آفتابكاران اخبار و مقالات دربارة ايران و مقاومت
پس از ۲۱ روز حبس در زندان‌های ایران، چچلیا سالا، روزنامه‌نگار ایتالیایی، آزاد شد. ماجرای بازداشت او با پرونده یک مهندس ایرانی در ایتالیا گره خورد و به یک دیپلماسی پیچیده میان ایران، ایتالیا و ایالات متحده انجامید.چچلیا سالا، روزنامه‌نگار ۲۹ ساله ایتالیایی که به‌تازگی پس از سه هفته بازداشت در ایران آزاد شده است، داستانی از پیچیدگی‌های دیپلماسی و چالش‌های زندان ایران روایت کرده که توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. ماجرای او که با دستگیری یک مهندس ایرانی در ایتالیا گره خورد، نمونه‌ای از دیپلماسی پیچیده میان سه کشور ایران، ایتالیا و ایالات متحده بود.
بازداشت در تهران و مذاکره سه‌جانبه
چچلیا سالا در تاریخ ۸ ژانویه، تنها چند روز پس از بازداشت محمد عابدینی، مهندس ایرانی در ایتالیا، در تهران دستگیر شد. این همزمانی، پرونده سالا را به یکی از پرونده‌های حساس دیپلماتیک تبدیل کرد. محمد عابدینی به درخواست آمریکا به اتهام نقض تحریم‌ها بازداشت شده بود و سرنوشت او با آزادی سالا پیوند خورد.
با تلاش‌های دیپلماتیک، به‌ویژه از سوی دولت ایتالیا و شخص نخست‌وزیر خانم جورجیا ملونی، مذاکراتی سه‌جانبه آغاز شد. این مذاکرات که ملونی از آن با عنوان «دیپلماسی مثلثی» یاد کرده، در نهایت منجر به بازگشت سالا به ایتالیا و عابدینی به ایران شد.
نقش غیرمنتظره ایلان ماسک
یکی از جنبه‌های شگفت‌انگیز این ماجرا، دخالت غیرمستقیم ایلان ماسک، صاحب ماهوارهای اسپیس‌اکس و مشاور دونالد ترامپ در روند آزادی چچلیا سالا بود. دانیله رانیری، دوست‌پسر سالا، پس از اطلاع از ملاقات ماسک با سفیر ایران در سازمان ملل، با آندریا استروپا، نماینده ماسک در ایتالیا، تماس گرفت. اگرچه ماسک بعدها اعلام کرد که هیچ تعامل مستقیمی با ایران نداشته و تنها حمایت از سمت ایالات متحده را پیشنهاد داده است، نقش او در این روند مورد توجه قرار گرفت.
پس از آزادی سالا، ماسک در توییتی به “نقش کوچک” خود در این ماجرا اشاره کرد. این ماجرا حتی به وعده مادر سالا برای پختن غذای مورد علاقه ماسک در ایتالیا ختم شد.
با این حال، آنتونیو تاجانی، وزیر امور خارجه ایتالیا اعلام کرد که ایلان ماسک در مذاکرات بین ایتالیا و ایران برای آزادی چچلیا سالا، روزنامه‌نگار ایتالیایی زندانی در تهران “نقشی نداشته است.”
تجربه تلخ زندان در ایران
سالا در مصاحبه‌ای تلویزیونی جزئیاتی از دوران سخت بازداشتخود را شرح داد. او در انفرادی نگهداری می‌شد، بدون عینک یا لنز، و از دریافت قرآن انگلیسی که درخواست کرده بود، محروم شد. بازجویی‌ها روزانه تا ۱۰ ساعت ادامه داشت و بازجوی او که به زبان انگلیسی مسلط بود، اطلاعات دقیقی درباره ایتالیا داشت.
او همچنین از تأثیرات روانی انفرادی گفت: «نورهای نئون ۲۴ ساعته روشن بود. وقتی برای روزها با کسی صحبت نمی‌کنید، به حافظه‌تان شک می‌کنید و حتی پاسخ دادن به بازجوها به یک بازی روانی سنگین تبدیل می‌شود.»
اگرچه سالا اکنون آزاد است، اما هنوز با اثرات روانی دوران حبس دست‌وپنجه نرم می‌کند. او لحظاتی از خوشحالی و آزادی را تجربه می‌کند، اما این لحظات با اضطراب‌های ناگهانی همراه است. به گفته خودش، این تجربیات را باید به‌مرور مدیریت کند.
پیامدهای دیپلماتیک و اهمیت این پرونده
این ماجرا بار دیگر روابط پیچیده میان ایران، ایتالیا و ایالات متحده را به نمایش گذاشت. پرونده سالا نشان داد که چگونه دیپلماسی و تعاملات پشت‌پرده می‌تواند در سرنوشت افراد تأثیرگذار باشد.
آزادی چچلیا سالا نمونه‌ای از موفقیت در دیپلماسی چندجانبه بود، اما یادآوری می‌کند که آزادی همیشه به بهایی سنگین برای بازداشت‌شدگان به دست می‌آید.
صداهایی که از راهرو بند می‌آمد، اغلب دلخراش بود
چچیلیا سالا، روزنامه‌نگار ایتالیایی که مدتی را در زندان جمهوری اسلامی به سر برد، در مصاحبه با یک برنامه تلویزیونی در ایتالیا به شرح جزییات مراحل بازجویی خود پرداخت و گفت گاهی به مدت ۱۰ ساعت متوالی مورد بازجویی قرار می‌گرفت.
سالا در این مصاحبه افزود در زمان بازجویی، سر او پوشیده بود و او را رو به دیوار می‌نشاندند.
این خبرنگار ادامه داد: «در یکی از بازجویی‌ها، بیهوش شدم و آن‌ها قرصی به من دادند تا آرام شوم… در برخی مواقع سعی می‌کنند با دادن پاداشی مانند خرما یا سیگار شما را آرام کنند و در مواقع دیگر، با دادن خبرهای بد سعی دارند شما را بِشکنند.»
به گفته این زندانی پیشین جمهوری اسلامی، بازجوها با استفاده از «تکنیک‌های روان‌شناختی» به دنبال «خرد کردن» او بودند.
سالا ۱۹ دی و پس از گذراندن ۲۰ روز در زندان جمهوری اسلامی آزاد شد و چهار روز پس از آن، کارلو نوردیو، وزیر دادگستری ایتالیا، دستور آزادی فوری محمد عابدینی نجف‌آبادی، ایرانی بازداشتی در ایتالیا را صادر کرد.
عابدینی ۳۸ ساله به اتهام همکاری نظامی با سپاه، ۲۶ آذر به درخواست ایالات متحده در فرودگاه میلان بازداشت شد و قرار بود پس از طی مراحل قانونی به این کشور، مسترد شود.عابدینی به دست داشتن در انتقال یک فن‌آوری پهپادی به جمهوری اسلامی متهم است که در جریان حمله مرگبار نیروهای نیابتی حکومت ایران به نظامیان آمریکایی مستقر در مرز اردن و سوریه در بهمن ۱۴۰۲ مورد استفاده گرفت.
از دست رفتن حس زمان در سلول انفرادی
سالا در ادامه مصاحبه خود با تلویزیون ایتالیا گفت در دوران حضورش در زندان اوین، در یک سلول انفرادی کوچک فاقد تشک نگهداری می‌شد و همیشه لامپی با نور سفید در آن روشن بود.
سالا افزود: «در این شرایط خوابیدن بسیار سخت است و بدن شما حس درک زمان را از دست می‌دهد.»
این خبرنگار همچنین گفت در نخستین شب حبسش در زندان اوین، از مسئولان تقاضای داشتن یک قرآن به زبان انگلیسی کرده اما آن‌ها حاضر به پذیرش این درخواست نشدند: «با توجه به این شرایط، برای پر کردن زمان، شروع به شمردن انگشتانم، خواندن ترکبیات موجود روی بسته نان و تکرار جدول ضرب کردم.»
او خاطرنشان کرد: «انزوا فقط به معنای تنها بودن در یک سلول نیست، بلکه به این معناست که هیچ چیزی برای پرت کردن حواس خود ندارید. شما همیشه تنها هستید، حتی زمانی که تنها نیستید، زیرا حتی زمانی که تحت بازجویی قرار می‌گیرید، صورتتان پوشانده می‌شود و شما رو به دیوار قرار دارید. صورت‌های نگهبانان هم پوشیده است.»
جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر ده‌ها شهروند خارجی یا دوتابعیتی را عمدتا به اتهام جاسوسی یا ارتکاب جرایم امنیتی دستگیر کرده است.
فعالان حقوق بشر بازداشت شهروندان کشورهای غربی از سوی جمهوری اسلامی را «گروگان‌گیری حکومتی» می‌دانند و می‌گویند تهران از این حربه برای تحت فشار گذاشتن غرب و گرفتن امتیاز از آن استفاده می‌کند.
شنیدن صدای دلخراش زندانیان سلول‌های دیگر
سالا در ادامه مصاحبه گفت گاهی از سلولش در زندان اوین صدای زندانیان در سلول‌های دیگر را می‌شنید که تلاش می‌کردند به خود آسیب برسانند: «دختری بود که در آن سلول کوچک دورخیز می‌کرد و سپس سرش را با تمام قدرت به در امنیتی می‌کوبید… صداهایی که از راهرو می‌آمد، اغلب دلخراش بود؛ گاهی گریه، گاهی استفراغ، و گاهی تلاش برای آسیب رساندن به خود.»
این خبرنگار ایتالیایی در دوران بازداشتش در ایران نگران بود که بازگشت دونالد ترامپ به قدرت در کاخ سفید، منجر به پیچیده‌تر شدن پرونده او شود.
سالا گفت: «می‌دانستم که شمارش معکوس برای مراسم تحلیف ترامپ آغاز شده و این موضوع من را به‌شدت می‌ترساند… اگر ترامپ به‌طور علنی اعلام می‌کرد که قصد دارد علیه برخی ایرانی‌ها دست به اقدام متقابل بزند، وضعیت من به‌شدت پیچیده می‌شد.»
پیش از این در ۱۷ دی، روزنامه ال‌جورناله، رسانه نزدیک به دولت ایتالیا، خبر داد جورجیا ملونی، نخست‌وزیر این کشور، در دیدار اخیر خود با ترامپ، موافقت او را برای «تعلیق» روند استرداد عابدینی به آمریکا به دست آورده بود.
نخست‌وزیر ایتالیا ۱۵ دی با ترامپ در اقامتگاه شخصی او در مارالاگو فلوریدا دیدار کرد.
این نخستین‌بار نیست که جمهوری اسلامی از طریق سیاست گروگان‌گیری، یکی از کشورهای غربی را به مبادله زندانیان وادار می‌کند.
در جریان مبادله زندانیان میان تهران و استکهلم، یوهان فلودروس و سعید عزیزی، دو شهروند سوئدی زندانی در ایران، در ازای آزادی حمید نوری اجازه یافتند ۲۶ خرداد خاک ایران را ترک کنند و به سوئد بازگردند.
نوری، دادیار سابق زندان گوهردشت، به اتهام دست داشتن در اعدام زندانیان سیاسی دهه ۶۰، در آبان ۱۳۹۸ در سوئد بازداشت و پس از محاکمه، به حبس ابد محکوم شد. دیوان عالی سوئد ۱۶ اسفند ۱۴۰۲ فرجام‌خواهی نوری را رد کرده بود.
فلودروس چهارم آبان در گفت‌وگو با پایگاه خبری پولیتیکو به شرح دوران حبس خود در زندان اوین پرداخت و تاکید کرد که قربانی سیاست گروگان‌گیری جمهوری اسلامی بوده است.
