
اگر اروپا نتواند خود را مجددا مسلح کند، «دیگر کار تمام است». این هشدار مته فردریکسن، نخستوزیر دانمارک، است که خواستار آن شده تا هزینههای دفاعی به «اولویت شماره یک» تبدیل شوند.
خانم فردریکسن روز سهشنبه ۳ ژوئن (۱۳ خرداد) اعلام کرد که دانمارک از گروه موسوم به «چهار خسیس» خارج شده است تا رویکردی «منعطفتر» نسبت به بودجه هفتساله اتحادیه اروپا اتخاذ کند.
وی تاکید کرد که هدف فوری و ضروری، تسلیح دوباره بلوک اروپایی در برابر روسیه است و این موضوع باید بر «تمام اولویتهای دیگر» مقدم باشد.
نخستوزیر دانمارک که در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با روبرتا متسولا، رئیس پارلمان اروپا، شرکت کرده بود گفت: «ما دانمارکیها همیشه در مذاکرات مربوط به بودجه سختگیر خواهیم بود. نمیخواهیم پول صرف چیزهایی شود که برای اروپا ضروری نیستند. پس بله، سختگیر خواهیم بود، اما عضویت در گروه چهار خسیس دیگر جایگاه مناسبی برای ما نیست.»
وی ادامه داد: «برای من مهمترین چیز تسلیح دوباره اروپاست. این نقطهی شروع من است و نتیجهای که در همهی بحثها به آن میرسم. چون اگر اروپا نتواند از خودش محافظت کند و دفاع کند، در نهایت دیگر کار تمام است. پس برای من، اولویت شماره یک، تسلیح دوباره اروپاست.»
گروه «چهار خسیس» چه بود؟
گروه چهار خسیس یک ائتلاف غیررسمی متشکل از هلند، اتریش، سوئد و دانمارک بود که در جریان مذاکرات بودجهای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰ شکل گرفت. این ائتلاف با گرایشهای صرفهجویانه مالی، اغلب با حمایت فنلاند همراه بود و تلاش میکرد هزینههای مشترک اتحادیه را کنترل کرده و در برابر چشمانداز توسعهگرایانهی کشورهای جنوب اروپا و فرانسه بایستد.
موافقت در این مذاکرات بر اساس اجماع بود، به این معنا که مخالفت یک کشور کافی بود تا تصمیمی را مسدود کند.فشار این گروه نقش کلیدی در بازطراحی ساختار صندوق بازیابی کرونای ۷۵۰ میلیارد یورویی ایفا کرد؛ سهم کمکهای بلاعوض که بهطور مشترک پرداخت میشدند کاهش یافت و سهم وامهایی که باید بهطور فردی بازپرداخت میشدند، افزایش پیدا کرد.
عملیات پشتپرده این گروه توسط رسانهها با دقت زیر نظر گرفته میشد و همین موجب تثبیت نام آن شد. منتقدان اغلب آنها را به «سختگیری افراطی» و «بیتوجهی به نیازهای کشورهای آسیبدیده از همهگیری» متهم میکردند.
واکنش به رفتار روسیه
پنج سال بعد بروکسل خود را برای نبردی تمامعیار و طولانی جهت تصویب بودجه مشترک دوره ۲۰۲۸ تا ۲۰۳۴ آماده میکند و انتظار میرود کمیسیون اروپا پیشنویس نخستین پیشنهاد را پیش از تعطیلات تابستان ارائه دهد.
این بار اما به گفته خانم فردریکسن، نباید روی دانمارک برای دفاع از صرفهجویی حساب کرد: «دفعه پیش نقش پیشتاز در گروه چهار خسیس داشتیم. اینبار، نقش پیشتاز در گروهی دیگر خواهیم داشت، چون شرایط تغییر کرده و جهان بهسرعت در حال تغییر است. باید پاسخهای درستی برای این چالشهای پیشرو پیدا کنیم.»نخستوزیر دانمارک تأکید کرد که تهاجم تمامعیار روسیه به اوکراین، معادلات مالی را بهطور غیرقابل بازگشتی دگرگون کرده و بنابراین «تمام اولویتها و اصول دیگر» باید بعد از تعیین تکلیف برنامهی تسلیحاتی اتحادیه مورد بررسی قرار گیرند.
طرحهای دفاعی جدید
ماه گذشته کشورهای عضو بر سر یک برنامه ۱۵۰ میلیارد یورویی از وامهای کمبهره برای افزایش شدید هزینههای نظامی در سراسر اتحادیه توافق کردند.
این برنامه بخشی از یک ابتکار بزرگتر به نام «آمادگی ۲۰۳۰» است که هدف آن بسیج ۸۰۰ میلیارد یورو سرمایه است.
نخستوزیر دانمارک در این خصوص گفت: «برای من آخرین فرصت سال ۲۰۳۰ است و ما بهخاطر رفتار روسیه در حال از دست دادن زمان هستیم.»
او به تاریخی اشاره کرد که طبق برخی برآوردها، کرملین تا آن زمان ممکن است توانایی لازم برای حمله به یکی از کشورهای ناتو را کسب کند.
«بهخاطر رفتار روسیه، بهخاطر همهی تهدیدها علیه اروپا و شرایط بسیار نامطمئن و خطرناک جهانی، ما نیاز به بودجهای جدید داریم.»
کشورهای اروپای شمالی تغییر موضع میدهند
دانمارک تنها کشوری نیست که لحن خود را تغییر داده است. فنلاند و سوئد که پس از آغاز جنگ روسیه برای عضویت در ناتو درخواست دادند، نیز مواضع خود نسبت به بودجه اتحادیه اروپا را نرمتر کردهاند.
دانمارک از اول ژوئیه ریاست دورهای ششماهه شورای اروپا را بر عهده خواهد گرفت.