دو سناتور آمریکایی روز سه شنبه طرحی را با نام «قانون رصد توانایی ایران در زمینه تسلیحات هستهای» به سنا عرضه کردند.
این طرح که آن را باب منندز، رییس دموکرات کمیته روابط خارجی سنا، و لیندزی گراهام، سناتور ارشد جمهوریخواه، ارائه کردهاند گروه اقدام مشترکی را تحت رهبری وزارت امور خارجه آمریکا برای رصد فعالیتهای ایران و گزارش دادن به کمیتههای ذیربط در کنگره آمریکا ایجاد میکند.
در این گزارشها یافتههای حساس در زمینههای تسلیحاتی، فعالیتهای موشکی بالستیک، اقدامات هستهای پنهانی ایران، و موارد دیگر لحاظ خواهند شد.
سناتور منندز با ابراز خرسندی از همکاری خود با سناتور گراهام در زمینه تهیه این طرح دو حزبی «با توجه به پیشرفتهای خطرناک در برنامه هستهای ایران» ، بر ضرورت مطلع شدن کنگره ایالات متحده از تازهترین اطلاعات درباره «فعالیتهای هستهای و موشکهای بالستیک ایران» و «تلاشهای دیپلماتیک دولات ایالات متحده برای مقابله با تهدیدهای ناشی از آنها» تاکید کرد.
سناتور گراهام نیز با تاکید بر ضرورت تمرکز دولت ایالات متحده بر «رصد جاهطلبیهای هستهای ایران» یادآور شد که این طرح دولت آمریکا را به «همکاری با همپیمانان منطقهای مانند اسرائیل» ملزم میکند.
علاوه بر این، این طرح همچنین خواستار آن است که وزیر امور خارجه آمریکا یک راهبرد دیپلماتیک سالانه را برای همکاری با شرکا و متحدان آمریکا در رابطه با فعالیتهای «تسلیحاتی هستهای و موشکی جمهوری اسلامی ارائه کند. طرحی که باب منندز، رییس دموکرات کمیته روابط خارجی سنای آمریکا و لیندزی گراهام، سناتور پرنفوذ جمهوریخواه ارائه کردند دولت جو بایدن را ملزم به ارائه گزارشهای منظم و دقیق درباره برنامههای اتمی جمهوری اسلامی میکند.
این طرح که «قانون نظارت بر قابلیت تسلیحات هستهای ایران در سال ۲۰۲۲» نام دارد، در صورت تصویب، به کنگره آمریکا این امکان را میدهد که در زمینه سیاستگذاریهای این کشور درباره ایران و همچنین اجرای این سیاستها نقش بیشتری داشته باشد.
بر اساس متن پیشنویس این قانون، باید یک کارگروه مشترک به ریاست وزارت خارجه آمریکا برای نظارت بر فعالیتهای هستهای و موشکی جمهوری اسلامی و گزارش منظم آن به کمیتههای مربوطه کنگره آمریکا تشکیل شود.
سناتور گراهام درباره این طرح گفت: «ضروری است که دولت آمریکا درباره نظارت بر جاهطلبیهای هستهای ایران متمرکز باقی بماند.»
او تاکید کرد: «بهترین راه برای رهبران آمریکا برای قضاوت درست در مورد ایران، داشتن جدیدترین و معتبرترین اطلاعات موجود است.»
به گفته این سناتور جمهوریخواه آمریکایی، این طرح همچنین دولت جو بایدن را به همکاری با متحدان منطقهای واشینگتن مانند اسرائیل ملزم میکند.
همچنین سناتور منندز درباره این طرح با اشاره به حمایت جمهوری اسلامی از تروریسم، برنامه موشکی این کشور و همچنین سرپیچی کردن از قوانین و هشدارهای بینالمللی گفت: «دلیلی وجود ندارد که کنگره آمریکا بهروزترین اطلاعات درباره فعالیتهای هستهای و موشکی جمهوری اسلامی و تلاشهای دیپلماتیک دولت آمریکا در مواجهه با تهدیدهای ایران را دریافت نکند.»
بر اساس این طرح، وزیر خارجه آمریکا باید یک استراتژیک دیپلماتیک سالانه برای تعامل با شرکا و متحدان آمریکا در رابطه با برنامه اتمی و موشکی ایران ارائه کند.
در تهران، ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به ارائه این طرح، گفت «یک تناقض رفتاری و گفتاری نزد دولت آمریکا و نهادهای داخلی این کشور» وجود دارد.
او افزود: «ایران به دولت آمریکا و نهادهای داخلی این کشور به صورت مجموعهای یکپارچه نگاه میکند و هر اقدام آمریکا در روند مذاکرات هستهای تأثیرگذار خواهد بود و ایران بر همین مبنا عکسالعمل خود را خواهد داشت.»
طرح دو سناتور آمریکایی در حالی است که چند ماه پیش، این دو سناتور جمهوریخواه و دموکرات با هدف محدود کردن برنامه هستهای ایران با یک رویکرد دیپلماتیک جدید و جلوگیری از رقابت تسلیحاتی در خاورمیانه، طرح دیگری را به سنا ارائه کرده بودند.
در آن طرح پیشنهاد شده بود که یک بانک سوخت هستهای برای کشورهای خاورمیانه، از جمله ایران، ایجاد شود و یا بانک سوخت آژانس بینالمللی انرژی اتمی متناسب با نیازهای سایر بازگیران بینالمللی توسعه یابد.
باب منندز، با این که عضو حزب دموکرات آمریکاست، اما از منتقدان توافق هستهای ایران به شمار میرود که در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما به امضا رسید.
مذاکرات هستهای برای احیای برجام که پس از چند ماه توقف، چند هفته پیش در دوحه ازسرگرفته شد، هنوز به نتیجهای نرسیده و چشماندازی برای رسیدن به توافق احیای برجام نیز وجود ندارد.
رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، گفت ایران میتواند بین احیای برجام یا ماندن در کنار روسیهای که خودش در جامعه جهانی منزوی شده، یکی را انتخاب کند.
او همچنین با اشاره به اینکه شانس احیای برجام روز به روز کاهش مییابد، افزود: «ایران دارد به تجهیزات لازم برای بمب هستهای نزدیکتر میشود و تلاش ما این است که نگذاریم ایران به سلاح هستهای دست یابد.»