ایران باید برای مدتی که توسط طرفین توافق می‌شود، غیرفعال شوند.
چهارم، فعالیت غنی‌سازی در تأسیسات روی زمین ایران به طور موقت به سطح مورد نیاز برای سوخت راکتور هسته‌ای طبق دستورالعمل‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محدود خواهد شد.
پنجم، این توافق یک نظام مستحکم برای نظارت و تأیید از جمله تأیید فوری پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ایجاد خواهد کرد.
به نوشته اکسیوس، کاخ سفید هیچ یک از جزئیات پیشنهاد را که در این وبسایت منتشر شده است رد نکرد و کارولین لیویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، گفت که «به احترام توافق در حال انجام، دولت در مورد جزئیات این پیشنهاد به رسانه‌ها اظهار نظر نخواهد کرد».روزنامهٔ نیویورک تایمز به نقل از مقام‌های آشنا با امور دیپلماتیک، پیشنهاد ارائه‌شده به تهران را «مجموعه‌ای از نکات کلیدی» توصیف کرده است.
به نوشتهٔ این روزنامه، این پیشنهاد شامل ایجاد یک کنسرسیوم منطقه‌ای شامل ایران، عربستان، سایر کشورهای عربی و ایالات متحده برای تولید انرژی هسته‌ای شده است.
به گزارش اکسیوس، پیشنهاد ارائه‌شده از سوی واشینگتن می‌گوید لغو تحریم‌ها تنها پس از آن انجام می‌شود که ایران تعهد واقعی خود را به نحوی که مورد رضایت ایالات متحده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد، نشان دهد.
وال‌استریت جورنال شامگاه ۱۱ خرداد در گزارشی نوشت که کاخ سفید اخیراً به نهادهای دولتی دستور داده است تا فعالیت تحریمی جدیدی علیه تهران انجام ندهند.
در همین حال، سخنگوی وزارت خارجهٔ ایران در واکنش به گزارش وال‌استریت جورنال گفت: «در عمل باید ببینیم تغییری در مواضع آمریکا رخ می‌دهد یا خیر که هنوز چیزی ندیدیم».
اسماعیل بقایی روز ۱۲ خرداد افزود: «باید در خصوص ادامهٔ این روند هم با طرف میانجی یعنی عمان مشورت شود».
قرار است برای ششمین دور مذاکرات هسته‌ای در روزهای آینده برنامه‌ریزی شود، و احتمالا محور بحث هم می‌تواند پیشنهادهای واشینگتن و ملاحظات تهران در مورد آن باشد.
