
ترامپ روز چهارشنبه تنها ساعاتی پس از سخنرانی علی خامنهای در انتقاد از پیشنهاد توافق هستهای آمریکا، در گفتگوی تلفنی با پوتین، ایران را به «کند کردن روند تصمیمگیری» در مذاکرات متهم کرد. این درحالی است که تنها یک هفته به پایان مهلت دوماههای که او برای حصول توافق تعیین کرده بود، باقی مانده است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا روز چهارشنبه چهارم ژوئن در شبکه اجتماعی «تروت سوشال» از تماس تلفنی یک ساعت و ۱۵ دقیقهای با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه خبر داد و گفت که در این تماس دو طرف درباره تحولات اخیر جنگ روسیه و اوکراین و ایران گفتگو کردند.
آقای ترامپ در شبکه اجتماعی «تروت سوشال» نوشت: «ما راجعبه ایران و این واقعیت که زمان برای تصمیمگیری تهران در مورد سلاح هستهای در حال اتمام است و این تصمیم باید به سرعت گرفته شود، گفتگو کردیم.»
رئیسجمهوری آمریکا افزود: «من به پوتین گفتم که ایران نمیتواند سلاح هستهای داشته باشد و معتقدم ما در این موضوع با هم توافق داریم.»
آقای ترامپ همچنین گفت: «آقای پوتین پیشنهاد داد که در مذاکرات با ایران شرکت کند تا شاید بتواند به حصول نتیجه فوری کمکی کرده باشد. به نظر من ایران درحال کند کردن روند تصمیمگیری در این مساله مهم است و ما باید در مدت زمان بسیار کوتاه، پاسخ قطعی دریافت کنیم.»
آقای ترامپ در ماه آوریل اعلام کرد که برای حصول توافق هستهای با جمهوری اسلامی ایران ضربالاجل دو ماهه تعیین کرده است. به گفته مقامات آمریکایی، این فرصت از روز ۱۲ آوریل که مذاکرات ایران و آمریکا آغاز شد در حال محاسبه است و اکنون تنها یک هفته به پایان آن باقی مانده است.
به گزارش اکسیوس به نقل از مقامات آمریکایی، بنابر ارزیابی واشنگتن، پاسخ تهران به پیشنهاد توافق آمریکا منفی خواهد بود.
ساعاتی پیش از تماس تلفنی روسای جمهوری آمریکا و روسیه، علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران در سخنانی از پیشنهاد آمریکا شدیدا انتقاد کرد. به گزارش اکسیوس، مقامات آمریکایی این سخنان را به عنوان پیشدرآمدی بر پاسخ احتمالا منفی تهران قلمداد میکنند.
خامنهای چه گفت؟
علی خامنهای روز چهارشنبه طی سخنرانی در سی و ششمین سالروز درگذشت روحالله خمینی، رهبر پیشین جمهوری اسلامی ایران گفت: «در صنعت هستهای یک نقطه وجود دارد که به منزلهی کلید است و آن عبارت است از غنیسازی؛ غنیسازی اورانیوم. دشمنان ما روی همین غنیسازی اورانیوم تکیه کردهاند، روی این انگشت گذاشتهاند. صنعتِ هستهای با این عظمت، بدون داشتن توانایی غنیسازی یک چیز بیفایده است، زیرا برای سوخت نیروگاههایمان باید دستمان را دراز کنیم به [طرف] دیگران.»
نیویورکتایمز روز سهشنبه در گزارشی درباره محتوای پیشنهاد آمریکا به ایران اعلام کرده بود که بنابر این پیشنهاد، ایالات متحده ساخت راکتورهای هستهای را برای ایران تسهیل میکند و مذاکراتی را برای احداث تاسیسات غنیسازی تحت مدیریت کنسرسیومی متشکل از کشورهای منطقه آغاز خواهد کرد. زمانی که ایران از هریک از این وعدهها منتفع شود، متعهد به توقف غنیسازی در خاک خود خواهد بود.»
آقای خامنهای افزود: «ما اگر صد نیروگاه هستهای داشته باشیم اما غنیسازی نداشته باشیم، به دردمان نمیخورد؛ برای خاطر اینکه نیروگاه هستهای احتیاج به سوخت دارد و اگر این سوخت را نتوانیم در داخل کشور تولید کنیم، باید دست دراز کنیم طرف آمریکا و آنها برای دادن سوخت هستهای ممکن است دهها شرط بگذارند.»
آقای خامنهای همچنین گفت: «الان ما هزاران جوان دانشمند در مسائل هستهای و مرتبط با هستهای در کشور داریم که اینها در همین چند سال تربیت شدهاند. همه اینها را ما مایوس کنیم، بیکار کنیم، از آینده کشور خودمان ناامید کنیم؛ آمریکاییها این را میخواهند، این را میگویند، این را از ما مطالبه میکنند؛ سردمداران بیادب و گستاخ آمریکا این خواسته را با زبانهای گوناگون تکرار میکنند.»
آقای خامنهای خطاب به رهبران آمریکا گفت: «اولین مطلبی که ما در باب هستهای به طرفهای آمریکایی و غیره میگوییم این است که شما چهکارهاید؟ چرا دخالت میکنید که ایران باید غنیسازی داشته باشد یا نداشته باشد؟ به شما چه؟»
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه ساعتی پس از سخنرانی آقای خامنهای در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ایران برای دستیابی به این توانمندیها، بهایی سنگین پرداخته است؛ و در هیچ شرایطی ما وطنپرستانی که این رؤیا را محقق ساختند، ناامید نخواهیم ساخت.»
آقای عراقچی افزود: « دلیل روشنی وجود دارد که چرا تنها تعداد کمی از کشورها توانایی ساخت سوخت راکتورهای هستهای را بهدست آوردهاند. این امر، افزون بر نیاز به منابع مالی قابل توجه و یک نگاه سیاسی راهبردی، مستلزم برخورداری از یک زیرساخت صنعتی نیرومند و یک منظومه فناورانه–دانشگاهی است که توان تولید سرمایه انسانی و دانش فنی مورد نیاز را داشته باشد.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران بار دیگر تاکید کرد: « با نفی غنیسازی، توافقی در کار نخواهد بود. با هدف نفی سلاح هستهای، توافق ممکن است.»عباس عراقچی همچنین در گفتگو با المنار، گفت که جمهوری اسلامی ایران غنیسازی اورانیوم را «یکی از مهمترین دستاوردهای دانشمندان خود میداند و هرگز از آن چشمپوشی نخواهد کرد.»
آقای عراقچی همچنین تاکید کرد که تهران همچنان درحال بررسی پیشنهاد آمریکاست و «در زمان مناسب و براساس منافع ملی ایران» به آن پاسخ میدهد.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران افزود: «خطوط قرمز ما روشن است. از حق حاکمیتی خود در استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای دست نمیکشیم. ایران آماده شفافسازی و اعتمادسازی است، اما بدون خدشه به حقوق بنیادینش.»
علی شمخانی، مشاور ارشد علی خامنهای روز چهارشنبه در گفتگو با المیادین لغو تحریمها را مساله اساسی برای تهران دانست.
آقای شمخانی نویسنده پیشنهاد آمریکا را «ناشی» دانست و گفت که در این پیشنهاد هیچ اشارهای به لغو تحریمها نشده است.
به گفته آقای شمخانی، جمهوری اسلامی ایران در حال تدوین پیشنهاد جدید است و «هرگز از حقوق طبیعی خود عقبنشینی نمیکند.»
به گزارش نیویورکتایمز، پیشنهاد آمریکا به ایران موقتا اجازه غنیسازی با غلظت پایین اورانیوم را میدهد، این درحالی است که آمریکا به همراه دیگر کشورها درحال کار بر روی طرح مفصلی است که ضمن جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای، سوخت مورد نیاز برای نیروگاههای جدید را تامین کند.
بنابر این گزارش، این پیشنهاد در واقع پلی میان وضعیت فعلی و هدف نهایی آمریکا مبنی بر توقف کامل غنیسازی اورانیوم در ایران است. بر اساس این پیشنهاد، جمهوری اسلامی ایران تنها در سالهای ابتدایی و تا زمانی که تاسیسات غنیسازی جدید که قرار است با مشارکت کشورهای عربی منطقه ساخته شود، به بهرهبرداری برسد، اجازه غنیسازی با غلظت پایین در خاک خود را خواهد داشت.
اکسیوس شامگاه سهشنبه در گزارشی به نقل از یک مقام ارشد ایرانی اعلام کرد که تهران در صورتی که تاسیسات هستهای ذیل کنسرسیوم منطقهای در خاک ایران احداث شود، با ایده حصول توافق با آمریکا بر پایه تشکیل این کنسرسیوم مشکلی ندارد.
این مقام ارشد ایرانی به اکسیوس گفت: «اگر کنسرسیوم در قلمرو ایران فعالیت کند، ممکن است ارزش بررسی داشته باشد. اما اگر خارج از مرزهای کشور مستقر شود، قطعا محکوم به شکست خواهد بود.»
به گزارش اکسیوس به نقل از یک منبع آگاه، انتظار میرود که دور ششم مذاکرات هستهای میان استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ و عباس عراقچی در پایان هفته جاری برگزار شود.