
به گفته پایگاه خبری “اکسیوس”، رئیس سازمان موساد و وزیر امور راهبردی اسرائیل به طور محرمانه یک روز پیش از مذاکرات ایران و آمریکا در رم، با استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در پاریس ملاقات کردهاند.
وبسایت آکسیوس، به نقل از سه منبع آگاه اسرائیلی که نامشان را اعلام نکرد، گزارش داد که دو مقام ارشد اسرائیلی جمعه ۲۹ فروردین، در دیداری محرمانه و اعلامنشده در پاریس با استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در خاورمیانه، درباره مذاکرات هستهای آمریکا و جمهوری اسلامی گفتگو کردند.
بهنوشته آکسیوس، رون درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل، و دیوید بارنئا، رییس موساد، بیسروصدا به پاریس سفر کردند تا در دیداری محرمانه با ویتکاف تلاش کنند موضع ایالات متحده را پیش از دور دوم مذاکرات که قرار است شنبه ۳۰ فروردین در رم برگزار شود، تحت تأثیر قرار دهند.
نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، نگران آن است که آمریکا به توافقی با جمهوری اسلامی برسد که شباهت زیادی به توافق سال ۲۰۱۵ دوران اوباما داشته باشد؛ توافقی که دونالد ترامپ، در دور اول ریاست جمهوری خود آمریکا را از آن خارج کرد.
دفتر نخستوزیری اسرائیل و سخنگوی ویتکاف از اظهار نظر درباره دیدار درمر و بارنئا با ویتکاف خودداری کردند و به پرسش آکسیوس جواب نداند.
ویتکاف بهمنظور انجام مذاکراتی درباره روسیه و اوکراین به پاریس سفر کرده بود و سپس راهی رم شد تا در گفتوگوهای هستهای با جمهوری اسلامی شرکت کند.
پشت پرده دیداره
بهنوشته آکسیوس، ویتکاف در دیدار با دو مقام ارشد اسرائیلی تاکید کرد که هدف دولت ترامپ از مذاکره با جمهوری اسلامی، حل بحران هستهای از طریق راهکارهای دیپلماتیک و اطمینان از توقف غنیسازی اورانیوم از سوی تهران است.
با این حال، نتانیاهو و دیگر چهرههای تندرو اسرائیلی خواستار آن هستند که یا توافقی حاصل شود که براساس آن برنامه هستهای ایران بهطور کامل برچیده شود و یا اگر چنین توافقی حاصل نشد، اقدامی نظامی علیه تاسیسات هستهای ایران صورت بگیرد.
ترامپ که پیشتر ضربالاجلی دوماهه برای مذاکرات تعیین کرده بود، پنجشنبه ۲۸ فروردین اعلام کرد که برای اقدام نظامی عجلهای ندارد، زیرا بر این باور است که تهران میخواهد گفتگو کند.در همین حال، در پی انتشار گزارش اختصاصی ایراناینترنشنال درباره پیشنهاد سه مرحلهای جمهوری اسلامی به آمریکا در مذاکرات شنبه ۲۳ فروردین در عمان، مقامات و رسانههای اسرائیلی واکنشی گسترده به آن نشان دادند.
براساس این گزارش ویتکاف از پیشنهادهای مطرح شده از سوی جمهوری اسلامی استقبال کرده و این موضوع، در ابتدا تعجب هیئت جمهوری اسلامی را در مسقط به دنبال داشته است.
اظهارات علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، مبنی بر اینکه قدمهای اول مذاکره «خوب» برداشته شده در همین چارچوب بوده است.
رسانههای اسرائیلی در گزارشهای خود بیش از آنکه از پیشنهاد جمهوری اسلامی غافلگیر شده باشند، از استقبال ویتکاف از این طرح ابراز تعجب و نگرانی کردهاند.
در همین حال، یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، یک روز پس از گزارش نیویورکتایمز درباره مخالفت ترامپ با حمله مشترک اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هستهای ایران، تاکید کرد دولت اسرائیل برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای «از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد کرد».
او جمعه ۲۹ فروردین گفت: «زمانی که بهعنوان وزیر دفاع منصوب شدم، دو هدف اصلی را وعده دادم: جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای و پیروزی در جنگ.»
کاتز با اشاره به نقش ارتش اسرائیل افزود: «نیروهای دفاعی اسرائیل اکنون در همه جبههها در مسیر پیروزی قاطع در حال فعالیت هستند.»
او با بیان اینکه با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، برای رسیدن به این اهداف متحد است، گفت: «ما اجازه نخواهیم داد تهدید نابودی اسرائیل به واقعیت تبدیل شود.»
کاتز در پایان تاکید کرد: «این مسئولیت تاریخی ماست و برای تحقق آن هر کاری لازم باشد انجام خواهیم داد.»
در سوی دیگر ماجرا
آکسیوس در ادامه گزارش خود نوشت عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی پس از دیدار با ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه در مسکو، جمعه وارد رم شد تا در دور دوم گفتوگوها با ویتکاف شرکت کند.
گرچه روسیه بهطور مستقیم در این مذاکرات نقشی ندارد، جمهوری اسلامی در تلاش است تا حمایت مسکو را از جمله برای تحت فشار قرار دادن ترامپ جلب کند.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، جمعه در نشست خبری مشترک با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت تهران بر این باور است که دستیابی به توافق درباره برنامه هستهای با آمریکا امکانپذیر است و امیدوار است مسکو در این توافق نقشآفرینی کند.
عراقچی با اشاره به گفتوگوهایش با رییسجمهوری و وزیر امور خارجه روسیه درباره مذاکرات هستهای جاری با آمریکا گفت: «ما از نقش روسیه در برجام بسیار راضی هستیم و مشتاقیم این کشور در هر توافق جدیدی نقش مثبت خود را ایفا کند.»
لاوروف نیز اعلام کرد که مسکو آماده است در این مذاکرات نقش ایفا کند.
او گفت: «مذاکرات ایران و آمریکا در روز شنبه باید صرفا به موضوع هستهای محدود شود و ایران آماده دستیابی به توافقی در چارچوب معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای است.»
اسرائیلیها چه میخواهند؟
نتانیاهو و سایر چهرههای تندرو اسرائیل خواهان توافقی هستند که کل برنامه هستهای ایران را حذف کند و در صورت عدم موافقت جمهوری اسلامی، حمله به تأسیسات هستهای ایران باید عملی شود.
ترامپ که در ابتدا برای مذاکرات ضربالاجل دوماهه تعیین کرده بود، روز پنجشنبه ۱۷ آوریل گفت عجلهای برای اقدام نظامی ندارد چون معتقد است ایران “میخواهد گفتوگو کند”.
طرف ایرانی چه میگوید؟
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی پس از دیدار با ولادیمیر پوتین در مسکو، روز جمعه ۱۸ آوریل وارد رم شد تا در مذاکرات شرکت کند. او در دیدارش با پوتین درباره روند مذاکرات با آمریکا، طبق خطوطی که علی خامنهای تعیین کرده است، گفتوگو کرد.
گرچه روسیه مستقیماً در مذاکرات دخیل نیست، اما ایران به دنبال جلب حمایت مسکو است، از جمله احتمالاً برای فشار آوردن به ترامپ. عراقچی روز جمعه گفت: «امیدواریم روسیه در یک توافق احتمالی نقش تکمیلکننده داشته باشد.»
او افزود که آمریکا در دور اول مذاکرات جدیت نشان داده، اما گفت که ایران “پیامهای متناقضی” از ایالات متحده در محافل عمومی و جلسات خصوصی دریافت میکند. عراقچی تأکید کرد: «آنچه پشت میز مذاکره گفته میشود، اهمیت دارد.»
وی همچنین افزود، اگر آمریکا خواستههای “غیرواقعبینانه” مطرح نکند، رسیدن به توافق امکانپذیر است. به گفته عراقچی، یکی از این خواستهها توقف کامل غنیسازی اورانیوم است که پذیرفتنی و قابل مذاکره نیست.