
پس از سقوط بشار اسد، متحد نزدیک تهران، موضع ایران درباره سوریه به صورت مشخص اعلام نشده است. برخی مقامات ایران از ارتباط با دولت جدید دمشق خبر دادهاند، در حالی که برخی دیگر آن را رد کردهاند. با این حال، یک دیپلمات ارشد ایرانی تأیید کرده که تهران از طریق کانالهای غیرمستقیم با دولت جدید سوریه در ارتباط است.
به گزارش خبرگزاری «ایسنا»، محمدرضا رئوف شیبانی، نماینده ویژه وزیر خارجه ایران در غرب آسیا، اعلام کرد که تهران از طریق کانالهای غیرمستقیم با دولت جدید سوریه در ارتباط بوده و پیامهایی از مقامات این کشور دریافت کرده است.
او در تأیید اظهارات اخیر اسعد الشیبانی، وزیر خارجه دولت انتقالی سوریه، اعلام کرد که پیامهای رد و بدل شده ماهیتی مثبت داشته است.
شیبانی تأکید کرد که ایران با دقت و احتیاط تحولات سوریه را زیر نظر دارد و در زمان مناسب درباره روابط آینده خود با دمشق تصمیمگیری خواهد کرد.
مذاکرات تهران و مسکو درباره سوریه
این مقام ایرانی همچنین از دیدارهای اخیر خود در مسکو با نماینده ویژه رئیسجمهوری روسیه در امور سوریه و معاون وزیر خارجه این کشور خبر داد. به گفته شیبانی، ایران و روسیه درباره تحولات سوریه دیدگاههای مشترکی دارند و در این سفر توافق شد که رایزنیهای دوجانبه درباره این مسئله بهصورت فشرده ادامه داشته باشد.
این اظهارات در حالی مطرح شده که ماه گذشته، یکی از فرماندهان ارشد نظامی ایران به شکست تهران در سوریه اذعان کرد. این اظهارنظر برخلاف موضع رسمی دولت ایران بود که همواره ابعاد این شکست را کماهمیت جلوه داده است.
احمد الشرع، رئیسجمهوری جدید سوریه، بارها اعلام کرده که مردم سوریه از نقش ایران در کشورشان ناراضیاند. او تأکید کرده که سوریه دیگر مسیری برای انتقال تسلیحات ایران نخواهد بود و نمیخواهد منبع تنش در منطقه باشد.
رئیسجمهوری سوریه همچنین اعلام کرده که دمشق در تلاش است تا روابط کشورش را بر اساس احترام متقابل با همه کشورهای منطقه، از جمله ایران، بازتعریف کند.
تهران و مسکو تأکید کردهاند که آینده سوریه باید توسط مردم این کشور تعیین شود و هیچگونه مداخله خارجی در این روند قابل قبول نیست. شیبانی افزود: «ایران و روسیه درباره بسیاری از مسائل سوریه اشتراک نظر دارند و بر ضرورت مشارکت فراگیر جریانهای سیاسی سوریه در تعیین آینده این کشور تأکید دارند.»
ایران: ثبات سوریه اولویت ماست، با مداخله خارجی مخالفیم
با روی کار آمدن دولت موقت احمد شرع در سوریه، تحلیلگران معتقدند که روابط تهران و دمشق وارد فاز جدیدی از عدم اطمینان شده است.
ایران هنوز دولت موقت سوریه را به رسمیت نشناخته و بهنظر میرسد که در حال سنجش شرایط و هماهنگی با دیگر بازیگران منطقهای، از جمله روسیه است.
در طول جنگ داخلی سوریه که از سال ۲۰۱۱ آغاز شد، ایران از مهمترین حامیان دولت اسد بود. تهران نه تنها با حمایت مالی و نظامی، بلکه با ارسال مستشاران نظامی سپاه پاسداران و نیروهای نیابتی، نقش مهمی در حفظ قدرت بشار اسد ایفا کرد. همچنین، ایران در قالب ائتلافی با روسیه و حزبالله لبنان، عملیاتی برای بازپسگیری مناطق تحت کنترل مخالفان سوری هدایت کرد.
اما اکنون، با سرنگونی حکومت اسد، ایران در موقعیتی پیچیده و حساس قرار گرفته است. از یک سو، دولت جدید سوریه خواهان تنظیم روابطی جدید با تهران است و از سوی دیگر، ایران نمیخواهد نفوذ استراتژیک خود را در این کشور از دست بدهد.
آینده روابط ایران و سوریه به تحولات داخلی دمشق، موضع کشورهای غربی و مذاکرات میان بازیگران منطقهای بستگی دارد. در حالی که برخی تحلیلگران معتقدند، ایران احتمالاً روابط خود را با دولت جدید سوریه حفظ خواهد کرد، برخی دیگر بر این باورند که تحولات آینده ممکن است به کاهش نقش تهران در دمشق منجر شود.
در هر صورت، ایران با رویکردی محتاطانه در حال نظارت بر اوضاع است و تلاش میکند تا در تحولات جدید سوریه، جایگاه خود را حفظ کند.