واکنشهای محافل بینالمللی علیه روسیه لحظه به لحظه گستردگی بیشتری گرفته و دامنه آن علاوه بر اعمال بستههای تحریمی علیه اقتصاد روسیه، سیستم مالی این کشور و شخص پوتین و نزدیکان او به سازمان ملل و شورای امنیت کشیده شده تا مسکو بهدلیل تهاجم همهجانبه پوتین علیه اوکراین بیش از هر زمانی در تنگنا قرار داده شود.
به نظر کارشناسان، اتحادیه اروپا، یکشبه در حال گذار از پارادایم شکل گرفته در دوران پساجنگ سرد است و بعید نیست که از لاک نظامی خود خارج شده و نقش نظامی فعالتری را در پیش بگیرد که سرآغاز آن، در این برهه، کمک نظامی و تسلیحاتی به اوکراین است.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد با اکثریت قاطع و به شدیدترین شکل به قطعنامه محکومیت حمله روسیه به اوکراین رای داد.
مجمع عمومی سازمان ملل، روز چهارشنبه در پایان یک نشست اضطراری قطعنامهای را تصویب کرد که در آن ضمن محکومیت حمله روسیه به اوکراین، از مسکو خواست بهطور فوری همه نیروهای خود را از اوکراین خارج کند.
۱۴۱ کشور از ۱۹۳ عضو سازمان ملل به این قطعنامه رای مثبت دادند. کشورهای روسیه، بلاروس، روسیه، کره شمالی و اریتره مخالف این قطعنامه بودند و ۳۵ کشور از جمله ایران و چین نیز به آن رای ممتنع دادند.
هنگامی که نتایج آرا بر روی صفحه نمایش قرار داده شد، نمایندگان در اقدامی نادر برای چند دقیقه بهطور ایستاده تشویق کردند.
قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل نسبت به «تجاوز» روسیه به اوکراین «به شدت» ابراز تاسف کرد و از مسکو خواست که فورا، بهطور کامل و بدون قید و شرط تمامی نیروهای خود را از خاک اوکراین و داخل مرزهای شناختهشده بینالمللی این کشور خارج کند.
این قطعنامه در حالی صادر شد که از نظر قانونی الزامآور نیست و در قدرت آن برای ایجاد تغییری در تهاجم نظامی روسیه تردید وجود دارد. با این وجود قطعنامههای مجمع، وزن سیاسی و در انعکاس افکار بینالمللی تاثیر دارند.همزمان با آن نیروهای روسیه، شهرهای اوکراین را هدف حملات هوایی و گلولهباران توپخانهای قرار دادند که در پی آن صدها هزار نفر آواره شدند.
این قطعنامه شدیداللحن که تصویب آن با تحسین محافل بینالمللی همراه بوده، از مسکو میخواهد «تمام نیروهای نظامی خود را فورا و بهطور کامل و بدون قید و شرط از اوکراین خارج کند.
این قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل همچنین تصمیم روسیه برای افزایش درجه آمادگی نیروهای هستهای خود را به شدت محکوم کرد.
پنج کشوری که به این قطعنامه رای منفی دادند روسیه، بلاروس، کره شمالی، اریتره و سوریه هستند.
این قطعنامه با شدیدترین جملات، تهاجم روسیه به اوکراین را محکوم کرده و بر ضرورت احترام به حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی اوکراین، از جمله «آبهای سرزمینی» این کشور تاکید دارد.
خروج نیروهای نظامی روسیه
مجمع عمومی سازمان ملل متحد چهارشنبه از روسیه خواست فورا جنگ در اوکراین را متوقف کرده و نیروهای نظامی خود را از این کشور خارج کند.
از سویی نماینده روسیه در سازمان ملل گفت: «مقامات اوکراین، مانع از خروج غیرنظامیان از گذرگاههای امن میشوند. آنها از مردم به عنوان سپر انسانی استفاده میکنند. ارتش اوکراین در حال بمباران غیرنظامیان در دونباس است. ما غیرنظامیان یا تاسیسات غیرنظامی را بمباران نمیکنیم. او افزود:«نئونازیسم در اوکراین در حال گسترش است. ما با ناسیونالیسم اوکراینی روبرو هستیم.»
نماینده اوکراین در سازمان ملل متحد نیز متقابلا گفت که «رأیدهی علیه روسیه، دلیلی بر پایبندی به منشور این سازمان است و اجرای تحقیق در مورد روسیه در صلاحیت دادگاه جنایی بینالمللی است.»
نماینده اوکراین در سازمان ملل متحد روسیه را به ارتکاب جنایت علیه بشریت متهم کرد و گفت: «شهروندان و افراد مقیم در اوکراین به گروگان تبدیل شدهاند… مردم ما با موشکهای بالستیک و سلاحهای گرمافشاری هدف قرار داده میشوند.»
در این نشست، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد گفت که روسیه در حال آماده شدن برای افزایش حملات وحشیانه خود در اوکراین است. او از کشورهای عضو مجمع عمومی خواست به قطعنامهای رای مثبت دهند که مسکو را به دلیل تهاجم به اوکراین، مورد بازخواست قرار میدهد.
لیندا توماس گرینفیلد، نماینده آمریکا در سازمان ملل، پیش از رایگیری گفت: «این لحظهای استثنایی است. شورای امنیت برای نخستین بار پس از 40 سال، نشست اضطراری مجمع عمومی را برگزار میکند.»
او ادامه داد: «روسیه از بمبهای خوشهای و بمبهای گرمافشاری ممنوعه استفاده کرده و زیرساختهای حیاتی از جمله خدمات آب و گاز مورد استفاده میلیونها نفر را منهدم کرده است.»
او با بیان این که «نیروهای پوتین با مقاومت غیرمنتظرهای مواجه شدند»، افزود که هدف،«متوقف کردن تهاجم روسیه در اوکراین است.»
به گفته منابع دیپلماتیک، تا شامگاه سهشنبه، نزدیک به نیمی از 193 عضو مجمع عمومی از پیشنویس قطعنامهای در «محکوم کردن تهاجم روسیه به اوکراین» حمایت کردند که امروز به رای گذاشته شد. پیشنویس این قطعنامه، مشابه پیشنویس قطعنامهای است که روسیه جمعه گذشته آن را وتو کرده بود.
گفتنی است که هیچ کشوری در مجمع عمومی سازمان ملل، حق وتو ندارد و دیپلماتهای غربی انتظار دارند این قطعنامه تصویب شود که نیاز به حمایت دو سوم اعضا دارد.
آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان، سهشنبه در نشست مجمع عمومی گفت:«تهاجم روسیه نشان دهنده واقعیت جدیدی است که مستلزم تصمیم قاطعانه و مسئولانه هر یک از ما و اعلام موضع ما است.»
گرچه قطعنامههای مجمع عمومی سازمان ملل الزامآور نیستند، اما از ثقل سیاسی برخوردارند.
پیشنویس این قطعنامه، خواستار آن است که «فدراسیون روسیه فورا، به شکل کامل و بدون قید و شرط، تمامی نیروهای نظامی خود را از خاک اوکراین به خارج از مرزهای بینالمللی به رسمیت شناخته شده این کشور، خارج کند.»
طی دو دور رایگیری در شورای امنیت درباره بحران اوکراین در هفته گذشته، چین، هند و امارات متحده عربی رای ممتنع دادند و روسیه از حق وتو استفاده کرد.