جمعه ۱۳ اکتبر / ۲۰ مهر: پس از انتشار بیانیه کاخ سفید در باره اعلام موضع امروز دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در یک سخنرانی به تشریح نکات بیان شده در این سند راهبردی پرداخت. نکته محوری در این سند تأکید بر “گسترش حساسیت در مورد فعالیتهای دولت ایران فراتر از موضوع برجام” است. دولت آمریکا از معاهده برجام خارج نمیشود، اما با این تأکید آن را مشروط میسازد از جمله با نظر به آینده فعالیتهای اتمی ایران پس از پایان محدودیت زمانی قید شده در معاهده در مورد غنیسازی اورانیوم.
لحن سخنرانی ترامپ در مورد برنامه دولت آمریکا در قبال ایران را میتوان با قید بسیار تند توصیف کرد.
ارزیابی در مورد برآورده شدن شرایط آمریکا به کنگره محول میشود. معلوم نیست که کنگره شرطهای مورد نظر رئیس جمهوری را بپذیرد.
دونالد ترامپ (عکس از آرشیو)
سخنان ترامپ
دونالد ترامپ در سخنرانی امروز خود حملههای تندی به حکومت ایران کرد. همچنین کوشید که حساب مردم ایران را از حکومت جدا کند.
ترامپ به حکومت ایران تاخت، از جمله
به خاطر سرکوب مردم ایران – در این رابطه به سرکوب مردم در جنبش سبز اشاره کرد،
به خاطر پشتیبانی آن از تروریسم،
به خاطر دفاع از رژیم اسد،
به خاطر برانگیختن جنگهای فرقهای،
به خاطر دادن شعار “مرگ بر آمریکا” و “مرگ بر اسرائیل”،
به خاطر فعالیتهای هستهای برای دستیابی به بمب هستهای،
به خاطر تقویت زرادخانهای موشکی که باعث نگرانی در منطقه شده است.
رئیس جمهوری آمریکا در هنگام اشاره به تحریکات دولت ایران در منطقه از خلیج فارس با عنوان “خلیج عربی” نام برد.
دونالد ترامپ در سخنرانی امروز خود انتقاد همیشگی خود از “برجام” را تکرار کرد و آن را بدترین معاهدهای خواند که آمریکا در طی تاریخ خود زیر بار آن رفته است. او در این قسمت فراموش نکرد که به انتقاد از دولت قبلی، یعنی دولت اوباما (بدون ذکر نام او)، بپردازد.
ترامپ گفت که برجام معاملهای بود به نفع ایران، چون:
فشارهای تحریمی را از روی تهران کم کرد،
منجر به تقویت بنیه مالی ایران شد،
و در عین حال دولت ایران برنامه اتمیاش را ادامه داد و در آینده میتواند آن را تا حد دستیابی به سلاح اتمی ادامه دهد.
آژانس انرژی اتمی رسما پایبندی ایران را به معاهده برجام تأیید کرده است. اما ترامپ در سخنرانی امروز خود گفت که ایران به برجام متعهد نبوده است و از جمله اجازه نداده که پایگاههای نظامیاش مورد بازرسی قرار گیرند.
♦ از گفتههای ترامپ:
«تاریخ نشان داده که اگر ما تهدیدی را نادیده بگیریم، خطرناک تر میشود. من دستور دادم که سیاست استراتژیکمان در مورد رژیم سرکش ایران بررسی کامل شود و این بررسی اکنون تکمیل شده است.»
«سیاست ما بر اساس یک ارزیابی دقیق از دیکتاتوری ایران، حمایت آن از تروریسم و ادامه فعالیتهای تهاجمیاش در سراسر جهان است.»
«توافق با ایران یکی از بدترین و یکطرفهترین قراردادهای بود که ایالات متحده تا به امروز وارد آن شده است. ایالات متحده متعهد به توافق باقی خواهد ماند و سعی در بهبود آن خواهد کرد.»
دونالد ترامپ گفت که ایران به “روح” برجام وفادار نبوده است. او از سرویس اطلاعاتی آمریکا خواست که بر فعالیتهای دولت ایران دقت ویژهای کند.
ترامپ در بخشی از سنخرانی خود به سپاه پاسداران پرداخت و آن را به عنوان نیروی ترور توصیف کرد. او گفت که این نیرو به خاطر دفاع از تروریسم بایستی مورد تحریم قرار گیرد.
به نظر میرسد این موضع رسمی و نهایی دستگاه قدرت در آمریکا نباشد. چون در بیانیه امروز خزانهداری آمریکا سپاه پاسداران به عنوان یک سازمان تروریستی رده بندی نشده است. از نظر این نهاد تعیینکننده در امر پیشبرد فشارهای تحریمی سپاه آلوده به فعالیتهای تروریستی است، اما خودش یک سازمان تروریستی نیست.
ترامپ در پایان سخنرانی خود به موضوع محول کردن وظیفه ارزیابی از برجام به کنگره پرداخت و گفت که کنگره باید بررسی کند آیا تمیهدات پیشبینی شده در برجام برای پایان دادن قطعی به برنامه اتمی دولت ایران کافی هستند یا نه.
تلاش برای آماده کردن کنگره برای پذیرش مسئولیت
بر این قرار از این پس کنگره کانون تصمیمگیری درباره برجام میشود.
خبرهای روزهای اخیر همه حاکی از آن است که در کنگره نمایندگان آمریکا فعالیتهایی آغاز شده برای اینکه امر نظارت بر برجام را پیش ببرند.
۱۲ اکتبر ۲۰۱۷، واشنگتن، در برابر کاخ سفید: تظاهرات گروهی از فعالان جنبش صلح در آمریکا در دفاع از تنشزدایی با ایران
۱۲ اکتبر ۲۰۱۷، واشنگتن، در برابر کاخ سفید: تظاهرات گروهی از فعالان جنبش صلح در آمریکا در دفاع از تنشزدایی با ایران
رئیس کمیته روابط خارجی سنا، باب کورکر گفته است که کنگره در حال تهیه طرحی در این باره است. ظاهرا مضمون طرح خروج از برجام نیست، بلکه اعمال سختگیریهای نظارتی بیشتر و افزودن بر قید و بندهای آن است.
در مورد اینکه کنگره بتواند پشتیبان طرحی شود که “سرسختان” منتقد برجام مایلند پیش برده شود، شک وجود دارد. همین امروز نیویورک تایمز در این باره نوشته است که مشکل به نظر میرسد که کنگره که در آن بر سر ایران اختلاف نظر عمیق وجود دارد، بتواند به یک برنامه مشروط کننده برجام برسد. «در حالی که جمهوریخواهان با جدیت میکوشند این قرارداد را کنار بگذارند، دموکراتها به همان شدت خواهان حفظ آن هستند، حفظ چیزی که یک میراث دیگر دوره ریاست اوباست و آقای ترامپ در صدد فروپاشاندن آن است.»
پس از سپردن مسئولیت ارزیابی از برجام از طرف ریاست جمهوری به قوه قانونگذاری ، کنگره ۶۰ روز برای تعیین راهبرد در قبال برجام وقت دارد.