
دونالد ترامپ دستورالعملی «بسیار سختگیرانه» برای از سرگیری سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی و به صفر رساندن صادرات نفت ایران امضا کرد و گفت جمهوریاسلامی دیگر نباید به کشورهای دیگر نفت بفروشد.
او سهشنبه ۱۶ بهمن و اندکی قبل از دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در کاخ سفید، این دستورالعمل را امضا کرد و گفت «امیدوارم نیازی به استفاده از این گزینه نباشد، باید دید آیا میتوانیم به توافقی با ایران برسیم یا نه.»
دقایقی پس از آنکه اعلام شد ترامپ سیاست فشار حداکثری علیه ایران را احیا میکند، نرخ دلار با حدود هزار تومان افزایش از مرز ۸۵ هزار تومان گذشت.
ترامپ دقایقی بعد در ابتدای دیدار خود با بنیامین نتانیاهو در پاسخ به سوال خبرنگار جوییش اینساید درباره حمایت آمریکا از اسرائیل برای حمله به اهداف جمهوری اسلامی در ایران هم گفت: «باید ببینیم چه پیش میآید. نمیتوانیم اجازه دهیم ایران به سلاح هستهای دست یابد»
او گفت برای امضای دستورالعمل احیای سیاست فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی مردد بوده و گرفتن این تصمیم کار بسیار سختی بوده است.
او همچنین در اشارهای به تلاشهای قبلی جمهوری اسلامی برای ترور خود گفت که دستوراتی صادر کرده است که در صورت ترورش از سوی جمهوری اسلامی، «این دشمن آمریکا کاملا محو و نابود شود».
رییسجمهوری آمریکا درعین حال گفت با ایران تماس خواهد گرفت و آماده دیدار و گفتوگو با همتای ایرانی خود است.
ترامپ از هنگام بازگشت به کاخ سفید، از اظهار نظر روشن و قطعی درباره سیاست خود در قبال جمهوری اسلامی خودداری کرده بود.
ساعاتی پیش خبرگزاری رویترز بهنقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد که انتظار میرود دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، سهشنبه ۱۶ بهمن، با امضای یادداشتی، دستور احیای سیاست «فشار حداکثری» بر جمهوری اسلامی را صادر میکند.
این مقام دولت ترامپ که نامش اعلام نشده، گفت که دستورالعملهای ترامپ در مورد ایران با هدف محروم کردن دشمن خاورمیانهای واشینگتن از همه مسیرهای دستیابی به سلاح هستهای و مقابله با «نفوذ بدخواهانه» جمهوری اسلامی صادر میشود.
فرمان اجرایی ترامپ، وزیر خزانهداری آمریکا را موظف میکند تا با اعمال تحریمها و تشدید نظارت، بیشترین فشار اقتصادی را بر جمهوری اسلامی وارد و با ناقضان تحریمها برخورد کند.
این مقام افزود که وزیر امور خارجه ایالات متحده معافیت های موجود از تحریم ها را اصلاح یا لغو میکند و با وزارت خزانهداری برای اجرای کارزاری با هدف «به صفر رساندن صادرات نفت ایران» همکاری خواهد کرد.
به گفته این مقام دولت ترامپ، نمایندگان آمریکا در سازمان ملل با متحدان کلیدی این کشور، برای اجرای مکانیسم ماشه و اعمال محدودیتهای بینالمللی علیه جمهوری اسلامی همکاری خواهند کرد.
پیشتر بریتانیا، آلمان و فرانسه هشدار داده بودند که اگر جمهوری اسلامی به فعالیتهای هستهای خود ادامه دهد، تا قبل از اکتبر ۲۰۲۵ مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد.
فعال شدن مکانیسم ماشه بهمعنای بازگشت تمامی تحریمهایی است که از سوی شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی وضع شده بود. این تحریمها پس از توافق هستهای موسوم به برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت به حال تعلیق درآمده است.
دستور دونالد ترامپ برای احیای سیاست فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی در حالی قرار است صادر شود که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در واشینگتن بهسر میبرد و تا ساعاتی دیگر بهعنوان اولین رهبر خارجی از زمان آغاز دور دوم ریاست جمهوری ترامپ، با او در کاخ سفید دیدار میکند.
از هنگام بازگشت ترامپ به کاخ سفید، گمانهزنیها برای مذاکرات مستقیم جمهوری اسلامی و آمریکا افزایش یافته است.
مقامات جمهوری اسلامی در روزهای اخیر تمایل خود برای مذاکره با آمریکا را پنهان نکردهاند اما گفتهاند که پاسخ یا پیشنهادی در این زمینه از کاخ سفید نگرفتهاند.
واکنش مقامات دولت ترامپ
تد کروز، سناتور جمهوریخواه، با اشاره به دیدار پیش روی ترامپ به ایراناینترنشنال گفت:«امیدوارم حداکثر فشار بر جمهوری اسلامی اعمال شود، درآمدهای نفتی آن قطع گردد و هر اقدامی را برای متوقف کردن آیتالله انجام دهیم.»
مایکل والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز با اشاره به حمایت جمهوری اسلامی از گروههای نیابتی خود در منطقه گفت: «ایران همواره سر مار بوده و همچنان هم هست. ما باید راهبردی مشخص تدوین کنیم و در این مسیر [با اسرائیل] هماهنگی استراتژیک داریم.»
بیل هگرتی، سناتور جمهوریخواه، در واکنش به گزارشها درباره تصمیم دونالد ترامپ برای اعمال فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی، گفت: «جو بایدن به ایران اجازه داد حماس و حزبالله را تامین مالی کند و به شکلی خطرناک به سلاح هستهای نزدیک شود. بازگرداندن فشار حداکثری از سوی ترامپ جای تعجب ندارد.»
هگرتی همچنین از کشورهای اروپایی خواست تا تحریمهای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را بهدلیل نقض تعهدات هستهای جمهوری اسلامی فعال کنند.
دونالد ترامپ در جریان رقابتهای انتخاباتی، بارها گفته بود که سیاست بایدن مبنی بر عدم اجرای دقیق تحریمهای مربوط به جلوگیری از صادرات نفت ایران از سوی جمهوری اسلامی، واشینگتن را تضعیف و تهران را جسور کرده است و به حکومت ایران اجازه داده نفت بفروشد، پول نقد جمع کند و فعالیتهای هستهای خود را ئیش ببرد و به تامین مالی و تسلیحاتی گروههای شبهنظامی نیابتی خود در منطقه بپردازد.
صادرات نفت خام ایران در سال ۱۴۰۳ به بالاترین سطح در سالهای گذشته رسیده است.
بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده، جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۳ از محل صادرات نفت ایران ۵۳ میلیارد دلار و یک سال قبل ۵۴ میلیارد دلار درآمد داشته است. دادههای اوپک، تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۴ در بالاترین سطح خود از سال ۲۰۱۸ به این سو بوده است.
طبق گزارش مقامات آمریکایی که در رسانهها نقل شده است، یادداشت ترامپ به وزیر خزانهداری آمریکا اجازه میدهد تا تحریمها و سازوکارهای اجرایی بیشتری را برای اعمال فشار و مقابله با نقض تحریمهای موجود علیه ایران اعمال کند.
به دنبال اعلام این خبر، قیمت نفت افزایش یافت که این نشاندهنده احتمال افزایش تنشها با تهران است.
رئیسجمهوری ایالات متحده آمریکا برای ملزم کردن نهادها و دستگاههای اجرایی به انجام برخی دستورهای خود می تواند سه سند امضا کند: فرمان اجرایی، اعلامیهها و یادداشت اجرایی.
فرمان (دستور) اجرایی در صورتی که متن آن به اختیارات ریاست جمهوری مستند باشد، قدرت قانون را دارد و در فدرال ریجستر ثبت می شوند اما یادداشت رئیس جمهوری در فدرال ریجستر ثبت و منتشر نمیشود و متن آن نیز به اختیارات رئیس جمهوری مستند نیست وصرفا برای اعمال مدیریت در نهادهای اجرایی است.
“قصد ترامپ” برای یک توافق با عربستان در پی تحریم نفتی ایران
در همین حال روزنامه وال استریت ژورنال خبرداده است که پیش از مراسم تحلیف ریاستجمهوری آمریکا، تیم انتقالی ترامپ به برخی افراد اطلاع داده بود که او قصد دارد به عربستان سعودی برود تا تضمینهایی دریافت کند که اگر فشار بر ایران را افزایش دهد، عربستان نفت بیشتری تولید خواهد کرد.
تیم ترامپ برآورد کرده است که تحریمهای جدید علیه ایران میتواند صادرات این کشور را ۵۰۰هزار تا ۷۵۰هزار بشکه در روز کاهش دهد.
تحریمهای مورد بحث در صورت عدم محدود شدن برنامه هستهای ایران شامل هدف قرار دادن بنادر چینی که نفت ایران را وارد میکنند، معاملات نفتی عراق با ایران و سایر مسیرهای انتقال نفت ایران است.
دو مقام سابق آمریکایی گفتهاند که عربستان سعودی تمایلی به افزایش سریع تولید ندارد، زیرا از تکرار مازاد عرضه در سال ۲۰۱۹ نگران است.
در آن سال، دولت ترامپ از عربستان خواست که با پیشبینی بازگشت تحریمهای ایران، تولید خود را افزایش دهد، اما سپس عربستان را غافلگیر کرد و به برخی خریداران آسیایی نفت ایران معافیت داد که منجر به عرضه بیش از حد نفت و کاهش قیمتها شد.
یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار این است که سعودیها بهصورت خصوصی اعلام کردهاند که به مشارکت روسیه در ائتلاف اوپکپلاس نیاز دارند تا قیمتها را حفظ کنند.
این در حالی است که دولت سعودی هماکنون به بهبود روابط خود با ایران اولویت میدهد، و این برخلاف موضع خصمانهای است که در سال ۲۰۱۸ داشت. در آن زمان، عربستان مخالف توافق هستهای بود و از تحریمها حمایت میکرد. اکنون، ریاض میخواهد بخشی از مذاکرات هستهای باشد، نه اینکه علیه آن لابی کند.
جمهوری اسلامی در حال “تسریع” در روند ساخت سلاح اتمی
روزنامه آمریکایی نیویورکتایمز در گزارش جدیدی درباره تلاش جمهوری اسلامی برای دستیابی به سلاح هستهای، از قصد حکومت ایران برای تسریع و شتاب بخشیدن به این روند خبر داده است.
به گزارش نیویورکتایمز، اطلاعات جدید در خصوص برنامه اتمی حکومت ایران، مقامهای ایالات متحده آمریکا را متقاعد کرده است که تیمی مخفی از دانشمندان ایرانی، رویکردی “سریعتر” و در عین حال “ابتداییتر”، برای ساخت سلاح اتمی را دنبال میکنند تا در صورتی که تهران تصمیم به ساخت بمب اتمی بگیرد، تولید آن ممکن و عملی باشد.
اطلاعات جدید درباره تغییر رویکرد جمهوری اسلامی در زمینه توسعه برنامه اتمی در شرایطی منتشر میشود که ناظران سیاسی بر این باورند که حکومت ایران از زمان روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهور جدید آمریکا به طور فعالانه در پی یافتن راهی برای مذاکره با دولت آمریکاست.
در همین راستا مقامهای پیشین و کنونی آمریکا که نخواستند نام آنها فاش شود به نیویورکتایمز گفتهاند که “این اطلاعات طی ماههای آخر دولت جو بایدن جمعآوری شده و در جریان انتقال قدرت به تیم امنیت ملی دونالد ترامپ منتقل شده است”.
آمریکا آماده تأیید بسته کمک تسلیحاتی یک میلیارد دلاری به اسرائیل
دولت دونالد ترامپ در حال آمادهسازی بستهای به ارزش حدود یک میلیارد دلار برای تأمین سلاح و تجهیزات نظامی به اسرائیل است. روزنامه “وال استریت ژورنال” این گزارش روز دوشنبه ۴ فوریه (۱۶ بهمنماه) منتشر کرد.
طبق گزارش این روزنامه، دولت ترامپ از کنگره درخواست کرده است که این انتقال تسلیحاتی را تأیید کند. این بسته از محل کمکهای نظامی آمریکا به اسرائیل تأمین مالی خواهد شد و شامل هزاران بمب ۱۰۰۰ پوندی و بولدوزرهای زرهی است که در عملیات مهندسی نظامی مورد استفاده قرار میگیرند.
اخیراً ترامپ ممنوعیتی که دولت جو بایدن، رئیسجمهور سابق، بر ارسال بمبهای ۲۰۰۰ پوندی به اسرائیل اعمال کرده بود را لغو کرد. دولت بایدن این ممنوعیت را با این استدلال وضع کرده بود که اسرائیل ممکن است از این سلاحها در مناطق پرجمعیت غزه استفاده کند.