
مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، روز جمعه اعلام کرد که کشورهای اروپایی باید بهزودی درباره بازگرداندن تحریمها علیه ایران تصمیمگیری کنند. او تأکید کرد که تهران به تعهدات خود در توافق هستهای پایبند نمانده است.
روبیو که پس از گفتوگو با همتایان اروپایی خود، پاریس را ترک میکرد، گفت: «آنها باید خیلی زود درباره سازوکار بازگشت خودکار تحریمها (اسنپبک) تصمیم بگیرند، چرا که ایران بهطور آشکار از توافق فعلی تخطی کرده است.»
در دوره نخست ریاستجمهوری دونالد ترامپ، ایالات متحده از توافق هستهای «برجام» خارج شد. توافقی که محدودیتهایی بر برنامه هستهای ایران اعمال میکرد و در ازای آن، تحریمها را کاهش میداد.
تلاشها برای احیای توافق هستهای 2015 از آن زمان به نتیجه نرسیده و مقامات اروپایی نیز نارضایتی خود را از عدم همکاری تهران ابراز کردهاند. روبیو در اینباره افزود: «ایران به توافق پایبند نیست. اروپا باید تحریمها را دوباره اعمال کند.»
با بازگشت ترامپ به قدرت در ژانویه سال جاری، واشینگتن بار دیگر در بالاترین سطح وارد مذاکرات هستهای با تهران شده است. مذاکراتی که از زمان فروپاشی توافق قبلی بیسابقه بوده است. دور نخست این گفتوگوها هفته گذشته با میانجیگری عمان و بدون حضور قدرتهای اروپایی در مسقط برگزار شد. دور دوم این مذاکرات قرار است فردا، شنبه، با میانجیگری عمان و در ایتالیا برگزار شود.
مارکو روبیو روز جمعه ۱۸ آوریل، پس از دیدار با سران کشورهای اروپایی در پاریس، گفت: «اروپاییها باید تصمیم بگیرند، چون به باور من، همه ما باید انتظار این را داشته باشیم که بهزودی گزارشی از آژانس بینالمللی انرژی اتمی دریافت کنیم مبنی بر اینکه ایران نه تنها به تعهدات خود پایبند نیست، بلکه به شکلی خطرناک به ساخت سلاح نزدیک شده است، نزدیکتر از هر زمان دیگری.»
وزیر امور خارجه آمریکا گفت، دولت ایالات متحده در رابطه با ایران به دنبال یک راهحل مسالمتآمیز است، اما هرگز تحمل نخواهد کرد که این کشور به سلاح هستهای دست پیدا کند.روبیو همچنین تصریح کرد که قرارداد احتمالی توافق مورد نظر آمریکا با ایران باید بدون محدودیت زمانی و فاقد اصطلاحا “بند غروب” و موارد مشابه آن بوده و بهگونهای باشد که «نه تنها در حال حاضر، بلکه در آینده نیز از دستیابی ایران به سلاح هستهای جلوگیری کند.»
“خط قرمز روشن” واشنگتن
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز روز پنجشنبه، ۱۷ آوریل به وقت محلی، در نشست خبری خود بار دیگر تاکید کرد که “خط قرمز” آمریکا کماکان این است که «ایران نباید سلاح هستهای داشته باشد.»
تمی بروس گفت: «حال میتوان پرسید که آیا برای یک برنامه صلحآمیز به غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم نیازی هست؟ من در مذاکرات نیستم و نمیدانم چه پرسشهایی مطرح خواهد شد. اما خط قرمز روشن است و قرار است در دیدارهای خصوصی بین مذاکرهکنندگان بحث شود.»
خانم بروس در عین حال تاکید کرد که طرف آمریکایی بهخوبی میداند که «چه چیزی برای پرزیدنت ترامپ قابل قبول است و چه چیز نیست.»
اعتراض تهران به سخنان گروسی درباره غنیسازی ۶۰ درصدی
در همین حال بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، از انتقاد مقامهای جمهوری اسلامی به اظهارات رافائل گروسی در خصوص غنیسازی ۶۰ درصدی در ایران در جریان دیدار آنها با یکدیگر خبر داد و گفت: «در این نشستها همچنین انتقاداتی نسبت به برخی مصاحبههای مدیرکل آژانس مطرح شد. بهطور مشخص، به اظهارات اخیر گروسی درباره میزان مواد غنیشده ۶۰ درصدی ایران که آن را معادل هفت بمب اتمی دانسته بود، اعتراض شد.»مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی ۲۶ بهمنماه گذشته در گفتوگو با رویترز، از قصد جمهوری اسلامی برای افزایش “هفت برابری” میزان تولید ماهانه اورانیوم ۶۰ درصدی و نزدیک شدن این کشور به سطح تسلیحاتی خبر داده و گفته بود که ایران تا زمان ارائه گزارش بعدی آژانس به حدود ۲۵۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده ۶۰ درصدی دست خواهد یافت.
خبرگزاری رویترز نیز این میزان از ذخایر اورانیوم را در صورت افزایش ۹۰ درصدی سطح غنیسازی برای تولید شش بمب اتمی کافی دانسته بود.
“شرایط مساعد” برای تفاهم
کمالوندی همچنین با اعلام خبر سفر معاون گروسی به تهران در دو هفته آینده و با اشاره به اظهارات اخیر گروسی درباره غنیسازی ۶۰ درصدی توسط ایران، گفت، به مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در جریان سفرش به ایران گفته شده که «هیچ محدودیتی برای سطح یا میزان غنیسازی در چارچوب پادمان مشخص نشده است.»
رافائل گروسی که اخیرا به ایران سفر کرده بود، روز پنجشنبه، ۲۸ فروردین، پس از دیدار با عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی و محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، تهران را به مقصد وین ترک کرد.
به گزارش خبرگزاری فارس، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران با اشاره به سخنان گروسی درباره غنیسازی ۶۰ درصدی جمهوری اسلامی، گفته است: «مقامات ایرانی این سخنان را خلاف اصول پادمانی دانسته و تأکید کردند که ایران هیچ اقدامی مغایر با تعهدات خود انجام نداده و هیچ محدودیتی برای سطح یا میزان غنیسازی در چارچوب پادمان مشخص نشده است. بنابراین، چنین اظهاراتی تنها زمینهساز سوءاستفاده دشمنان خواهد بود.»
به گفته کمالوندی، گروسی نیز در پاسخ به انتقاد مقامهای ایرانی، “شرایط فعلی” را برای تفاهم “مساعد” دانسته و گفته است: «آژانس میتواند بهعنوان پلی برای تسهیل تفاهم بین طرفها عمل کند و در این راستا آمادگی لازم را برای فعال شدن دارد.»
جمهوری اسلامی و آمریکا روز ۲۲ فروردین نخستین دور مذاکرات خود بر سر برنامه هستهای ایران را در عمان برگزار کردند و دور دوم نیز قرار است فردا شنبه ۳۰ فروردینماه در رم، پایتخت ایتالیا، برگزار شود.
از سویی دیگر یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، روز جمعه با تاکید بر اولویتهای این کشور اعلام کرد که دولت اسرائیل متعهد است با تمام توان مانع از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای شود.
این اظهارات پس از انتشار گزارشی در نیویورکتایمز مطرح شد که در آن فاش شده بود دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، تصمیم گرفته مانع حمله اسرائیل به تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی شود.
کاتز گفت: «هنگامی که بهعنوان وزیر دفاع منصوب شدم، متعهد شدم که دو هدف اصلی را دنبال کنم: جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای و پیروزی در جنگ.»
پس از انتشار گزارشی از نیویورکتایمز درباره تصمیم دونالد ترامپ برای توقف حمله اسرائیل به تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی، کاتز افزود که ارتش اسرائیل در حال حاضر در تمام جبههها برای دستیابی به پیروزی نهایی فعالیت میکند.
وزیر دفاع اسرائیل با اشاره به هماهنگی کامل با نخستوزیر این کشور گفت: «نتانیاهو و من، همراه با تمامی نهادهای مسئول، متعهد به اجرای سیاستی روشن هستیم تا مانع دستیابی ایران به تسلیحات هستهای شویم. ما اجازه نخواهیم داد تهدید به نابودی متوجه اسرائیل شود.»
کاتز تاکید کرد که این تعهد نهتنها یک مسئولیت امنیتی بلکه «وظیفهای تاریخی» است که اسرائیل برای تحقق آن هر اقدام لازم را انجام خواهد داد.