
لیندزی گراهام و تام کاتن، دو سناتور ارشد جمهوریخواه، هشدار دادند که سنا توافق هستهای با جمهوری اسلامی را تنها در صورتی تصویب خواهد کرد که این توافق به «برچیدن کامل» برنامه هستهای تهران منجر شود.
این دو سناتور پنجشنبه ۱۸ اردیبهشت، در یک نشست خبری در کنگره که با هدف حمایت از قطعنامهای برای تاکید بر ضرورت برچیدن کامل برنامه غنیسازی جمهوری اسلامی برگزار شد، این هشدار را دادند.
وقتی از آنها پرسیده شد که چرا تصویب سنا ضروری است، در حالی که ترامپ از نظر فنی میتواند توافقی را بدون دخالت قوه مقننه اجرا کند، هر دو سناتور تاکید کردند که بدون تصویب کنگره، هیچ تضمینی برای دوام این توافق در دولتهای آینده وجود نخواهد داشت.
کاتن گفت: «اگر آنها خواهان توافقی بادوام و ماندگار هستند، باید آن را به سنا بیاورند و بهعنوان یک معاهده به رای بگذارند.»
گراهام نیز تاکید کرد که حمایت کنگره از چنین توافقی تنها در صورتی ممکن است که به موضوع برنامه موشکی و فعالیتهای تروریستی نیابتی جمهوری اسلامی نیز پرداخته شود.
او افزود: «به وزیر امور خارجه مارکو روبیو گفتهام که یک معاهده در این حوزه تنها زمانی ممکن است که ۶۷ رای به دست بیاورید… شما برای یک توافق درباره برنامه هستهای ایران، بدون رسیدگی به برنامه موشکی و فعالیتهای تروریستی آنها، ۶۷ رای نخواهید گرفت. بنابراین آیا این ممکن است؟ بله، اگر ایران تغییر کند.»
گراهام افزود: «من به آیتالله توصیه میکنم بهطور جدی پیشنهادهای وزیر روبیو و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه را بررسی کند. اگر شما واقعا همان چیزی را میخواهید که ادعا میکنید، یعنی یک برنامه هستهای صلحآمیز، باید این برنامه را برچینید. علاوه بر این، اگر کارهایی را که سناتور کاتن مطرح کرد انجام دهید، میتوانید روابط بهتری با آمریکا داشته باشید. بدون تغییرات اساسی، هیچ راهی برای تصویب معاهدهای در سنای آمریکا وجود ندارد.»
گراهام خطاب به حکومت ایران گفت: «شما ادعا میکنید فقط یک برنامه هستهای صلحآمیز میخواهید. میتوانید آن را داشته باشید، اما نمیتوانید غنیسازی کنید و باید این برنامه را برچینید. و باید همین حالا برچینید.»
گراهام و کاتن همچنین اعلام کردند از ادامه فعالیت یک برنامه هستهای غیرنظامی صلحآمیز در ایران بدون غنیسازی حمایت میکنند.
پیشتز نیز جیدی ونس، معاون رییسجمهوری گفته بود تهران میتواند یک «برنامه هستهای غیرنظامی» داشته باشد اما نه یک «برنامه تسلیحاتی هستهای»؛ به این معنا که ایران میتواند مواد هستهای با غنای پایین را وارد کند.
این دو سناتور جمهوریخواه از تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هستهای ۲۰۱۵ دولت اوباما تمجید کردند و بار دیگر تاکید کردند که هر توافق آیندهای باید تضمینکننده برچیدن کامل برنامه هستهای باشد.
آنها با اشاره به گفتوگوهای خصوصی اخیر خود با رییسجمهوری آمریکا همچنین ابراز اطمینان کردند که ترامپ با آنها همنظر است و توافقی را نخواهد پذیرفت که این شرایط را نداشته باشد.
گراهام در پاسخ به سوال جوییش اینسایدر گفت: «آخر هفته درباره این موضوع با رییسجمهوری صحبت کردم. او میخواهد راهحلی دیپلماتیک دنبال کند که به هدف برسد و هدف این است که اطمینان حاصل کنیم ایران نمیتواند به بمب هستهای دست یابد؛ یعنی روندی که این امکان را فراهم میکند برچیده شود و همان مسیری که سناتور کاتن مطرح کرد، مسدود شود. این اساس هر رابطه آیندهای با ایران است.»
کاتن نیز افزود که هیچ سناریویی را متصور نیست که سنا به توافقی شبیه توافق دولت اوباما رای دهد. او گفت که چنین توافقی «بسیار جنجالی» خواهد بود.
این موضعگیری سختگیرانه علیه جمهوری اسلامی در حالی مطرح میشود که جمهوریخواهان حامی اسرائیل در کنگره بهطور فزایندهای نسبت به ادامه مذاکرات ترامپ با تهران بدبین شدهاند.
گراهام گفت: «اگر جمهوری اسلامی به توانایی ساخت سلاح هستهای دست یابد، این بیثباتکنندهترین رویداد در جهان خواهد بود. فکر میکنم دنیای عرب سنی هم وارد این مسیر خواهد شد و ما شاهد یک مسابقه تسلیحات هستهای در خاورمیانه خواهیم بود. اما مهمتر از همه، من فکر میکنم تهران از این سلاح استفاده خواهد کرد. اگر حکومت ایران سلاح هستهای داشته باشد، آن را به عنوان بخشی از رژیم مذهبی افراطی خود به کار خواهد گرفت.»
او ادامه داد: «آیتالله و عواملش عملا نازیهای مذهبی هستند. آنها آشکارا درباره نابودی اسرائیل صحبت میکنند و این را روی موشکهایشان مینویسند. و من آنها را باور دارم. باور دارم که آنها میخواهند اسلام را پاکسازی کنند، بر اماکن مقدس عربستان مسلط شوند، دولت یهود را نابود کنند و ما را از خاورمیانه بیرون برانند. سلاح هستهای بخشی از این دستور کار است. این سلاح یک بیمهنامه برای بقای رژیم نیست؛ بلکه ابزاری است برای اجرای یکی از افراطیترین ایدئولوژیهای مذهبی روی زمین.»
کاتن نیز با اشاره به انباشت گسترده اورانیوم غنیشده و با غنای بالا از سوی جمهوری اسلامی، حمایت تهران از گروههای تروریستی در سراسر خاورمیانه و تلاشهایش برای ترور ترامپ و دیگر مقامات آمریکایی گفت که رفتار این حکومت پس از دستیابی به «چتر حمایتی یک سلاح هستهای» بدتر خواهد شد.
او افزود: «ایران هستهای دنیای بسیار خطرناکتری خواهد ساخت.»
کاتن تصریح کرد: «آژانس بینالمللی انرژی اتمی در فوریه امسال گزارش داد که ایران بین پنج تا هفت تن اورانیوم غنیشده و بیش از ۶۰۰ پوند اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در اختیار دارد. اگر این اورانیوم بیشتر غنی شود، برای ساخت شش سلاح هستهای کافی است. صریح بگویم، هیچ دلیل خوب یا موجهی برای داشتن این مقدار وجود ندارد و این خود به تنهایی ثابت میکند که حکومت ایران نمیتواند مورد اعتماد باشد تا کلیدهای چرخه سوخت هستهای، بهویژه زیرساخت و تخصص لازم برای غنیسازی یا بازفرآوری اورانیوم را در اختیار داشته باشد.»