
وزارت امور خارجه لبنان روز پنجشنبه در پی اظهارات اخیر سفیر ایران درباره موضوع «خلع سلاح»، او را احضار کرد؛ موضوعی که پس از درگیریهای اخیر میان حزبالله و اسرائیل بار دیگر در مرکز توجهها قرار گرفته است.
مجتبی امانی، سفیر ایران در لبنان، هفته گذشته در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس بدون نامبردن از حزبالله، نوشت که «طرح خلع سلاح، توطئهای آشکار علیه دولتهاست.»
او هشدار داد که این توطئه میتواند امنیت مردم منطقه را به خطر بیندازد و گفت: «نباید در دام دشمن افتاد.»
ژوزف عون، رئیسجمهوری لبنان وعده داده که انحصار دولتی در زمینه تسلیحات را اجرا کند. با این حال او روز یکشنبه تاکید کرد که این موضوعی «حساس» است و باید از راه گفتوگو و در زمانی مناسب پیگیری شود.
ایالات متحده آمریکا مدتهاست از دولت لبنان میخواهد که حزبالله را خلع سلاح کند.
وزارت خارجه لبنان در بیانیهای اعلام کرده که مجتبی امانی به دنبال احضارش در این وزارتخانه حضور یافته و به او یادآوری شده که باید به اصل «احترام به حاکمیت کشورها و عدم دخالت در امور داخلی» پایبند باشد؛ موضوعی که در کنوانسیون وین نیز بر آن تاکید شده است.
حزبالله که سالهاست در سیاست و امنیت لبنان نقش پررنگی دارد، در جنگ اخیر با اسرائیل متحمل خسارتهای سنگینی شد. در جریان این درگیریها، ارتش اسرائیل عملیات زمینی در جنوب لبنان آغاز کرد و در طی دو ماه بمباران گسترده، بخش زیادی از ساختار فرماندهی حزبالله را نابود کرد.
توافق آتشبس که در ماه نوامبر حاصل شد، بر اساس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل شکل گرفت که در آن تاکید شده تنها نیروهای ارتش لبنان و حافظان صلح سازمان ملل باید در جنوب لبنان حضور داشته باشند و همه گروههای مسلح غیر دولتی باید خلع سلاح شوند.
توضیح ایران
سفارت ایران در لبنان اعلام کرد که سفیر این کشور، برای جلوگیری از هرگونه «سوءتفاهم» میان دو کشور، توضیحاتی به مقامهای لبنانی ارائه کرده است. به گفته سفارت، اظهارات امانی در شبکه ایکس «کلی و عمومی» بوده و «شامل همه کشورها، از جمله ایران» بوده است.
نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزبالله، روز جمعه گفت این گروه اجازه نخواهد داد کسی آن را خلع سلاح کند. او افزود که حزبالله آماده گفتوگو درباره «راهبرد دفاعی» است، اما «نه تحت فشار اشغالگری» اسرائیل.امانی روز چهارشنبه در گفتوگو با شبکه لبنانی الجدید نیز تاکید کرد که موضوع خلع سلاح حزبالله، «مسئلهای داخلی» برای لبنان است و ایران «در آن دخالت نخواهد کرد». او گفت: «ما تابع تصمیم نهادهای لبنانی هستیم» و افزود: «در لبنان اشغال وجود دارد، حمله هست، خطر اسرائیل هست و گروهی وجود دارد که میخواهد از خود دفاع کند»؛ که اشارهای ضمنی به حزبالله است.
طبق توافق آتشبس، حزبالله باید نیروهایش را به شمال رود لیتانی منتقل کند و تمامی زیرساختهای نظامی خود در جنوب را جمعآوری کند. در مقابل، اسرائیل نیز باید نیروهایش را از جنوب لبنان خارج کند، اما همچنان در پنج نقطه که از نظر اسرائیل «راهبردی» تلقی میشود، نیروهایش باقی ماندهاند.سفیر ایران روز گذشته در گفتوگو با رسانهها اعلام کرد که از احضار خود مطلع شده، اما در وزارت خارجه لبنان حاضر نشده و تاریخ جدیدی برای حضورش مشخص نشده است.
در همین زمینه، منابع آگاه به «العربیه» گفتهاند که سفیر ایران موظف است پس از احضار، در وزارت خارجه حاضر شود و خودداری از حضور در روز گذشته به معنای عدم حضورش در آینده نیست.
در مقابل، منابعی در سفارت ایران به العربیه گفتند: «اظهارات سفیر کاملاً شفاف بود» و افزودند که «میان وزارت خارجه لبنان و سفارت ایران، هماهنگیهایی برای تعیین زمان جدید احضار در جریان است.»
«احتمال اعلام سفیر بهعنوان عنصر نامطلوب»
فارس بویز، وزیر خارجه پیشین لبنان، در گفتوگو با «العربیه»توضیح داد که هیچ الزامی برای حضور سفیر در وزارت خارجه وجود ندارد، اما تأکید کرد که در صورت خودداری از حضور، وزارت خارجه لبنان میتواند دو اقدام انجام دهد: نخست، اعلام سفیر ایران بهعنوان عنصر نامطلوب و در نتیجه اخراج او از خاک لبنان، و دوم، که اقدامی شدیدتر است، قطع روابط دیپلماتیک میان بیروت و تهران.
با این حال، بویز احتمال داد که این پرونده به اخراج سفیر یا قطع روابط منتهی نشود و ممکن است صرفاً با ارسال نامه اعتراضی از سوی وزارت خارجه لبنان به سفارت ایران پایان یابد.
پیشینه احضار دیپلماتهای ایرانی
پیشتر نیز مواردی از احضار دیپلماتهای ایرانی در لبنان وجود داشته است. در نوامبر سال گذشته، نجیب میقاتی، نخستوزیر وقت لبنان، از عبدالله بوحبیب، وزیر خارجه و امور مهاجران خواسته بود کاردار سفارت ایران در بیروت را به دلیل اظهارات محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران، احضار کند. قالیباف گفته بود ایران آمادگی دارد با فرانسه درباره اجرای قطعنامه 1701 شورای امنیت سازمان ملل مذاکره کند. اظهاراتی که با واکنش میقاتی مواجه شد و او آن را «دخالت آشکار در امور داخلی لبنان» و «تلاش برای تحمیل قیمومیت مردود» توصیف کرد.
شایان ذکر است که سفیر ایران در لبنان در «ایکس» نوشته است: «طرح خلع سلاح (حزبالله) یک توطئه آشکار است.»
او در این توییت تأکید کرد: «در حالیکه ایالات متحده همچنان پیشرفتهترین سلاحها و موشکها را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار میدهد، مانع از تسلیح و تقویت ارتش برخی کشورها میشود و بر دولتهای دیگری فشار میآورد تا زرادخانههایشان را تحت عناوین مختلف کاهش داده یا نابود کنند.»
امانی افزود: «بهمحض آنکه این کشورها با خواست خلع سلاح کنار بیایند، در معرض حمله و اشغال قرار میگیرند. همانگونه که در عراق، لیبی و سوریه اتفاق افتاد.»
جوزف عون، رئیسجمهوری لبنان، طی هفتههای گذشته چندینبار بر عزم خود برای انحصار سلاح در دست دولت تأکید کرده است.