
رضا نجفی، نمایندۀ جمهوری اسلامی ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی، به کشورهای غربی هشدار داد که با پاسخ کوبندۀ تهران روبرو خواهند شد اگر قطعنامۀ تازهای را علیه جمهوری اسلامی در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تصویب برسانند. در اظهاراتی مشابه، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، تصویب چنین قطعنامهای را مقابله با تهران خواند و افزود که تهران به چنین قطعنامهای پاسخ متقابل خواهد داد. دو مقام ایرانی نگفتهاند که منظورشان از پاسخ کوبنده یا متقابل تهران چیست.
چهار کشور غربی فرانسه، بریتانیا، آمریکا و آلمان، سه شنبه دهم ژوئن قطعنامهای را علیه عدمپایبندی تهران به تعهدات اتمیاش تسلیم شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی کردند. قرار است این قطعنامه امشب چهارشنبه یازدهم ژوئن در شورای حکام به رأی گذاشته شود.
تسلیم این قطعنامه به شورای حکام همزمان است با مذاکرات یا در اصل بن بست مذاکرات اتمی میان ایران و آمریکا. قدرتهای غربی قصد دارند با تصویب این قطعنامه جمهوری اسلامی را برای دستیابی به یک توافق تحت فشار بگذارند.
در این حال، شبکۀ تلویزیون اسرائیلی “کان” سه شنبه شب دهم ژوئن با انتشار جزئیات بیشتری دربارۀ گفتگوی اخیر تلفنی دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو دربارۀ ایران تصریح کرد که در این گفتگو نخست وزیر اسرائیل نسبت به دستیابی به یک توافق با جمهوری اسلامی ایران ابراز تردید کرده و سپس خطاب به رئیس جمهوری آمریکا گفته است که حکومت تهران از طریق این مذاکرات در حال وقت خریدن است. در واکنش دونالد ترامپ به نخست وزیر اسرائیل گفته است که اظهارات او دربارۀ حمله به ایران کمکی به آمریکا برای رسیدن به توافق با تهران نمیکند.
به گزارش شبکۀ تلویزیون اسرائیلی رئیس جمهوری آمریکا صریحاً به نخست وزیر اسرائیل گفته است که ایالات متحد آمریکا پیش از در نظر گرفتن دیگر تدابیر از همۀ گزینههای دیپلماتیک برای دستیابی به یک توافق با ایران استفاده میکند.در این حال، شبکۀ i24 در گزارشی نوشت که به موازات مذاکرات جاری میان ایران و آمریکا، نیروی هوایی و ارتش اسرائیل خود را برای حملۀ نظامی به تأسیسات اتمی ایران در صورت شکست مذاکرات تهران و واشنگتن آماده میسازد. از این منظر به گزارش شبکۀ خبری اسرائیل نیروی هوایی اسرائیل در هفتههای اخیر به ویژه با حمله به حوثیهای یمن در دو هزار کیلومتری اسرائیل (یعنی دورتر از فاصله میان اسرائیل و ایران) به تجارب مهمی دست یافته است.
دیروز سه شنبه دهم ژوئن دونالد ترامپ در گفتگو با شبکۀ فاکس نیوز فاش کرد که جمهوری اسلامی در مذاکرات جاری اتمی رویکرد تهاجمی تر در قیاس با روزهای گذشته اتخاذ کرده است. به گفتۀ مقامات آمریکا جمهوری اسلامی ایران به موازات توسعۀ برنامۀ اتمی خود مذاکره با آمریکا را بدون بدون پیشرفت ملموس به درازا می کشانند.
ابراز نگرانی اتحادیه اروپا به شورای حکام
اتحادیه اروپا روز ۱۱ ژوئن (۲۱ خرداد) درباره توسعه برنامههای هستهای جمهوری اسلامی ایران طی پنج سال اخیر ابراز نگرانی کرد. این اتحادیه در این زمینه بیانیهای خطاب به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارائه داد.
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه ۱۱ ژوئن (۲۱ خرداد) با بیانیهای خطاب به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، پیرامون گسترش برنامههای هستهای جمهوری اسلامی طی پنج سال اخیر، نگرانی شدید خود را ابراز کرد.
اتحادیه اروپا در عین حال از تهران خواست که “بدون هیچ تاخیر دیگری” با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری کند.
در بیانیه اتحادیه اروپا آمده است: «این مسئله یک اولویت مهم و امنیتی برای اتحادیه اروپا است که اطمینان حاصل شود جمهوری اسلامی به سلاح هستهای دست نمییابد. به همین دلیل، راستیآزمایی و نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر برنامه هستهای ایران و نیز گزارشدهی در مورد آن ضروری است.»
اتحادیه اروپا همچنین اشاره کرده است که از “یک راهحل دیپلماتیک که منجر به توافقی شود که تمام نگرانیهای بینالمللی مربوط به فعالیتهای هستهای ایران را حل کند”، حمایت خواهد کرد.
در ادامه بیانیه اضافه شده است: «گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان میدهد جمهوری اسلامی بهرغم تمام تلاشهای دیپلماتیک تا سال ۲۰۲۲ برای احیای کامل برجام، تصمیمات لازم را برای بازگشت به تعهدات هستهای خود در زمینه برجام اتخاذ نکرده است.»
“جمهوری اسلامی به دانش برگشتناپذیری دست یافته است”
در این بیانیه همچنین تاکید شده است: «پیشرفتهای هستهای بیوقفه جمهوری اسلامی در پنج سال اخیر بسیار نگرانکننده بوده است. این وضعیت خطرناک بحران گسترش سلاحهای اتمی در منطقه در نتیجه مسیر اتمی رو به رشد ایران رو به افزایش است.»
این نهاد تصریح کرده است: «جمهوری اسلامی به دانش برگشتناپذیری دست یافته است. گزارش مدیرکل مجدادا حاوی سند در مورد افزایش قابل توجه مواد غنیشده با غنای ۶۰ درصد است. این اقدامات هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارند و خطرات بسیار قابل توجهی در زمینه اشاعه سلاحهای هستهای به همراه دارند.»
بیانیه اتحادیه اروپا درباره برنامه هستهای جمهوری اسلامی حاکی از آن است که “اظهارات مقامات عالیرتبه سابق ایران در مورد داشتن تمام قابلیتهای لازم برای مونتاژ سلاح هستهای، نگرانیهای جدی را در مورد نیات جمهوری اسلامی ایجاد میکند.”
اتحادیه اروپا در این بیانیه از تهران خواسته است که “مسیر نگرانکننده هستهای” خود را تغییر دهد و به تعهدات هستهای بازگردد. اتحادیه اروپا همچنین خواهان بازگشت ایران به اجرای موقت پروتکل الحاقی، تصویب آن و اجرای تمام اقدامات نظارتی و راستیآزمایی مرتبط با برجام شده است.
در انتهای بیانیه اتحادیه اروپا بار دیگر تاکید شده است: «ما بیچون و چرا از ایران میخواهیم بدون هیچ تاخیر دیگری به طور موثر با آژانس بینالمللی انرژی هستهای، تعامل کند.»
“عدم پایبندی به تعهدات هستهای”
در همین حال سه دیپلمات به خبرگزاری فرانسه گفتند که ایالات متحده آمریکا و قدرتهای اروپایی قطعنامهای را به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارائه کردهاند که در آن، تهران به دلیل “عدم پایبندی” به تعهدات هستهای خود، محکوم شده است.
در حالی که به نظر میرسد این قطعنامه تا روز پنجشنبه ۱۲ ژوئن تصویب شود، اما مانند قطعنامه سال ۲۰۰۵ که زمینهساز ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت شد، پرونده را فورا به شورای امنیت نمیفرستند. به گفته منابع دیپلماتیک، این قطعنامه به معنی افزایش فشارها بر جمهوری اسلامی برای استفاده از “آخرین فرصتها” خواهد بود.
بازه زمانی که بریتانیا، فرانسه و آلمان به عنوان ارائهدهندگان این قطعنامه برای فعال کردن مکانیسم ماشه در اختیار دارند، تا اوایل پائیز سال جاری خواهد بود.
در همین حال جیم ریش، نماینده جمهوریخواه و رئیس کمیته روابط خارجی سنای ایالات متحده روز چهارشنبه ۱۱ ژوئن با پیامی در شبکه اجتماعی اکس خواستار فعال شدن مکانیسم ماشه علیه جمهوری اسلامی شد.
او با اشاره به گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی پیرامون افزایش ذخایر با غلظت بالا اورانیوم در ایران اشاره کرد: «فرانسه، آلمان و بریتانیا برای فعالکردن مکانیسم ماشه به چه چیزی بیشتر از این نیاز دارند؟»
این سناتور جمهوریخواه در عین حال تاکید کرد که از دونالد ترامپ برای کارزار فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی و تلاشها برای توقف همیشگی غنیسازی در ایران، حمایت میکند.
از سوی دیگر محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی روز چهارشنبه در حاشیه جلسه هیئت دولت ضمن اشاره به احتمال فعالسازی مکانیسم ماشه از سوی طرفهای غربی تاکید کرد: «در صورت فعالسازی این مکانیسم، جمهوری اسلامی ایران در زمان مناسب تصمیمات لازم را اتخاذ خواهد کرد.»