دو سناتور دموکرات و جمهوریخواه آمریکا همزمان با انتقاد از توافق احتمالی دولت جو بایدن با جمهوری اسلامی اعلام کردند هرگونه توافقی با مخالفت دوحزبی مواجه خواهد شد و این توافق برای بررسی در کنگره، به این نهاد ارائه خواهد شد.
باب منندز، رییس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا دوشنبه ۱۴ شهریورماه گفت که دولت بایدن متعهد شده که هرگونه توافقی درباره برنامه اتمی ایران را برای بررسی به کنگره ارائه کند.
رییس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا اشاره کرد این کمیته توافق احتمالی دولت بایدن با ایران را بررسی و درباره آن رایگیری خواهد کرد.
با این حال او افزود اطمینانی نیست که نتیجه رایگیری بتواند موفق به جلوگیری از توافق شود.
از سوی دیگر لیندزی گراهام، سناتور جمهوریخواه آمریکا اعلام کرد که در صورت توافق احتمالی دولت بایدن با ایران یک مخالفت دوحزبی با آن شکل خواهد گرفت.
لیندزی گراهام گفت که به همراه باب منندز پیشنهاد جایگزینی برای احیای برجام ارائه دادهاند که مبتنی بر پذیرش تقویت قدرت هستهای برای ایران و کشورهای عرب، اما با غنیسازی اورانیم در خارج از منطقه است، تا از تکثیر سلاحهای اتمی جلوگیری شود.
ادامه مخالفت منتقدان توافق دولت بایدن با جمهوری اسلامی در حالی است که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا میگوید بعد از دریافت پاسخ اخیر جمهوری اسلامی خوشبینی او برای احیای برجام به صورت سریع، کمتر شده است.
ادامه کارزار اسرائیل، تضمین آمریکا
در خاورمیانه نیز اسرائیل همچنان به تلاشها و کارزار خود برای جلوگیری از امضای توافق میان کشورهای غربی و جمهوری اسلامی ادامه میدهد.
تام نایدز، سفیر آمریکا در اسرائیل اعلام کرده که جو بایدن در یک تماس تلفنی اخیر خود با یائیر لاپید به او اطمینان داده که ایالات متحده به دنبال جلوگیری از حفاظت اسرائیل از خود در مقابل تهدید ایران نیست.
او افزود بایدن به لاپید گفته است: «هرگز دستان اسرائیل را نخواهیم بست. ما از خطر ایران آگاهیم.»
تداوم مخالفتها در ایران
در ایران نیز برخی رسانهها و مقامهای جمهوری اسلامی همچنان از رسیدن به توافق در جریان مذاکرات ابراز ناامیدی میکنند.
حسین شریعتمداری، نماینده خامنهای در کیهان و مدیرمسئول این روزنامه به تازگی به مذاکرات انتقاد کرد و گفت: «مذاکره برای لغو تحریمها آب در هاون کوبیدن است».
او افزود: «با جرات میتوان گفت این مذاکرات راه به جایی نمیبرد و میبینید که تاکنون از ناکجاآباد بیرون نرفته است.»
شریعتمداری اضافه کرد: «تنها راه پیش رو خروج از انپیتی است.»
چرخش نرم» اصولگرایان و اشاره خامنهای به «صلح امام حسن» «
حساب اینستاگرام وبسایت دفتر نشر آثار علی خامنهای در یک پست تازه اظهارات رهبر جمهوری اسلامی در سال ۱۳۶۹ را بازنشر کرده که در آن به «صلح» اشاره شده است.
او در این سخنان گفته بود: «در بین آل رسول خدا پرشورتر…و غیرتمندترین برای حفظ دین در مقابل دشمن حسینبنعلی بوده،»، اما «صلح را تنها امام حسن نکرد،امام حسن و امام حسین این کار را کردند.»
برخی بازنشر این سخنان را به معنی احتمال توافق ایران برای احیای برجام تفسیر کردهاند. حساب اینستاگرام علی خامنهای اظهارات قدیمی رهبر جمهوری اسلامی درباره صلح «امام حسن» را منتشر کرد.
در این متن که یکشنبه ۱۳ شهریور در حساب اینستاگرام رهبر جمهوری اسلامی بازنشر شده، آمده است: «هر کس – حتی خود امیرالمومنین – هم اگر به جای امام حسن مجتبی بود و در آن شرایط قرار میگرفت، ممکن نبود کاری بکند، غیر از آن کاری که امام حسن کرد.»
در ادامه این اظهارات خامنهای، که به نوشته حساب اینستاگرامی خامنهای از سخنرانی او در ۲۱ فروردین ۱۳۶۹ یعنی کمتر از یکسال پس از به قدرت رسیدن او گرفته شده، آمده است: «هیچ کس نمیتواند بگوید که امام حسن، فلان گوشه کارش سوالبرانگیز است. نه، کار آن بزرگوار، صد درصد بر استدلال منطقی غیرقابل تخلف منطبق بود.»
اشاره تلویحی خامنهای به قرارداد صلح میان حسن ابن علی، امام دوم شیعیان، با معاویه فرزند ابوسفیان است که به موجب آن برای حفظ مصلحت مسلمانان حکومت او به معاویه واگذار میشد و شرایطی از جمله منع معاویه از تعیین جانشین پس از خود، خودداری از توطئه علیه امام شیعیان، و حفظ جان مسلمانان بود.
وبسایت خبرآنلاین دوشنبه ۱۴ شهریور در گزارشی عنوان کرده که «مواضع اغلب نمایندگان اصولگرایی که روزی برجام را در ساختمان بهارستان به آتش کشیده بودند، با چرخشی نرم مواجه است.»
حسن غفوریفرد، از چهرههای اصولگرا، با اشاره به این که برجام «با دستور» رهبر جمهوری اسلامی آغاز شده، گفته است، «اصولگرایان هم دقیقا پیرو دستورات رهبری هستند» اما او «شرایطی» گذاشته بود و بنا بود از «خطوط قرمز عبور نشود» و «بعید میدانم که از اصولگرایان، فردی به اصل برجام اعتراض داشته باشد.»
همچنین صادق زیباکلام، استاد دانشگاه نزدیک به اصلاحطلبان، با بیان این که رویکرد اصولگرایان نسبت به بحث هستهای از ابتدا ایدئولوژیک بود، عنوان کرده است که آنها «نگاهشان این بود که ما سلاح هستهای بسازیم و به عنوان یک بازدارنده از آن استفاده کنیم.»
به گفته زیباکلام، شعارهایی که اصولگرایان در مجلس و رسانهها میدهند «جدی نیست» و «وقتی که میروند وین و پشت میز مذاکره یک چیز دیگر است» و «تکلیف برجام و پذیرش یا عدم پذیرش آن» در اختیار شخص علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی است.
در این حال، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی گفته است توافق و احیای برجام نیازمند تضمین بسته شدن «پرونده پادمانی» است و اگر این تضمین حاصل نشود، روند توافق با اختلال همراه خواهد شد.
از سویی، سخنگوی کاخ سفید در کنفرانس خبری روز جمعه در واکنش به پاسخ ایران به آمریکا در مورد بسته پیشنهادی اروپا برای احیای برجام گفته، جمهوری اسلامی باید به تحقیقات آژانس و مسائل باقی مانده پاسخ دهد.همچنین به گفته مایکل مککال، نماینده ارشد جمهوریخواه در مجلس نمایندگان آمریکا، نمیتوان به جمهوری اسلامی ایران اعتماد کرد و باید اقدام نظامی همچنان به عنوان «آخرین گزینه» روی میز باشد.