ایران با در دست داشتن شبکههای پیچیده بینالمللی در تناقض آشکار با قوانین و قطعنامههای بینالمللی نقش منفی فعالی را در تامین مالی تروریسم، پولشویی، قاچاق مواد مخدر و ارسال تسلیحات به مناطق بحران زده جهان ایفا میکند.
در تازهترین مورد «خبرگزاری آناتولی» به نقل از الهام علیاف رئیس جمهوری آذربایجان گزارش داد که جمعه 29 آوریل طی اظهاراتی به نقش ایران در انتقال سلاحهای روسی به ارمنستان اشاره کرده است.
علیاف گفت که باکو طی پیامهایی از ایران، قزاقستان و ترکمنستان خواسته که به هواپیماهای ترابری روسی اجازه حمل سلاح ندهند، اما متاسفانه از این مناطق به ارمنستان سلاح منتقل میشد.
علیاف که در کنفرانس بینالمللی «قفقاز جنوبی: توسعه و همکاری» در دانشگاه آکادمی دیپلماتیک آذربایجان سخن میگفت، افزود: «از دوستان گرجستانی خود خواستیم که از طریق بستن حریم هوایی و مسیرهای زمینی مانع حمل این سلاحها شوند و آنها نیز این کار را کردند.»
ایران همواره انتقال سلاح به ارمنستان در مدت جنگ قره باغ را تکذیب کرده است. با این حال نقش این کشور در انتقال و قاچاق سلاح به مناطق بحرانزده در آسیای مرکزی، خاورمیانه و آفریقا گستردهتر از آن است که تکذیب مقامات ایران اعتماد افکار عمومی در جهان را جلب کند.
دو هفته پیش روزنامه «گاردین» در گزارشی نوشت، ایران توسط شبکهای که در عراق تشکیل داده، در پشتیبانی از تهاجم نظامی پوتین به اوکراین تسلیحات و جنگافزار به روسیه قاچاق میکند.
گاردین به نقل از برخی از اعضای گروههای شبهنظامی وابسته به ایران در عراق و همچنین برخی منابع اطلاعاتی منطقهای نوشت، در بحبوحه عملیات نظامی روسیه در اوکراین، مسکو از عراق آرپیجی، موشکهای ضدتانک و سامانههای پرتاب موشک دریافت کرده است.
بر اساس گزارش این روزنامه بریتانیایی، این جنگافزارها که در اختیار «حشدالشعبی» قرار داشت، شنبه 26 مارس، از گذرگاه مرزی «شلمچه» وارد ایران شده و سپس توسط سه کشتی باری که توان حمل چنین تسلیحاتی را دارند، از بندر انزلی در شمال ایران، به شهر «آستراخان» در روسیه منتقل شده است.
با این وجود موارد فوق از اقلام عمده در قاچاق و انتقال سلاح توسط ایران محسوب نمیشوند. ناظران بینالمللی سالهاست که نسبت به حجم گسترده ارسال سلاح ایران به حزبالله لبنان از طریق سوریه و همچنین به حوثیهای یمن هشدار میدهند، به نحوی که این دو گروه شبهنظامی وابسته به ایران دارای بزرگترین زرادخانههای غیرکشوری در منطقه شدهاند.
گزارشها همچنین نشان میدهند که شبکه قاچاق اسلحه ایران به آفریقا نیز گسترش یافته و این کشور از طریق حوثیهای یمن به کشورهای سومالی در منطقه شاخ آفریقا و حتی تیگرای اتیوپی نیز تسلیحات قاچاق میکند.
برای نمونه در ماه نوامبر سال میلادی گذشته، سازمان «اقدام جهانی برای مبارزه با جنایات سازمان یافته فراملی» در اولین گزارش بینالمللی از این دست، با ارائه شواهد و مدارک به طور مستند به موضوع ارسال اسلحه از ایران به یمن و سپس قاچاق آن به کشور سومالی در منطقه شاخ آفریقا پرداخت.
در این گزارش آمد تسلیحاتی که ایران به شبهنظامیان حوثی مورد حمایت خود در یمن ارسال میکند از طریق خلیج عدن به سومالی نیز قاچاق میشود، جایی که جنگجویان جنبش «الشباب» وابسته به القاعده در منطقه شاخ آفریقا، علیه دولتی ضعیف مرکزی در حال جنگ هستند.
انتقال تسلیحات ایرانی به مناطق بحرانزده آفریقا تنها به سومالی محدود نمیشود. ایران توسط حوثیهای یمن به اتیوپی هم سلاح قاچاق میکند تا در مناقشه «تیگرای» به کار گیرد.
مجله آمریکایی «نشنال اینترست» طی گزارشی در ماه سپتامبر سال 2021 از ارسال پهپادهای ایرانی و موشکهای چینی به جنگ داخلی اقلیم «تیگرای» در کشور اتیوپی پرده برداشت. این نشریه در گزارش خود فاش کرد که ارتش اتیوپی از پهپادهایی استفاده میکند که مشخصات آنها با نوع تولید شده ایرانی یعنی پهپاد «مهاجر 6» مطابقت دارد.
اقلیم تیگرای در شمال اتیوپی از زمانی که ابی احمد، نخست وزیر اتیوپی ارتش این کشور را به آن منطقه اعزام کرد، شاهد درگیریهای شدیدی بوده است. دولت اتیوپی تلاش میکند تا مقامات محلی که به «جبهه آزادی خلق تیگرای» وابستهاند را از قدرت در این منطقه برکنار کند.
ارسال و قاچاق اسلحه از سوی ایران به گروههای شبهنظامی که اغلب در فهرست سازمانهای تروریستی جای گرفتهاند، یکی از اهرمهای سیاست خارجی ایران است که تهران برای تنشآفرینی و گسترش بیثباتی و نیز افزایش نفوذ منطقهای خود بهکار میگیرد.