آفتابكاران اخبار و مقالات دربارة ايران و مقاومت
مایک پومپئو در آخرین ساعات حضورش در پست وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که واشنگتن چین را به علت برپایی اردوگاه‌های اجباری و بدرفتاری با مسلمانان ایغور در این کشور، متهم به نسل‌کشی می‌کند.
آقای پومپئو روز سه‌شنبه، ۱۹ ژانویه در توییتر نوشت: «من متقاعد شده‌ام که جمهوری خلق چین در حال نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت در سین‌جیانگ و علیه مسلمانان ایغور و اعضای دیگر اقلیت‌های قومی و مذهبی است”.
آنتونی بلینکن، نامزد معرفی شده از سوی جو بایدن برای جایگزینی مایک پومپئو هم گفته با این ارزیابی وزارت خارجه موافق است.
گروه‌های حقوق‌بشری می‌گویند چین حدود یک میلیون مسلمان ایغور را در طول چند سال گذشته به اردوگاه‌های کار اجباری فرستاده و در آنجا عملا زندانی کرده است. پکن با این ادعاها مخالف است و می‌گوید آنچه در استان سین‌شیانگ در شرق این کشور در دست اجرا دارد کمپ‌های باز آموزی است که هدفش “پیشگیری از رشد و انسجام افراطی‌گرای” است.
تحقیقات روزنامه نگاران بی بی سی هم نشان داده که در این ارودگاهها ایغورها مجبور به کار اجباری می‌شوند.
تنش با چین یکی از نکات برجسته دولت راست‌گرای دونالد ترامپ و دستگاه دیپلماسی او بوده است و از جنگ تعرفه‌ها و نزاع اقتصادی گرفته تا مسایل حقوق بشری مربوط به ایغورها، در چهار سال گذشته همواره چین را مورد انتقاد شدید قرار داده است.
با وجود این، تصمیم وزارت خارجه آمریکا که آقای پومپئو آن را تنها چند ساعت مانده به ترک وزارت خارجه اعلام کرد، بیشتر جنبه نمادین دارد و اقدام قانونی فوری علیه پکن را کلید نمی‌زند.
در همین حال، آنتونی بلینکن، وزیرخارجه منتخب جو بایدن که روز سه‌شنبه برای حضور در جلسه بررسی صلاحیت خود برابر سناتورهای کنگره قرار گرفت گفته با آنچه مایک پومپئو عنوان کرده موافق است و در توییتر نوشته: “این ارزیابی با قضاوت من هم همخوانی دارد.”
ستاد انتخاباتی جو بایدن، ماه اوت گذشته و پیش از پیروزی در انتخابات روز سوم نوامبر هم در بیانیه‌ای اعلام کرده بود از نظر آقای بایدن و مشاورانش ایغورها متحمل “رنج و ظلمی غیرقابل توصیف” هستند که دولت اقتدارگرای چین مسبب آن است.
تاریخ اویغور به بیش از ۴۰۰۰ سال پیش، به دو قوم کشاورز و شکارچی، و سپس به سغدیان ایرانی در زمان هخامنشیان و اشکانیان بر می‌گردد، زمانی‌که این منطقه بخشی از شاهنشاهی ایران بود. سغدی یکی از زبان‌های ایرانی بود و از آنجا که سغدیان بر سر راه جاده ابریشم اسکان داشتند، زبان، فرهنگ، آداب و مهارتشان در مدیریت به‌سرعت همراه با بازرگانانی‌که از چین و هند برای تجارت از این جاده عبور می‌کردند، گسترش یافت. سغدیان همراه با سُکاهای ایرانی که بعدها به آن ها پیوستند، نقش مهمی در گسترش فرهنگ و تمدن ایران باستان داشتند.
با فروپاشی سلسله ساسانی و هجوم اعراب به ایران، ترکیب نژادی و فرهنگی منطقه سغدنشین که اکنون به عنوان شین جیانگ شناخته می‌شود، تغییر چندانی نکرد و زبان سغدی ایرانی همچنان ارجحیت خود را نگه داشت.
سعد ابن وقاص، یکی از فرماندهان سپاه اسلام که تا داخل قلمرو چین پیش رفت، تنها پنجاه سال پس از مرگ پیامبر اسلام، آیین خود را در این منطقه مستقر کرد و با اسکان اعراب در این منطقه کوشید چهره نژادی آن را نیز عوض کند، اما مهاجرت گسترده ایرانیانی که از هجوم اعراب به این منطقه گریختند، ترکیب نژادی آن را همچنان ایرانی/ سغدی حفظ کرد.
در طی سال‌ها این اقوام در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی چین پیشرفتی چشمگیری کردند و خانات محلی خودشان را تشکیل دادند. از اسلام گذشته، بسیاری از آداب و رسوم و اعتقادات ترک‌های آن منطقه همچنان ایرانی ماند، از جمله آیین نوروز که مانند قرقیزها، ازبک‌ها، قزاق‌ها و تاتارهای چین، امروز در میان اویغورها هم جشن گرفته می‌شود. زبان اویغور هنوز آکنده از کلمات پارسی است.
اویغورها در رویارویی با لشکر عظیم چنگیز خان در سال‌های ۱۲۰۶ تا ۱۲۲۷ داوطلبانه تسلیم شدند. پس از چنگیز، قوبیلای قاآن بر این منطقه چیرگی یافت. اویغورها به دلیل فرهنگ برترشان در دربار مغول به جایگاه رفیعی رسیدند و در جنگ‌های آنان برای تسلط بر آسیای میانه نقش مهمی ایفا کردند.
اما بنا به اسناد تاریخی، گروه‌های چشمگیری از مغول‌ها با سقوط خاقان مغولستان در سال‌های پس از ۸۴۰ میلادی به اویغورستان کوچ کردند و در میان ساکنان منطقه به ویژه از نظر نژادی حل شدند.
