1_تحریمهای بینالمللی
تحریمها به ویژه از سال 2018 و خروج ایالات متحده از توافق هستهای (برجام) شدت گرفت.این تحریمها به شدت بر صادرات نفت ایران تأثیر گذاشت و درآمدهای ارزی کشور را کاهش داد. به دلیل محدودیتهای اقتصادی،بانکها و مؤسسات مالی ایرانی از سیستم مالی بینالمللی خارج شدند، که دسترسی به ارزهای خارجی را دشوارتر کرد. این شرایط باعث افزایش نرخ ارز در بازار آزاد شد.
کاهش صادرات نفت:ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت در جهان است و صادرات نفت منبع اصلی درآمد ارزی کشور است. با تحریمها، صادرات نفت به شدت کاهش یافته و این موضوع به کاهش درآمدهای ارزی منجر شده است. به عنوان مثال، صادرات نفت ایران از حدود 2.5 میلیون بشکه در روز به کمتر از 400 هزار بشکه در روز کاهش یافته است.
⚡️محدودیتهای بانکی:تحریمها همچنین باعث شدهاند که بانکهای ایرانی از سیستم مالی بینالمللی (مانند SWIFT) خارج شوند.این موضوع دسترسی به ارزهای خارجی را دشوار کرده و باعث افزایش هزینههای مبادلاتی شده است.
2_نوسانات اقتصادی
ایران با چالشهای اقتصادی متعددی مواجه است، از جمله:
تورم بالا:نرخ تورم در ایران به طور مداوم بالا بوده و در سالهای اخیر بالای ۴۰ درصد بوده است.این امر به کاهش قدرت خرید مردم و افزایش هزینهها منجر میشود و باعث میشود مردم به دنبال حفظ ارزش داراییهای خود در ارزهای خارجی باشند.
بیکاری:نرخ بیکاری بالا، به ویژه در میان جوانان،باعث ناامیدی اقتصادی و افزایش تقاضا برای ارز به عنوان یک راه حفظ ارزش داراییها میشود.
3_مدیریت نادرست اقتصادی
سیاستهای اقتصادی ناپایدار و عدم برنامهریزی دقیق میتواند به بیثباتی در بازار ارز منجر شود. به عنوان مثال:
سیاستهای ارزی ناکارآمد:دولتها در تلاش برای کنترل بازار ارز، نرخهای رسمی را تعیین کرده و سعی کردهاند قیمتها را کنترل کنند.این سیاستها معمولاً به ایجاد بازار سیاه و افزایش نرخ ارز در بازار آزاد منجر میشود.به عنوان مثال، در سالهای اخیر، تفاوت قابل توجهی بین نرخ رسمی و نرخ بازار آزاد وجود داشته است.
عدم شفافیت:تصمیمات اقتصادی معمولاً بدون اطلاعرسانی شفاف به مردم اتخاذ میشود. این عدم شفافیت باعث ایجاد بیاعتمادی در بازار و افزایش نگرانیها میشود. مردم در شرایط عدم اطمینان، تمایل بیشتری به خرید ارز دارند.
- عرضه و تقاضا
در بازار ارز، تعادل بین عرضه و تقاضا نقش کلیدی دارد:
کاهش عرضه ارز:به دلیل تحریمها و کاهش صادرات، عرضه ارز به شدت کاهش یافته است. در حالی که تقاضا برای ارز به دلیل نگرانیهای اقتصادی و اجتماعی افزایش یافته است.
⚡️تقاضای بالای ارز:مردم به دلیل نگرانی از آینده اقتصادی و ناپایداریهای سیاسی، تمایل بیشتری به خرید ارز دارند. این تقاضا میتواند به افزایش قیمتها منجر شود. همچنین، در شرایطی که مردم به خرید کالاهای خارجی تمایل دارند، تقاضا برای ارز افزایش مییابد.
- نوسانات سیاسی
تحولات سیاسی داخلی و خارجی میتواند تأثیرات قابل توجهی بر روی بازار ارز داشته باشد:
⚡️تنشهای داخلی:
اعتراضات و نارضایتیهای عمومی میتواند به بیثباتی سیاسی منجر شود. این بیثباتی میتواند بر روی نرخ ارز تأثیر منفی بگذارد، زیرا سرمایهگذاران و مردم به دنبال حفظ ارزش داراییهای خود هستند.
روابط خارجی:تنشهای بینالمللی، به ویژه با کشورهای غربی، میتواند به افزایش عدم قطعیت در بازار ارز منجر شود. تغییر در سیاستهای خارجی و تهدیدات نظامی میتواند باعث افزایش نگرانیها و تقاضا برای ارز شود.
⚡️6. انتظارات بازار
انتظارات مردم و فعالان اقتصادی درباره آینده نرخ ارز میتواند بر روی رفتار آنها تأثیر بگذارد:
⚡️انتظارات افزایشی:
اگر مردم فکر کنند که نرخ ارز در آینده افزایش خواهد یافت،ممکن است به خرید ارز روی آورند.این رفتار میتواند باعث افزایش قیمتها شود و چرخهای از افزایش نرخ ارز را ایجاد کند.
نتیجه گیری:به طور کلی،افزایش نرخ ارز در ایران تحت حاکمیت آخوندی نتیجهای از ترکیب پیچیدهای از عوامل داخلی و خارجی است. این موضوع نیازمند مدیریت دقیق و برنامهریزی اقتصادی مؤثر است. برای دستیابی به ثبات اقتصادی و کاهش نرخ ارز،لازم است که دولت به تقویت زیرساختهای اقتصادی،بهبود روابط بینالمللی و ایجاد شفافیت در تصمیمات اقتصادی بپردازد.