
ایالات متحده روز جمعه ۱۶ خرداد تحریمهای جدیدی را علیه ۱۰ فرد و شبکهای متشکل از ۲۷ شرکت اعلام کرد که در دور زدن تحریمها و تسهیل پرداختهای مرتبط با فروش نفت ایران نقش داشتهاند.
وزارت خزانهداری ایالات متحده اعلام کرد این شبکه شامل شرکتهایی در ایران، هنگکنگ و امارات متحده عربی بوده که در انجام این معاملات مشارکت داشتهاند.
اسکات بسنِت، وزیر خزانهداری آمریکا، در بیانیهای گفت: «شبکه بانکی سایهای ایران، شریان حیاتی اصلی برای رژیم است که از طریق آن درآمد حاصل از فروش نفت خود را دریافت میکند، پول جابهجا میکند و فعالیتهای بیثباتکننده خود را تأمین مالی میکند.»
این تحریمهای جدید در حالی اعمال شدهاند که مذاکرات درباره برنامه هستهای ایران همچنان در جریان است.دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری آمریکا (OFAC) طی بیانیهای اعلام کرد که این ۳۷ فرد و نهاد مرتبط با سه برادر ایرانی به نامهای منصور، ناصر و فضلالله زرینقلم هستند که از طریق صرافیهای ایرانی و شرکتهای صوری خارجی تحت کنترل خود، میلیاردها دلار را در نظام مالی بینالمللی پولشویی کردهاند و بخشی از شبکه موسوم به «بانکی پنهان» ایران محسوب میشوند.
وزارت خزانهداری آمریکا اعلام کرد: «جمهوری اسلامی ایران از این شبکه برای دور زدن تحریمها و انتقال درآمدهای حاصل از فروش نفت و محصولات پتروشیمی خود برای تامین مالی برنامههای هستهای و موشکی و همچنین گروههای نیابتی تروریستی استفاده میکند.»
بنابر اعلام این وزارتخانه، این نخستین بار پس از صدور فرمان دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا مبنی بر احیای فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران است که واشنگتن زیرساختهای مرتبط با «شبکه بانکی پنهان» ایران را هدف قرار میدهد.
بنابر اعلام وزارت خزانهداری آمریکا، برادران زرینقلم از طریق شرکتهای صوری در امارات عربی متحده و هنگکنگ دریافت پول در ازای فروش نفت، فرآوردههای نفتی و سایر کالاها را برای مقامات جمهوری اسلامی ایران و تجار وابسته تسهیل کردهاند و اصلیترین صادرکنندگان نفت و پتروشیمی و همچنین نهادهای نظامی جمهوری اسلامی ایران برای دور زدن تحریمهای ایالات متحده و انتقال وجوه مرتبط با صادرات از این شبکه بهره جستهاند.این نخستین بار نیست که نام برادران زرینقلم و نقش آنها در فروش نفت جمهوری اسلامی ایران مطرح میشود. دو سال پیش «ویکیایران» با انتشار چندین سند از نقش آنها در تسهیل معاملات شبکه فروش نفت ایران به هدایت حسین شمخانی، پسر علی شمخانی، مشاور ارشد علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران خبر داده بود.
بلومبرگ سال گذشته در سلسله گزارشهایی از نقش حسین شمخانی، مشهور به «هکتور» در فروش میلیاردها دلار نفت و فرآوردههای نفتی ایران خبر داد.شبکه خانواده زرینقلم چگونه فعالیت میکند؟
بنابر اعلام وزارت خزانهداری ایالات متحده، منصور زرینقلم و ناصر زرینقلم بهترتیب صرافیهای «منصور زرینقلم و شرکا» ( GCM) و «ناصر زرینقلم و شرکا» (برلیان) را در ایران اداره میکنند و شبکهای گسترده از شرکتهای صوری عمدتا در امارات و هنگکنگ را زیر نظر دارند. این شرکتهای صوری دارای حسابهایی با ارزهای مختلف در بانکهای متعدد هستند تا پرداختها را برای نهادهای ایرانی تحت تحریم از جمله نیروی قدس سپاه پاسداران تسهیل کنند.برای نمونه، صرافی GCM منصور زرینقلم به نیروی قدس سپاه کمک کرده تا از بنیاد آستان قدس رضوی که تحت تحریم آمریکاست، پول دریافت کند. این مبادلات از طریق انتقال پول از چین انجام شده است.
همچنین این صرافی به آستان قدس و نیروی قدس کمک کرده تا حدود ۱۰۰ میلیون دلار از طریق معاملات ارزی جمعآوری کنند.
بنابر اعلام این وزارتخانه، صرافی برلیان ناصر زرینقلم، بیش از یک دهه است که مبادلات مالی را برای شرکت ملی نفت ایران تسهیل کرده است. ناصر زرینقلم همچنین در تامین مالی انتقال نفت خام به رژیم بشار اسد در سوریه با شرکت ملی نفت ایران همکاری داشته و به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران کمک کرده است.

منصور و ناصر زرینقلم از طریق صرافیهای خود نقش قابلتوجهی در پولشویی برای شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس و شرکت بازرگانی آن ایفا کردهاند.
بر اساس برآوردها، منصور زرینقلم با تایید مقامات ارشد امنیتی ایران سالانه میلیاردها دلار تراکنش ارزی مرتبط با صادرات محصولات پتروشیمی این شرکت را مدیریت میکرد.
به گفته وزارت خزانهداری آمریکا، فضلالله زرینقلم صرافی دیگری به نام «زرینقلم و شرکا» را اداره میکند. این صرافی به بانک مرکزی ایران در تبدیل بیش از صد میلیون دلار ارز خارجی کمک کرده و امکان پرداخت شرکت ملی نفتکش ایران به شرکتهای غیرایرانی طرف قرارداد را فراهم کرده است. این صرافی همچنین، در هماهنگی با صرافی صدف که تحت تحریمهای آمریکاست، ارزهای خارجی را از طرف وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح منتقل کرده و در انتقال وجوه مرتبط با فروش محصولات پتروشیمی و فعالیتهای تامین تجهیزات مشارکت داشته است.
منصور زرینقلم، ناصر زرینقلم، فضلالله زرینقلم، صرافیهای منصور زرینقلم و شرکا، ناصر زرینقلم و شرکا، و زرینقلم و شرکا به دلیل فعالیت در بخش مالی اقتصاد ایران تحت تحریم قرار گرفتهاند. همچنین، فاطمه سرلک کوهی و یو ژانگ، شهروند چینی نیز به دلیل کمک مادی و مالی و پشتیبانی فنی صرافی بریلیان تحریم شدهاند.
بنابر اعلام این وزارتخانه در این دور از تحریمها در مجموع ۹ شهروند ایرانی عبارتند از منصور، ناصر، فضلالله، میترا و پوریا زرینقلم و فاطمه سرلککوهی، فرحناز مشکات، حسین شتابان و پرویز سلطانیزاده به همراه یک شهروند چینی به نام یو ژانگ هدف قرار گرفتند.
همچنین پنج شرکت ایرانی، پنج شرکت مستقر در امارات عربی متحده و ۱۷ شرکت مستقر در هنگکنگ نیز تحریم شدهاند.
پیامد تحریمها
بنابر اعلام وزارت خزانهداری آمریکا، در نتیجه این تحریمها، تمام داراییها و منافع داراییهای افراد و نهادهای تحریمشده که در ایالات متحده یا در اختیار اشخاص آمریکایی قرار دارند، مسدود میشود و باید به دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری آمریکا گزارش داده شود. همچنین، هر نهادی که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم، بهطور انفرادی یا جمعی، بیش از ۵۰ درصد تحت مالکیت افراد تحریمشده باشد، نیز بهصورت خودکار تحریم میشود.بنابر اعلام این وزارتخانه، موسسات مالی و سایر افراد ممکن است در صورت انجام تراکنش با افراد تحریمشده در معرض خطر تحریم قرار گیرند. ممنوعیتها شامل هرگونه کمک مالی، ارائه خدمات یا دریافت وجوه و کالا از اشخاص تحریمشده نیز میشود.
وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرده که مذاکرهکنندگان آمریکایی «انتظار دارند» بهزودی بار دیگر با همتایان ایرانی خود دیدار کنند؛ این نخستین نشانه رسمی از سوی واشنگتن مبنی بر برنامهریزی برای دور جدیدی از گفتوگوها است.
تامی پیگات، معاون سخنگوی اصلی وزارت امور خارجه آمریکا، این اظهارات را روز پنجشنبه در یک نشست خبری بیان کرد. پیش از این، هیچ اظهار نظر رسمی از سوی واشنگتن یا تهران درباره زمان یا احتمال برگزاری دور ششم مذاکرات هستهای ارائه نشده بود.
از ماه آوریل تاکنون، پنج دور از این مذاکرات با میانجیگری عمان برگزار شده، اما هیچ پیشرفت قابل توجهی حاصل نشده است. آمریکا خواستار توقف کامل برنامه غنیسازی اورانیوم ایران است؛ برنامهای که میتواند برای ساخت سلاح هستهای استفاده شود. جمهوری اسلامی ایران در مقابل، بر حفظ این برنامه پافشاری میکند و خواهان لغو تحریمهای آمریکا در ازای هرگونه محدودسازی فعالیتهای هستهایاش است.
مقامهای آمریکایی اعلام کردهاند که استیون ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، هفته گذشته پیشنهادی هستهای به ایران ارائه کرده و از تهران خواسته یا آن را بپذیرد یا با پیامدهای جدی روبهرو شود.
در حالی که جمهوری اسلامی تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای را انکار میکند، ایالات متحده و نزدیکترین متحدش در منطقه، اسرائیل، اعلام کردهاند که ایران نباید به سلاح هستهای دست یابد.
هر دو کشور گفتهاند در صورت نبود توافقی برای مهار برنامه هستهای تهران، احتمال توسل به گزینه نظامی وجود دارد.
در حالیکه واشنگتن به تهران درباره عواقب وخیم عدم توافق هشدار داده است، علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی پیشنهاد اخیر ایالات متحده برای توافق درباره برنامه هستهای را رد کرد. او تأکید کرد که حکومتش به غنیسازی اورانیوم ادامه خواهد داد.