
جنگ ایران و اسرائیل یکی از محورهای نشست «گروه هفت» (جی7) در کانادا است. رهبران کشورهای عضو این گروه روز یکشنبه در منطقه کوهستانی کاناناسکیس کانادا گرد هم آمدند تا اجلاس خود را برگزار کنند.
به گزارش «رویترز»، در حالی که درگیری تازه میان ایران و اسرائیل جان دهها نفر را گرفته، این بحران یکی از محورهای اصلی اجلاس خواهد بود. هدف میزبان این است که مانع از بروز تنش با دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا شود.مارک کارنی، نخستوزیر کانادا، گفته تمرکز اصلی او بر تقویت امنیت، توسعه زنجیره تأمین مواد معدنی حیاتی، و ایجاد اشتغال است، اما مسائلی چون تعرفههای آمریکا و جنگهای اوکراین و خاورمیانه نیز بهطور جدی در دستور کار قرار دارند. به گفته مقامات، قرار است بیانیهای مشترک درباره ایران صادر شود که خواستار کاهش تنش است.
فریدریش مرتس، صدر اعظم آلمان، تأکید کرده که جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای، حمایت از حق اسرائیل در دفاع از خود، و ایجاد فضای دیپلماتیک از اهداف اصلی این نشست است.
از زمان آخرین میزبانی کانادا در سال 2018 که به اختلافات جدی با ترامپ انجامید، مقامات این کشور برای جلوگیری از تکرار آن تجربه، انتشار بیانیه نهایی مشترک را کنار گذاشتهاند، و در عوض خلاصهای از مواضع ریاست اجلاس ارائه خواهند داد.
ترامپ که بارها به الحاق کانادا به آمریکا اشاره کرده، در حالی به این نشست میآید که هنوز تعرفههای وارداتی آمریکا بر فولاد و آلومینیوم کانادا پابرجاست، و کارنی هشدار داده در صورت عدم لغو این تعرفهها، اقدامات تلافیجویانه در راه خواهد بود.
رهبران کشورهایی چون اوکراین، هند، مکزیک، استرالیا، کره جنوبی، آفریقای جنوبی، و برزیل نیز در بخشی از نشست حضور خواهند داشت. در این میان ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین، امیدوار است دیدار دوستانهای با ترامپ داشته باشد، چرا که امیدها برای حمایت صریح جی7 از اوکراین کاهش یافته است.
در کنار مسائل خاورمیانه، قرار است مباحثی چون تجارت، امنیت جهانی، هوش مصنوعی، مواد مخدر، و مهاجرت نیز مطرح شود. تحلیلگران بر این باورند که نشست کنونی نخستین آزمون بینالمللی ترامپ در دور دوم ریاستجمهوریاش است، و نشانهای از تمایل یا عدم تمایل آمریکا به همکاری با متحدان خواهد بود.این نشست که به میزبانی کانادا و در چارچوب ریاست دورهای این کشور بر گروه هفت برگزار میشود، هفت اقتصاد بزرگ جهان را به همراه کشورهایی چون اوکراین و آفریقای جنوبی گرد هم آورده است. اما آنچه قرار بود محملی برای گفتوگوهای دیرینه اقتصادی و تنشهای تجارت جهانی باشد، اکنون تحتالشعاع بحران ژئوپولیتیک فوری در خاورمیانه قرار گرفته است.
گفتوگوهایی که در ابتدا انتظار میرفت بر تلاشهای صلح در اوکراین و غزه متمرکز باشد، بهطور ناگهانی به سمت جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل چرخش پیدا کرده است. دستور کار گروه هفت به هم ریخته و رهبران در تلاشند به سرعت به تشدید خشونتها میان تهران و تلآویو واکنش نشان دهند.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در گفتوگو با شبکه ایبیسی نیوز گفت که معتقد است صلح میان جمهوری اسلامی و اسرائیل محتمل است و حملات نظامی اخیر میتواند تهران را تحت فشار قرار دهد تا بهزودی با توافق هستهای موافقت کند.ترامپ گفت: «چنین چیزی باید رخ میداد، به گمانم از هر دو طرف، چنین چیزی لازم بود. آنها میخواهند گفتوگو کنند و گفتوگو خواهند کرد.»
او همچنین ابراز خوشبینی کرد که شاید روسیه بتواند در میانجیگری میان دو طرف نقش ایفا کند.
کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، در پرواز به کانادا در روز یکشنبه گفت: «ما نگرانیهای دیرینهای درباره برنامه هستهای ایران داریم. ما حق اسرائیل برای دفاع از خود را به رسمیت میشناسیم، اما کاملاً روشن است که این اوضاع باید فروکش کند. خطر تشدید بحران برای منطقه و فراتر از آن بسیار زیاد است.»
امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، نیز روز یکشنبه ابراز امیدواری کرد که تنشها میان ایران و اسرائیل «در ساعات آینده» فروکش کند. او از بازگشت به مذاکرات هستهای با تهران حمایت کرد.
مذاکرات از پیش برنامهریزیشده میان ایالات متحده و جمهوری اسلامی که قرار بود روز یکشنبه برگزار شود، پس از آغاز حملات اسرائیل متوقف شد.
بهنام بنطالبلو، تحلیلگر مسائل ایران در بنیاد دفاع از دموکراسیها، به ایراناینترنشنال گفت: «گروه هفت میتواند به بستن چرخه خشونت در خاورمیانه کمک کند.»
او گفت: «رهبران جهان باید به تهران یادآوری کنند که با یک انتخاب سخت روبهروست: برنامه هستهایات را کنار بگذار یا نظارهگر باش که برنامه هستهای و شاید بقیه تواناییهای نظامیات از تو گرفته میشود.»
ترامپ اعلام کرده که ایالات متحده ممکن است مشارکت مستقیم در عملیات نظامی اسرائیل را در نظر بگیرد، هرچند او همزمان برای پذیرش میانجیگری روسیه بهعنوان راهحل دیپلماتیک هم ابراز آمادگی کرده است. در همین حال، واشینگتن متعهد شده است نیروهای دریایی و تجهیزات نظامی بیشتری به خاورمیانه اعزام کند.