
مقامات ایرانی میگویند دور سوم مذاکرات هستهای ایران و آمریکا در عمان سختتر از گفتوگوهای قبلی خواهد بود، در همین حال وزیر خارجه آمریکا تاکید کرده است که ایران باید برای ادامه فعالیتهای هستهای فقط اجازه واردات اورانیوم غنیشده را داشته باشد.
علاءالدین بروجردی عضو کمیسیون امنیت و سیاست خارجی مجلس ایران به خبرگزاری «ایسنا» گفته است که مراحل ساده مذاکرات دو طرف در دور اول و دوم سپری شده ولی «وقتی کار وارد مرحله کارشناسی میشود، مرحله چانهزنی و بخش مشکل کار است».
بروجردی گفت، اراده ایران براین است که «مذاکرات به نتیجه برسد چون گزینه دیگری نیز وجود ندارد» ولی درعین حال هشدار داده که جمهوری اسلامی از «حق مسلم هستهای خود عقبنشینی نمیکند». او تاکید کرده که آمریکا درقبال رفع نگرانی و دریافت تضمین باید تحریمهای ایران را به عنوان امتیاز لغو کنند.
عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در گفتوگو با خبرنگار صداوسیما گفت: «ما روز شنبه با جدیت وارد مذاکرات خواهیم شد» او با اشاره به «مواضع متناقض آمریکا» که در رسانهها بازتاب مییابد همچنین گفت: «چنانچه خواست آمریکا صرفا این باشد که ایران سلاح هستهای نباشد این خواسته قابل دسترسی است»، اما «اگر خواستههای غیرمنطقی و غیرعملی» از سوی آمریکا مطرح شود به مشکل برخورد خواهیم کرد.
عراقچی که برای دیدار با مقامات چینی به پکن سفر کرده است، بار دیگر از روند مذاکرات تاکنون ابراز رضایت کرده است.
این در حالی است که مارکو روبیو وزیر خارجه آمریکا ساعاتی پیش از آن در گفتوگو با مجری پادکست «آنستلی» تاکید کرد که اگر ایران خواهان فعالیت صلحآمیز هستهای است باید به وارد کردن اورانیوم غنی شده روی آورد. او گفت اگر تهران مصر به ادامه غنیسازی در داخل کشور باشد «تنها کشوری در جهان خواهد بود که برنامه تسلیحاتی ندارد، ولی اورانیوم را غنیسازی میکند و من فکر میکنم این مشکلساز است.»
دفتر استیو ویتکاف نماینده ویژه ترامپ که مسئول مذاکرات هستهای با عراقچی به نمایندگی از ایران است نیز هفته پیش اعلام کرد که آمریکا خواستار برچیده شدن برنامه غنیسازی اورانیوم در ایران است.
اما مقامات ایرانی بارها تاکید کردهاند که این موضوع قابل مذاکره نیست و «خط قرمز» جمهوری اسلامی به شمار میرود.
لارنس نورمن خبرنگار «وال استریت ژورنال» در پستی در «ایکس» که در رسانههای ایرانی نیز بازتاب وسیعی داشته است از پیشنهاد ایران به آمریکا در رم برای سرمایهگذاری در توسعه صنایع هستهای ایران خبر داده است.
در همین حال «رویترز» به نقل از موسسه علوم و امنیت بینالمللی با اتکا به تصاویر ماهوارهای گزارش داده است که تهران به تقویت حفاظ امنیتی تاسیسات اتمی ایران در نطنز اقدام کرده و به دیوارکشی در اطراف آن پرداخته است.
این گزارش با تمسخر وزیر خارجه ایران روبرو شد که در پستی در «ایکس» آن را «ترسناک» خواند و نوشت: «تلاشهای اسرائیل و برخی گروههای ذینفع خاص برای منحرف کردن دیپلماسی – با استفاده از انواع تاکتیکها – برای همگان کاملاً واضح است.»
در گزارش موسسه علوم و امنیت بینالمللی که اخیرا منتشر شده آمده است که در اطراف کوه کلنگ گزلا در جنوب تاسیسات هستهای نطنز حصار امنیتی کشیده شده است. بر اساس این گزارش زیر این کوه از ۱۸ سال پیش تونلهای بسیار عمیق ایجاد شده که هیچگاه مورد بازرسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار نگرفته است. این گزارش مدعی است تونل جدیدی که زیر این کوه در سالهای اخیر درحال حفاری است به منظور انتقال تاسیسات اتمی پیشرفته پایگاه نطنز در حال اجرا است.
در این گزارش به نگرانی ایران از رخنه نیروهای خارجی به این تونلهای مخفی اشاره شده است اما عراقچی همچنین نوشته است: «نیروهای اطلاعاتی و امنیتی ما، با توجه به موارد قبلی، برای مقابله با هرگونه خرابکاری و عملیات ترور که با هدف اجبار ما به پاسخ مشروع طراحی شدهباشند، کاملا هوشیار هستند.»
وزیر خارجه ایران همچنین نوشته است: «میلیگرم به میلیگرم از اورانیوم غنی شده در ایران تحت نظارت کامل و مستمر آژانس بین المللی انرژی اتمی است.»
رافائل گروسی دبیرکل آٰژانس بینالمللی انرژی اتمی که اخیرا به تهران سفر کرده بود و در زمان مذاکرات ایران و آمریکا نیز در رم حاضر بود عصر چهارشنبه اعلام کرد که با موافقت ایران یک گروه فنی در روزهای آینده وارد ایران خواهند شد تا دوربینهای نظارتی آژانس را بار دیگر در تاسیسات هستهای ایران به روال سابق بازگردانند.
ایران دسترسی بازرسان آژانس به این دوربینها را از مدتها پیش قطع کرده بود. روز پنجشنبه همچنین نمایندگان ایران، چین و روسیه در آژانس بینالمللی انرژی اتمی پس از دیدار با گروسی متن مشترکی حاوی پیشنهادات راهبردی برای حل و فصل برنامه هستهای ایران به او ارائه کردند.
در حالی که گفتوگوهای کارشناسی ایران و آمریکا نیز همزمان با جلسات مذاکرات غیرمستقیم عراقچی و ویتکاف روز شنبه در عمان برگزار خواهد شد، وبسایت «امواج مدیا» در گزارشی دلیل تعویق برگزاری جلسات فنی کارشناسی را درخواست آمریکا به دلیل مشکلات لجستیکی اعلام کرده و «تابناک» نوشته است همزمانی جلسات کارشناسی با مذاکرات عراقچی و ویتکاف در مسقط میتواند روند مذاکرات شنبه آینده را تسریع کند زیرا در صورت «بروز مشکلات احتمالی، مقام تصمیم گیرنده نیز حضور خواهد داشت.»
وبسایت «نورنیوز» نزدیک به محافل امنیتی در ایران، پنجشنبه، لغو تحریمهای ایران را محور اصلی جلسات کارشناسی ایران و آمریکا در گفتوگوهای شنبه اعلام کرد. بنا بر گزارش رسانههای آمریکایی مقامات بلندپایهای از وزرات خارجه، وزارت خزانهداری و برخی از نهادهای ذیربط در دولت آمریکا قرار است در گروه کارشناسی آمریکا حضور داشته باشند.
در آستانه دور سوم مذاکرات میان ایران و ایالات متحده که قرار است شنبه آینده برگزار شود، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، اعلام کرد که دولت دونالد ترامپ آمادگی دارد به ایران اجازه دهد برنامهای هستهای با کاربرد صرفاً غیرنظامی داشته باشد، بهشرط آنکه این برنامه فقط بر پایه سوخت هستهای وارداتی باشد. روبیو این پیشنهاد را راهحلی میانه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای دانست.
وزیر خارجه آمریکا در گفتوگویی با پادکست «فری پرس» تأکید کرد که در صورت پذیرش این پیشنهاد، ایران همچنان میتواند رآکتورهای هستهای خود را فعال نگه دارد، اما نباید اجازه داشته باشد اورانیوم را در داخل کشور غنیسازی کند. او گفت: «اگر ایران برنامهای هستهای برای استفاده غیرنظامی میخواهد، میتواند مانند بسیاری از کشورهای دیگر داشته باشد… اما باید مواد غنیشده را وارد کند.»روبیو همچنین تصریح کرد که بهمنظور دستیابی به توافق در چارچوب مذاکرات جاری و دوری از خطر درگیری نظامی، ایران باید بهطور کامل از فرایند غنیسازی دست بکشد.
«فاصله طولانی تا توافق»
روبیو در ادامه گفت واشینگتن هنوز «فاصله طولانی تا هر نوع توافق با ایران» دارد. با این حال، او تأکید کرد که آمریکا تمایل دارد به راهحلی مسالمتآمیز دست یابد و از گزینههای دیگر صرفنظر کند.
ایران بارها اعلام کرده که حاضر به کنار گذاشتن توانایی غنیسازی اورانیوم نیست. مقامهای ایرانی ادعا میکنند که برنامه هستهای این کشور صرفاً برای استفاده صلحآمیز و در حوزه تولید انرژی طراحی شده و قصدی برای تولید اورانیوم با کاربرد نظامی ندارند.
بر اساس آخرین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی که در فوریه سال جاری منتشر شد، ایران 274.8 کیلوگرم اورانیوم با غنای 60 درصد در اختیار دارد. این مقدار بسیار بیشتر از سقف 3.67 درصدی است که در توافق هستهای «برجام» تعیین شده بود و ایران را به آستانه غنای 90 درصد (سطح لازم برای ساخت سلاح هستهای) نزدیکتر کرده است.