علی باقری کنی، سرپرست وزارت امور خارجه ایران، از آمادگی تهران برای از سرگیری مذاکرات مربوط به احیای برجام با ایالات متحده خبر داده است.
در مصاحبه مجله نیوزویک با سرپرست وزارت خارجه ایران که روز سهشنبه ۲۶ تیرماه منتشر شده است، باقری کنی تأکید میکند که تهران رویکردی «باز» نسبت به از سرگیری مذاکرات با واشینگتن برای مشارکت متقابل در توافق هستهای دارد.
اظهارات علی باقری کنی در حالی بیان میشود که آمریکا از انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رئیسجمهور جدید ایران استقبال نکرده است.
سرپرست وزارت خارجه ایران با اشاره به این که تهران از آغاز دوباره مذاکرات احیای برجام استقبال میکند گفت: «تهران قصد دارد تا روابط خود را با چین، روسیه و کشورهای همسایه گسترش دهد.»
آقای باقری کنی همچنین در سخنرانی روز سهشنبه خود در شورای امنیت سازمان ملل برجام را «ابتکار موفق چندجانبه» خواند که به گفته او قرار بود «نگرانی ساختگی» غرب درباره برنامه هستهای ایران را رفع کند.
او در ادامه با انتقاد از خروج آمریکا از این توافق گفت که این اتفاق باعث «آسیب دیدن همهٔ طرفهای توافق» شد.
سرپرست وزارت امور خارجه در دولت سیزدهم روز ۲۰ تیر نیز از ادامهٔ گفتوگوهای غیرمستقیم درباره احیای توافق برجام به واسطه کشور عمان خبر داد.از زمان خروج آمریکا از برجام در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ در سال ۱۳۹۸، این توافق مهم که هدفش محدود کردن دامنهٔ فعالیت هستهای جمهوری اسلامی در ازای لغو بخشی از تحریمها علیه ایران بود، از هم پاشیده است.
مذاکرات تهران و کشورهای باقیمانده در برجام به علاوه آمریکا برای احیای این توافق، از زمان اعتراضات «زن، زندگی و آزادی» در سال ۱۴۰۱ و همچنین طرح خواستههای «فرابرجامی» ایران متوقف شده است.
ایران همچنان بخشی از توافق است، اما به دلیل تحریمهای آمریکا علیه آن، تعهدات خود را کاهش داده است.
سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، ۱۸ تیرماه در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکا آمادگی دارد با روی کار آمدن رئیسجمهور جدید در ایران مذاکرات هستهای را از سر گیرد، پاسخ داد: «نه.»
جان کربی با اشاره به انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رئیسجمهور جدید ایران گفت: «باید ببینیم چه کار خواهد کرد، ولی انتظار تغییری در رفتار ایران نداریم.»کربی تاکید کرد: «دلیل اینکه آمریکا هیچ مذاکرهای با جمهوری اسلامی انجام نمیدهد، این است که رهبران جمهوری اسلامی مردم معترض ایران را کشتند. جمهوری اسلامی به چرخاندن سانتریفیوژها و حمایت از گروههای تروریستی ادامه داد. تهران در مراحل اولیه مذاکرات، خواستههایی غیرضروری را مطرح میکرد که برآورده کردن آنها برای آمریکا غیرممکن بود.»
باقری کنی در ادامه مصاحبه خود با نیوزویک، ایالات متحده را به «یکجانبهگرایی» متهم کرد و گفت این رویکرد آمریکا را وادار کرد تا «بدون هیچ منطقی» از برجام خارج شود.
او افزود یکجانبهگرایی واشینگتن پرونده هستهای جمهوری اسلامی را به «بنبست» کشانده است.
ائتلافی متشکل از دو اندیشکده و چندین سازمان کنشگر آمریکایی روز ۲۲ تیر هشدار دادند که تهران میتواند تنها ظرف چند روز اورانیوم مورد نیاز برای تولید چند سلاح هستهای را تولید کند و جلوگیری از وقوع چنین رویدادی نیازمند اقدامی فوری است.
یافتههای تازهترین گزارش محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی حاکی از آن است که جمهوری اسلامی میزان ذخیره اورانیوم غنیشده خود را افزایش داده است.
بر اساس این گزارش که روز هشتم خرداد منتشر شد، حکومت ایران در حال حاضر بیش از ۱۴۲ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصدی در اختیار دارد که در مقایسه با گزارش پیشین آژانس بینالمللی در بهمنماه سال گذشته، جهشی ۲۰ کیلوگرمی را نشان میدهد.
باقری کنی در واکنش به طرح جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا برای برقراری آتشبس در نوار غزه نیز گفت ایالات متحده «میانجی صادقی در قبال مساله فلسطین و غزه نیست» زیرا این کشور «سلاحهای مرگبار پیشرفته» را در اختیار اسرائیل قرار داده تا در مناقشه کنونی به کار گرفته شوند.
بایدن روز ۱۱ خرداد از طرحی سه مرحلهای برای توقف درگیریها در غزه خبر داد و گفت این توافق میتواند زمینه را برای آزادی گروگانهای در بند حماس و پایان جنگ فراهم آورد.
از آن زمان تاکنون، مذاکرات میان حماس و اسرائیل با میانجیگری آمریکا، مصر و قطر در جریان بوده تا زمینه برای توقف خشونتها در منطقه فراهم شود.
باقری کنی در پاسخ به پرسشی درباره رابطه تهران با «محور مقاومت» تاکید کرد «گروههای مقاومت» از «هویت مستقل» برخوردار هستند اما کشورهای غربی از طریق جریانهای سیاسی و رسانهای میکوشند «تا مقاومت در منطقه ما را به عنوان یک عنصر وابسته معرفی کنند».
جمهوری اسلامی از عنوان «محور مقاومت» برای اشاره به متحدان خود در منطقه، مانند حکومت بشار اسد در سوریه و همچنین گروههای نیابتی تهران، از جمله حوثیهای یمن، حزبالله لبنان، حماس در فلسطین و حشد شعبی در عراق استفاده میکند.باقری کنی همچنین با تکرار لفاظیهای مقامهای جمهوری اسلامی علیه اسرائیل گفت این کشور در جنگ با حماس ناکام مانده است و نخواهد توانست پس از حمله هفتم اکتبر موازنه را به نفع خود تغییر دهد.
او افزود: «صهیونیستها در جنگ غزه شکست خوردهاند و البته اگر بخواهم آن را با واقعیتها مقایسه کنم، سوراخ بسیار کوچکی بود. اگر آنها بخواهند وارد لبنان شوند، چاه بسیار عمیقی برای آنها خواهد بود.»
اعضای حماس ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گستردهای را در نوار غزه آغاز کرد که بنا بر اعلام وزارت بهداشت حماس، تاکنون بیش از ۳۸ هزار کشته و ۸۹ هزار مجروح بر جای گذاشته است.
در سوی دیگر، حزبالله و حوثیهای یمن، از گروههای نیابتی جمهوری اسلامی، در حمایت از حماس وارد این مناقشه شدند و درگیریهای شدید و مرگبار در طول ۹ ماه گذشته، منطقه را به بیثباتی کشانده است.
باقری پس از کشته شدن حسین امیرعبداللهیان در سانحه سقوط بالگرد به عنوان سرپرست وزارت خارجه جمهوری اسلامی انتخاب شد. باقری کنی در دوره وزارت امیرعبداللهیان، معاون سیاسی او بود.
وزارت خارجه آمریکا نیز در واکنش به پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاستجمهوری ایران اعلام کرد که واشینگتن هیچ انتظاری مبنی بر این که این انتخابات منجر به تغییر اساسی در ایران شود، ندارد.
مسعود پزشکیان، رئیسجمهور منتخب ایران، در تبلیغات انتخابات اخیر ایران، خود را مدافع برجام معرفی کرد.
مشاور اصلی سیاست خارجی او نیز محمدجواد ظریف، وزیر خارجه سابق ایران، است که در دولت نخست حسن روحانی مذاکرات دامنهداری را با همتایان آمریکایی و اروپایی خود انجام داد که به توافق هستهای، موسوم به برجام، انجامید.
مسعود پزشکیان در دوران تبلیغات انتخاباتی، تأکید داشت که بدون احیای برجام و برچیده شدن تحریمها، نمیتوان بر مشکلات اقتصادی که گریبانگیر جامعه است غلبه کرد، و به صراحت از مجلس برای تصویب قانونی که احیای توافق هستهای را با مشکل روبهرو کرده، انتقاد کرد.
با این حال او در یکی از مناظرهها با سعید جلیلی گفت که شرط بازگشت ایران به برجام، اجرای تعهدات آمریکاست.
رویترز پیشبینی کرده که پزشکیان ممکن است سیاست خارجی عملگرایانهای را در پیش بگیرد و تنشها بر سر مذاکرات متوقف شده با قدرتهای جهانی برای احیای برجام را کاهش دهد.