بررسیهای مرکز آمار ایران نشان میدهد که قیمت بیش از یکسوم اقلام خوراکی در دیماه ۱۴۰۳ نسبت به سال گذشته ۴۰ تا ۱۰۳ درصد افزایش یافته است. بیشترین جهش قیمت مربوط به حبوبات و میوهها بوده است.
گزارش مرکز آمار ایران درباره تغییرات قیمت مواد غذایی در دیماه ۱۴۰۳ نشان میدهد که نرخ بسیاری از اقلام خوراکی افزایش چشمگیری داشته است.
طبق این گزارش، قیمت نان و غلات، گوشت، لبنیات، سبزیجات و حبوبات با رشد قابل توجهی همراه بوده است. در این میان، برخی از کالاها مانند بادمجان بیش از ۴۰ درصد، سیبزمینی بیش از ۲۰ درصد و کره پاستوریزه افزایش قیمت دو رقمی را تجربه کردهاند.
در گروه میوه و خشکبار، انار با ۱۱.۱ درصد، موز با ۳.۷ درصد و سیب با ۳.۶ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه گذشته داشتهاند، در حالی که خربزه با کاهش ۹.۶ درصدی و پرتقال با ۴.۶ درصد کاهش قیمت همراه بودهاند. همچنین در گروه سبزیجات و حبوبات، بادمجان با ۴۰.۶ درصد افزایش قیمت، بیشترین رشد را داشته است.
بحران قیمت برنج و انحصار بازار
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی با اشاره به افزایش ۴۵ درصدی قیمت برنج ایرانی گفت که این محصول که پیشتر ۱۰۰ هزار تومان فروخته میشد، اکنون به ۱۴۵ هزار تومان رسیده است. او تأکید کرد که سیاستهای دولت در سال گذشته، واردکنندگان را ملزم کرده بود که در ازای واردات ۲ کیلوگرم برنج خارجی، یک کیلوگرم برنج ایرانی خریداری کنند. این اقدام باعث شد که برخی واردکنندگان مطرح از زمان کاشت برنج، قراردادهای خرید انحصاری ببندند و قیمت این محصول را در بازار کنترل کنند.
همچنین، حذف ارز نیمایی موجب افزایش قیمت برنج خارجی شده است. به گفته رئیس اتحادیه، ۲ ماه پیش هر کیلوگرم برنج خارجی با قیمت ۴۷ هزار تومان عرضه میشد و مصرفکنندگان آن را با ۵۰ هزار تومان خریداری میکردند. اما اکنون این محصول در عمدهفروشیها بین ۵۰ تا ۷۵ هزار تومان معامله میشود که نشاندهنده افزایش قابلتوجه در قیمت برنج وارداتی است.
لبنیات از سفره مردم حذف میشود؟
علی احسان ظفری، رئیس هیئت مدیره اتحادیه فرآوردههای لبنی، اعلام کرد که افزایش قیمت لبنیات موجب شده است که بسیاری از خانوارهای ایرانی این محصولات را از سبد غذایی خود حذف کنند. به گفته او، رونق صنعت لبنیات کاهش یافته و بسیاری از تولیدکنندگان با کاهش تقاضا مواجه شدهاند.
طبق گزارش خبرگزاری ایسنا، قیمت لبنیات برای چندمین بار طی سه ماه گذشته افزایش چشمگیری داشته است. مرکز آمار ایران میزان تورم محصولات لبنی را بین ۲۷ تا ۴۳ درصد برآورد کرده است.
در همین حال، گزارشهای اقتصادی نشان میدهد که در دیماه ۱۴۰۳، هزینه خوراکیهای یک خانوار چهارنفره تقریباً ۵۸ درصد از حداقل دستمزد را تشکیل داده است. این آمار نشاندهنده فشار شدید تورمی بر معیشت مردم و کاهش قدرت خرید خانوادههای ایرانی است.
افزایش هزینههای معیشت و فشار بر خانوارها
با توجه به رشد مداوم قیمت اقلام اساسی، کارشناسان اقتصادی هشدار میدهند که افزایش قیمت مواد غذایی میتواند فشار معیشتی بر خانوارهای ایرانی را بیش از پیش افزایش دهد. با توجه به ادامه روند تورم و کاهش قدرت خرید مردم، انتظار میرود که در ماههای آینده، نوسانات قیمتی بیشتری در بازار مواد غذایی مشاهده شود.
این روند در حالی رخ میدهد که بسیاری از خانوارهای ایرانی با کاهش قدرت خرید مواجه شدهاند و تأمین کالاهای اساسی به یکی از مهمترین چالشهای زندگی روزمره آنها تبدیل شده است.
بر اساس گزارشی که در وبسایت مرکز آمار منتشر شده، قیمت سیب زمینی در مقایسه با دیماه پارسال بیش از دو برابر شده است.
اخیرا در پی هفتهها آشفتگی در بازار سیبزمینی، دولت مجوز واردات ۵۰ هزار تن از این محصول غذایی را صادر کرد، اما گزارش رسانههای داخلی حاکی است که دولت به جای ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان، ارزی با نرخ ۶۶ هزار تومان در اختیار واردکنندگان قرار داده است.
مرکز آمار قیمت هر کیلو سیبزمینی در دیماه را ۳۲ هزار تومان در نظر گرفته، در حالی که آمارهای بازار نشان میدهد هماکنون قیمت آن ۴۸ هزار تومان است.
قیمت سیب زمینی در دیماه نسبت به آذرماه امسال ۲۰ درصد رشد داشته و تنها در دو هفته ابتدایی بهمنماه قیمت سیبزمینی ۵۰ درصد جهش داشته است.بعد از سیبزمینی قیمت محصولاتی مانند لپه، فلفل دلمهای، هویج فرنگی، لیمو ترش، عدس، خیار و بادمجان بیشترین تورم را داشتهاند.
نکته مهمتر اینکه، در میان ۵۳ قلم اقلام خوراکی منتخب، تنها شش مورد رشد قیمت زیر ۱۰ درصد داشته و بقیه با تورمی افسارگسیخته مواجه بودهاند.
البته قیمتهای در نظر گرفته شده در برآورد تورم محصولات غذایی معمولا بسیار خوشبینانه و کمتر از ارقام واقعی در بازار است و احتمالا رشد قیمت این اقلام بسیار بیشتر از برآورد مرکز آمار است.
برای نمونه برآورد بانک مرکزی ایران از تورم، همواره بالاتر از برآورد مرکز آمار ایران است.
در این میان، علی احسان ظفری رئیس هیات مدیره اتحادیه فرآوردههای لبنی روز شنبه ۱۳ دیماه اعلام کرد گرانیها باعث شده مردم کمکم این محصولات را از سفره خود حذف کنند و صنعت لبنیات رونق خود را از دست داده است.
رشد مدام قیمت لبنیات طی روزهای گذشته توجه رسانهها را به خود جلب کرده است.
خبرگزاری ایسنا در همین زمینه روز شنبه گزارش داد قیمت لبنیات برای چندمین بار طی سه ماه گذشته رشد چشمگیر کرده است.
مرکز آمار تورم انواع محصولات لبنی را بین ۲۷ تا ۴۳ درصد برآورد کرده است.
در دیماه ۱۴۰۳، هزینه خوراکیهای یک خانوار چهارنفره تقریبا ۵۸ درصد از حداقل دستمزد را تشکیل داده است.