
وزارت خزانهداری آمریکا تحریمهای جدیدی علیه ایران اعمال کرد که شامل شرکتهای فعال در برنامه هستهای و یک نفر از مدیران این شرکتهاست. این تحریمها در آستانه نشست دو کشور در عمان صورت میگیرد.
وزارت خزانهداری آمریکا روز چهارشنبه ۲۰ فروردین اعلام کرد که تحریمهای جدیدی علیه ایران اعمال کرده است. این تحریمها شامل شش شرکت ایرانی و یک فرد حقیقی است که به گفته این وزارتخانه “بهطور مستقیم در تأمین قطعات، ساخت تجهیزات و پشتیبانی فناوری برای تولید سانتریفیوژ و توسعه فناوری سوخت توریوم فعالیت میکنند.”
شرکتهای “آتبین ایستا”، “پگاه آلومینیوم اراک”، “توریوم نیرو”، “ساخت و توسعه راکتورهای پارس”، “صنایع آذراب” و فردی به نام “مجید مسلط، مدیرعامل شرکت آتبین ایستا” در فهرست تحریمها قرار گرفتهاند.وزارت خزانهداری آمریکا میگوید این افراد حقوقی و حقیقی «در تأمین قطعات، ساخت تجهیزات و پشتیبانی فناوری برای تولید سانتریفیوژ و توسعۀ فناوری سوخت توریوم فعالیت دارند».
سوخت توریوم نوعی سوخت هستهای جایگزین اورانیوم است که در برخی طراحیهای رآکتورهای هستهای بهکار میرود.بر اساس این تحریمها، تمامی داراییها و منافع افراد و نهادهای تحریمشده که در خاک آمریکا یا در اختیار اشخاص آمریکایی قرار دارد، مسدود میشود و هرگونه دادوستد با آنها ممنوع خواهد بود. نقض این تحریمها میتواند به جریمههای مدنی یا کیفری منجر شود.
اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا، هم در بیانیهای گفت: «پیگیری بیپروا و خطرناک رژیم ایران برای دستیابی به سلاح هستهای، تهدیدی جدی برای ایالات متحده و عامل بیثباتی منطقهای و تهدیدی برای امنیت جهانی است.»
او همچنین وعده داد که آمریکا تلاشهای حکومت ایران برای پیشبرد برنامۀ هستهای خود را «مختل خواهد کرد».
آمریکا پیش از این تحریمهای گستردهای علیه ایران و بهویژه برنامۀ هستهای جمهوری اسلامی اعمال کرده، اما این تحریمها نشانهای تازه از فشارهای واشینگتن پیش از گفتوگوهایی تلقی میشود که قرار است نشست مقدماتی آن روز شنبه ۲۳ فروردین در عمان برگزار شود.
مقامات جمهوری اسلامی بارها منکر تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای شدهاند و سازمانهای اطلاعاتی آمریکا نیز تاکنون به این نتیجه نرسیدهاند که حکومت ایران در حال ساخت سلاح هستهای است. با این حال، گزارشها حاکی است که جمهوری اسلامی، در صورت تصمیمگیری سیاسی، این توانایی را دارد که بهسرعت بمب هستهای بسازد.
تحریمهای گسترده آمریکا علیه ایران پس از خروج دولت دونالد ترامپ از توافق برجام در اردیبهشت ۱۳۹۷ (می ۲۰۱۸) دوباره اعمال شد. این تحریمها نه فقط بخش انرژی، بلکه نظام بانکی، کشتیرانی، و حتی تجارت کالاهای اساسی را نیز در بر گرفتند.
ترامپ از آغاز دور جدید ریاستجمهوریاش بارها تأکید کرده که به دنبال راهحل دیپلماتیک است، اما در عین حال بارها هشدار داده که اگر مذاکرات بینتیجه بماند، ممکن است «ایران بمباران شود».
در همین حال، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روز سهشنبه گفت در صورتی که مقامهای ایران «فقط بخواهند مذاکرات را کش دهند، گزینۀ نظامی مدنظر خواهد بود».
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، پیشتر تحریمهای ایالات متحده علیه ایران را که عمدهٔ آن بهخاطر برنامه هستهای جمهوری اسلامی وضع شده، «فرصت» خوانده است اما رئیس کل پیشین بانک مرکزی پنجم فروردین ماه هزینهٔ ناشی از تحریمها در تجارت خارجی ایران را دستکم ۵۰ میلیارد دلار عنوان کرد.
پاسخ ایران به تحریمها و چشمانداز مذاکرات هستهای
این تحریمها پس از اعلام رئیسجمهور ترامپ مبنی بر آغاز مذاکرات مستقیم میان ایالات متحده و ایران در خصوص برنامه هستهای تهران صادر شد. با این حال، وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد که مذاکرات در عمان به صورت غیرمستقیم و از طریق میانجیگری انجام خواهد شد.
در این راستا، ترامپ هشدار داد که اگر مذاکرات موفقیتآمیز نباشد، ایران «در خطر جدی خواهد بود».
تحریمهای جدید آمریکا در حالی اعمال میشود که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، پیشتر تحریمهای ایالات متحده علیه ایران را “فرصت” توصیف کرده بود. این در حالی است که رئیس کل پیشین بانک مرکزی ایران در ماه فروردین هزینه تحریمها در تجارت خارجی کشور را حداقل ۵۰ میلیارد دلار اعلام کرده است.
هدف تحریمها و تبعات آن برای ایران
این تحریمها بخشی از تلاشهای آمریکا برای جلوگیری از توسعه برنامه هستهای ایران است. ایران میگوید که برنامه هستهای این کشور صرفاً برای اهداف صلحآمیز است، اما کشورهای غربی این برنامه را به عنوان پیشزمینهای برای ساخت سلاح هستهای میبینند.
در این میان، تحریمها فشار بیشتری به اقتصاد ایران وارد میکند و با توجه به هزینههای اقتصادی ناشی از آنها، ایران تلاش دارد با حفظ ظاهر و از طریق مذاکرات غیرمستقیم، شرایط را برای دستیابی به توافق هستهای به نفع خود تغییر دهد.
آینده مذاکرات هستهای و تهدیدات ایالات متحده
در حالی که ایران با احتیاط به مذاکرات هستهای با ایالات متحده نزدیک میشود، مقامات ایرانی همچنان نسبت به نیتهای آمریکا و احتمال دستیابی به توافق بدبین هستند.
مذاکرات بین دو کشور در عمان قرار است در روزهای آینده برگزار شود و ایالات متحده تهدید کرده است که در صورت عدم توافق، فشارها بر ایران بیشتر خواهد شد. این روند نشاندهنده پیچیدگیها و چالشهای فراوان در مسیر رسیدن به یک توافق هستهای جامع است.