
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، روز چهارشنبه در مصاحبهای گفت ایالات متحده بهدنبال «منفجر کردن سانتریفیوژهای هستهای» جمهوری اسلامی است. او گفت در این خصوص «تنها دو گزینه وجود دارد؛ نابودی با ملایمت یا با خشونت.»
ترامپ در پاسخ به پرسش هو هیوئیت، مجری محافظهکار رادیو، درباره اینکه آیا آمریکا به جمهوری اسلامی گزینهای میان تحویل سانتریفیوژها یا «بمباران شدن» داده است، گفت: «بله، موضوع به همین سادگی است. من ترجیح میدهم توافقی واقعی و کاملا راستیآزماییشده داشته باشیم. ما خواهان راستیآزمایی کامل هستیم و توان انجام آن را داریم.»
ترامپ با اشاره به سانتریفیوژهای جمهوری اسلامی افزود: «ترجیح میدهم توافقی قوی و قابل راستیآزمایی باشد که در آن عملا این تجهیزات را نابود کنیم. یا آنها [سانتریفیوژها] را منفجر کنیم یا از تسلیحات هستهای خلعشان کنیم. تنها دو گزینه وجود دارد؛ نابودی با ملایمت یا با خشونت.»
مواضع ضدونقیض واشنگتن درآستانه مذاکرات
دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا به زودی برگزار میشود و دولت ترامپ همچنان پیامهای ضدونقیض درباره موضعش در قبال برنامه هستهای ایران میفرستد. جیدی ونس روز چهارشنبه گفت که آمریکا با انرژی هستهای صلحآمیز مشکلی ندارد و ترامپ بار دیگر گفت، چه نرم و چه با خشونت سانتریفیوژهای ایران را نابود میکند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا روز چهارشنبه ۷ مه در گفتگو با خبرنگاران در دفتر بیضی کاخ سفید گفت که هنوز تصمیم نگرفته است که آیا تهران در چارچوب توافق هستهای جدید اجازه غنیسازی اورانیوم را پیدا میکند یا خیر. چنین موضعی حاکی از احتمال انعطافپذیری واشنگتن را در قبال مهمترین مساله بر سر توافق هستهای با تهران مطرح میکند.
با این حال، آقای ترامپ در همان روز در گفتگوی با پادکستی به میزبانی هیو هیویت، مجری محافظهکار آمریکایی و مدیرعامل پیشین بنیاد ریچارد نیکسون در پاسخ به پرسش او مبنی بر این که موضعش درباره سانتریفیوژهای ایران چیست، گفت: «من بسیار ترجیح میدهم که به توافق برسم. توافقی واقعا راستیآزمایی شده. ما خواهان راستیآزمایی کامل هستیم و توان انجام این کار را هم داریم. ما افراد نابغهای در موسساتی مثل موسسه فناوری ماساچوست (MIT) داریم و میتوانیم این کار را با قدرت انجام دهیم.»
آقای ترامپ افزود: «من ترجیح میدهم توافقی قوی و راستیآزمایی شده داشته باشیم که درواقع منجر به نابودی [سانتریفیوژها] شود. منظورم این است که یا آنها نابود شوند و یا خلع سلاح.»
رئیسجمهوری آمریکا همچنین گفت: «در واقع فقط دو گزینه وجود دارد. یا آنها را به صورت نرم نابود کنیم و یا با خشونت.»
در همین روز، جیدی ونس، معاون دونالد ترامپ با حضور در اجلاس سران کنفرانس امنیتی مونیخ که در واشنگتن برگزار شد، ضمن تاکید بر این که مذاکرات هستهای با جمهوری اسلامی ایران «تاکنون خوب پیش رفته» است و «در مسیر درستی قرار دارد»، گفت: «ولی این گفتگوها باید به نتیجهای ختم شود و نتیجه این است که ایران باید برنامه تسلیحات هستهای خود را نابود کند. آنها میتوانند انرژی هستهای غیرنظامی داشته باشند. ما با چنین چیزی مشکلی نداریم.»
آقای ونس افزود: «سوال اساسی اینجاست که کدام رژیم در دنیا بدون داشتن سلاح هستهای دارای انرژی هستهای غیرنظامی و همزمان برنامه غنیسازی است؟ و پاسخ این است که هیچکس.»
معاون رئیسجمهوری آمریکا افزود: «هیچکس درحال حاضر وجود ندارد که برنامه صلحآمیز هستهای داشته باشد و همزمان دارای زیرساخت کامل غنیسازی اورانیوم با توان غنیسازی بیش از ۹۰ درصدی مواد شکافپذیر هم باشد که بتواند از آن برای سلاح هستهای استفاده کند.»
جیدی ونس گفت: «پس پیشنهاد ما بسیار ساده است. بله، ما مشکلی نداریم که کسی انرژی هستهای غیرنظامی داشته باشد. اما شما نمیتوانید برنامه غنیسازی اورانیومی داشته باشید که به شما اجازه دستیابی به سلاح هستهای را بدهد و اینجا خط قرمز ما است.»
این در حالی است که دونالد ترامپ تنها دو روز پیش در گفتگو با برنامه «ملاقات با مطبوعات» شبکه انبیسی نیوز در پاسخ به سوال مجری مبنی بر این که آیا هدف مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران محدودسازی برنامه هستهای تهران است یا برچیدن کامل آن، گفت: «برچیدن کامل، من فقط همین را میپذیرم.»
رئیسجمهوری آمریکا در آن گفتگو چندبار تاکید کرد که ایران «این همه نفت دارد، برنامه هستهای صلحآمیز به چه کارش میآید؟»
آقای ترامپ همچنین گفته بود: «در نهایت فکر میکنم حاضرم حرفهایشان را درباره انرژی صلحآمیز بشنوم. اما میدانید، انرژی صلحآمیز معمولا به جنگ نظامی ختم میشود و ما نمیخواهیم آنها سلاح هستهای داشته باشند.»
همچنین مارکو روبیو، وزیر خارجه دولت آقای ترامپ ماه گذشته تاکید کرده بود که ایران اجازه غنیسازی اورانیوم ندارد و تنها میتواند اورانیوم غنیشده را وارد کند.
به هرحال، مشخص است که غنیسازی اورانیوم همچنان موضوع محوری مذاکرات هستهای است و به نظر میرسد طرفین درحال تلاش برای دستیابی به نوعی تفاهم بر سر این موضوع هستند. تاکید آقای ترامپ بر راستیآزمایی آمریکایی نیز گواه همین موضوع است.
بحث راستیآزمایی و غنیسازی محدود اورانیوم ماه آوریل در گفتگوی استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آقای ترامپ در امور خاورمیانه با والاستریت ژورنال مطرح شده بود. با این حال، درست روز بعد در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که خواستار «نابودی کامل» برنامه هستهای ایران است.
سرویسهای اطلاعاتی آمریکا در گزارش به کنگره که دو ماه پیش ارائه شد، گفتند که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران اگرچه تحت فشار است، اما هنوز اجازه ساخت سلاح هستهای را صادر نکرده است.
علی شمخانی، مشاور ارشد علی خامنهای روز چهارشنبه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «واشنگتن بالاخره با پذیرش ارزیابی آژانس و نهادهای اطلاعاتی خود، نداشتن سلاح هستهای از سوی ایران را پذیرفته.اراده دو طرف،تداوم مسیرصحیح مذاکرات است. لغو کامل تحریمها و تاکید برحق غنیسازی صنعتی ایران، توافق را در دسترس قرار میٔدهد.»دور چهارم مذاکرات هستهای ایران و آمریکا که قرار بود وز شنبه سوم ماه مه برگزار شود، به دلایل «لجستیکی» به تعویق افتاد.
نورنیوز، روز دوشنبه اعلام کرد که این دور از مذاکرات قرار است روز یکشنبه ۱۱ مه در مسقط، پایتخت عمان برگزار شود. همچنین استیو ویتکاف در گفتگو با اکسیوس گفت که آمریکا در تلاش است این مذاکرات در آخر هفته جاری برگزار شود.