دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا شامگاه یکشنبه ۲۴ سپتامبر / دوم مهر فرمان مهاجرتی جدیدی صادر کرد که به موجب آن آمریکا دیگر از ایران مهاجر و مسافر نمیپذیرد. بهموجب این فرمان تنها روادیدی که برای ایرانیان برای ورود به خاک آمریکا صادر خواهد شد ویزای دانشجویی، تحصیلی، پژوهشی آن هم در چارچوب محدودیتهای بیشتر است.
دونالد ترامپ پیش از صدور فرمان مهاجرتی جدید و در پیام هفتگیاش برای مردم آمریکا
محدودیتها در فرمان جدید ترامپ شامل ایران، چاد، سومالی، لیبی، سوریه و یمن می شود. کره شمالی و ونزوئلا هم به فهرست اضافه شدهاند. در مورد ونزوئلا اما ممنوعیت صدور ویزا تنها شامل مقامهای دولتی و اعضای خانوادههای آنهاست.
ترامپ گفته است که عدم همکاری این کشورها برای تبادل اطلاعات در مورد شهروندانشان موجب شده که تهدیدهای امنیتی از سوی شهروندان این کشورها بیشتر باشد.
این سومین فرمان مهاجرتی ترامپ برای محدودیت و ممنوعیت صدور ویزای آمریکا برای شهروندان این کشورهاست. پیش از این فرمان اول و دوم ترامپ با چالش حقوقی در سطح ایالتی مواجه شد. اکنون شکایت چند سازمان، ایالات و گروههای مهاجران فرمان دوم را به دیوان عالی ایالات متحده آمریکا کشانده تا مورد بررسی قرار گیرد.
تفاوت این فرمان مهاجرتی با فرمانهای گذشته این است که هر کشور فهرستی از محدودیتهای مخصوص خود را دارد. شرایط صدور ویزا برای عراق به عنوان نمونه محدودیت کمتری به نسبت باقی کشورها دارد.
در متن فرمان نوشته شده که سودان به دلیل همکاریهای این کشور با آمریکا برای تبادل اطلاعات در مورد شهروندان متقاضی ویزا از فهرست ممنوعیت کامل صدور ویزا خارج شده است.
فرمان سوم مهاجرتی ترامپ از تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۱۷ اجرا خواهد شد.
فرمان در مورد ایرانیان چه میگوید؟
از ۱۸ اکتبر ۲۰۱۷ ورود تمام ایران به خاک آمریکا از طریق ویزاهای مهاجرتی و ویزاهای مسافرتی به مدتی نامحدود ممنوع خواهد شد.
ترامپ در توضیح این فرمان میگوید: «بهعنوان رئیسجمهور، من باید برای حفاظت از امنیت و منافع ایالات متحده و مردم آن اقدام کنم.»
زمان ممنوعیت ویزاهای مهاجرتی و غیر مهاجرتی برای ایرانیان مانند فرمان گذشته موقت نیست؛ این حکم ترامپ محدودیت زمانی ندارد. در فرمان آمده که تا زمانی که دولت ایران با آمریکا در تبادل اطلاعات همکاری نکند، ممنوعیت صدور ویزا برای شهروندان ایران همیشگی خواهد بود.
ایرانیان اما همچنان قادر خواهند بود که برای ویزای دانشجویی و تحصیلی از نوع «ام» و «اف» اقدام کنند. همچنین برای ایرانیان متخصص که برای ویزای «جی-۱» اقدام کردهاند کماکان ویزا صادر خواهد شد. هرچند متقاضیان ایرانی ویزای دانشجویی در معرض غربالگریهای بیشتر قرار خواهند گرفت.
محدودیتهای مربوط به پناهندگان ایرانی و ورود آنها به آمریکا در این فرمان بهطور مجزا مطرح نشدهاند و یعنی ممنوعیت فرمان دوم مهاجرتی کماکان پابرجاست.
فرمان مهاجرتی سوم ترامپ به مانند فرمان دوم نمیتواند جلوی ورود کسانی را بگیرد که قبلا برای دوره مداوم کار، تحصیل یا دیگر فعالیتهای طولانیمدت ویزای قانونی گرفتهاند و در ایالات متحده پذیرفته شدهاند. همچین شامل حال کسانی نخواهد شد که برای دیدار خانواده درجه یک خود درخواست ویزا میدهند و آن خانواده درجه یک (به عنوان مثال همسر، فرزند یا والدین) شهروند ایالات متحده، مقیم دائم یا قانونی است و یا به طور قانونی با ویزا در آمریکا حضور دارد.
چرا فرمان جدید؟
فرمان سابق موقت بود و دوره آن رو به پایان بود.
فرمان سابق مهاجرتی ترامپ یک دوره بررسی ۹۰ روزه را پیشنهاد میداد که در آن کابینه ترامپ باید بررسی میکردند که آیا هفت کشور فهرست شده، در اقدامات امنیتی برای جلوگیری از ورود تروریستها با مقامات آمریکایی همکاری میکنند یا نه. ازجمله پیشنهادات فرمان اول و دوم مهاجرتی ترامپ، انجام تبادل اطلاعات با کشورها در مورد متقاضیان ویزاهای گردشگری، کار یا تحصیلی بود که به موجب آن کشورها میبایست به پرسشهای مقامات مهاجرتی آمریکا پاسخ دهند.
به گفته ترامپ، وزیر امنیت داخلی آمریکا شرایط اشتراکگذاری اطلاعات از کشورهایی که در فرمان سوم فهرست شدهاند را ارزیابی کرده و به رئیسجمهور آمریکا گزارش داده است. رئیسجمهوری فرمان سوم را به این علت صادر کرده است که «پروتکلهای مدیریت هویت» و «شیوههای به اشتراکگذاری اطلاعات» این کشورها با مبنای مورد نظر مقامات آمریکایی سازگار نبوده و یا نامناسب است.
دولت ایران به دلیل اینکه با دولت ایالات متحده در شناسایی خطرات امنیتی همکاری نکرده، ممنوعیت صدور ویزا هم برای ورود مهاجران و هم برای غیر مهاجران ایرانی اعمال می شود.
موقعیت فرمان مهاجرتی در دیوان عالی چه میشود؟
هنوز مشخص نیست که وضعیت فرمان مهاجرتی قبلی در دیوان عالی با توجه به صدور فرمان جدید چه خواهد شد. همچنین هنوز خبری مبنی بر چالش حقوقی فرمان مهاجرتی ۲۴ اکتبر منتشر نشده است. اما فرض بر این است که این فرمان هم مانند فرمان پیش از آن به چالش کشیده میشود.
فرمان جدید رئیسجمهوری آمریکا اگر چنانچه مورد چالش حقوقی قرار بگیرد، مراحل قانونی را طی خواهد کرد و در دیوان عالی ایالات متحده آمریکا مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
اما تا آن زمان، متن فرمان جدید تاثیر قابل توجهی بر چالشهای حقوقی جاری در دیوان عالی خواهد گذاشت.
دیوان عالی ایالات متحده آمریکا ۱۰ اکتبر ۲۰۱۷ قرار است استدلالهای حقوقی وکلای رئیس جمهوری و تیم حقوقی چند ایالت که از متن فرمان مهاجرتی قبلی شکایت کردهاند را بشنود. بنابراین متن فرمان جدید به احتمال زیاد در روز ۱۰ اکتبر در دیوان عالی مطرح خواهد شد.