اعلام تصویب رفع فیلتر واتساپ و گوگلپلی در شورای عالی فضای مجازی جمهوری اسلامی واکنشهای گستردهای در شبکههای اجتماعی برانگیخته و برخی کاربران با استفاده از هشتگهایی از جمله «اینترنت طبقاتی» و «اینترنت اقشار»، تأکید کردهاند که به جای رفع فیلتر، ایران باید «رفع آخوند» بشود.
شورای عالی فضای مجازی جمهوری اسلامی در جلسه روز سهشنبه چهارم دی خود تصویب کرد که فیلترینگ از «برخی سکوهای پرکاربرد خارجی شامل واتساپ و گوگلپلی» برداشته شود، اما بر اساس گزارش خبرگزاری حکومتی ایرنا، در این مصوبه به جای عبارت رفع فیلتر، از «رفع محدودیتهای دسترسی» استفاده شده است.
در مصوبه حکومتی مربوط به محدودسازی دسترسی شهروندان به اینترنت، عبارتهایی از جمله «ساماندهی اینترنت اقشار» و طرحی با ادعای «امنیت خانواده در فضای مجازی» آمده است.
کاربران ایرانی بسیاری در رسانههای اجتماعی به مصوبه جدید جمهوری اسلامی برای کنترل دسترسی شهروندان به اینترنت واکنش نشان دادهاند.
حساب کاربری فیلتربان که در رسانههای اجتماعی به حقوق دیجیتال و اخبار مربوط به این حوزه میپردازد، در ایکس تأکید کرد: «آنچه در مصوبه امروز شورای عالی فضای مجازی با نام “اینترنت اقشار” آمده است، چیزی جز اینترنت طبقاتی با نامهای دیگری چون “وی پی ان قانونی” یا “فیلترینگ غیرهمسان” نیست.»
فیلتربان با تأکید بر این که «در این روش، دسترسی به اینترنت بر اساس شغل، نیاز یا موقعیت اجتماعی افراد طبقهبندی و کنترل میشود»، افزود: «اینترنت طبقاتی به حکومت اجازه میدهد دسترسی به محتوا را به صورت گزینشی و بر اساس هویت افراد تنظیم کند. برای مثال، خبرنگاران فقط با «وی.پی.ان قانونی» به سایتهای فیلتر شده دسترسی خواهند داشت و استفاده از فیلترشکن غیرقانونی خواهد شد.»
بر اساس تحلیل فیلتربان، «تبدیل فیلترینگ به “اینترنت حکمرانیشده” یعنی کاربر بدون اینکه بداند اینترنت ملی و یک پلتفرم داخلی است، از آن استفاده کند» و «در اینترنت ملی، محتوای سانسور شده از طریق پوستههای شبیهسازی شده در اختیار کاربر ایرانی قرار میگیرد» که آنچه از نظر جمهوری اسلامی «محتوای نامناسب» تلقی بشود، «روی آن فیلتر شده است.»
برخی کاربران نیز رفع فیلترینگ را تقلیل خواستههای ایرانیان دانستهاند. از جمله عبدالله موسولچی، فعال سیاسی مخالف حکومت در ایران، با استفاده از هشتگ «سقوط جمهوری اسلامی»، در ایکس نوشت: «رفع فیلتر؟ ایران باید “رفع آخوند” بشود!»
سعید ارکانزاده، روزنامهنگار در ایران، نیز با اعتراض به مصوبه جدید که در آن عباراتی از جمله «اینترنت اقشار»، «درگاه حکمرانیپذیر»، و «ارایه تلگرام از طریق سکوهای داخلی» آمده است، گفت: «خجالت هم نمیکشند. گویی فتحعلیشاه قاجار بر تخت نشسته و گوشت شکار را تقسیم میکند بین رعایا؛ یک تکه استخوان پرت میکند جلوی هر رعیت.»
به تأکید آقای ارکانزاده، «اینترنت حق ما» و «دارایی همه شهروندان ایران» است.
برخی کاربران در شبکههای اجتماعی عبارت «اینترنت اقشار» را «از ارتجاعیترین، کثیفترین و غیرانسانیترین اصطلاحاتی» در دنیای ارتباطات دانستهاند.
یک کاربر در اعتراض به «اینترنت طبقاتی» گفت «سوال متداول وقتی اینترنت اقشار بیاید» این است که «فردا کدام طبقه از خواب بیدار میشویم؟»
یکی دیگر از شهروندان نیز تأکید کرد که عبارت «ساماندهی اینترنت اقشار» به معنی «محدود کردن اینترنت رعیت» است.
یک شهروند دیگر نیز با اشاره به عبارت «واقعا فرق میکند چه کسی رئیسجمهور باشد» که طیف اصلاحطلب جمهوری اسلامی برای جلب آرا در انتخابات حکومتی به نفع پزشکیان به کار میبردند، گفت: «در تاریخ بنویسید که عدهای سادهدل با وعده رفع کامل فیلترینگ به او (مسعود پزشکیان) رأی دادند، اما اینترنت در زمان او طبقاتی شد و با کلیدواژههای تبعیضآمیز مانند “اینترنت حکمرانیپذیر” و “اقشار خاص” به سیاهترین و امنیتیترین شکل خود تبدیل شد.»
یک کاربر ایکس نیز با اشاره به عبارت «ساماندهی اینترنت اقشار» که در مصوبه شورای عالی فضای مجازی آمده، گفت که «در ادبیات جمهوری اسلامی متأخر چند عبارت خطرناک وجود دارد»؛ نخست «زیرساخت» است و دومی «ساماندهی»؛ به گفته او، منظور مقامات جمهوری اسلامی از «زیرساخت رفع فیلترینگ این بود که انحصار وی.پی.ان مال خودشان باشد» و با «نرمافزارهای نظارتی ناامن داخلی» کاربران را کنترل کنند.
کنترل دسترسی شهروندان به اینترنت از خواستههای رهبر جمهوری اسلامی است که بارها در سخنرانیهای خود به آن اشاره کرده و فضای مجازی را «رها و ول» توصیف کرده است.انجمن تجارت الکترونیک پیش از این «اینترنت طبقاتی» را شیوهای «غیراخلاقی و غیرتخصصی» دانسته است.
همچنین پیشتر سخنگوی صندوق فناوری باز به بخش فارسی صدای آمریکا گفت که هر سه پیامرسان حکومتی روبیکا، بله، و ایتا در ایران خطرهای امنیتی دارند.