مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، در نخستین سفر خارجی خود در این سمت به پاناما رفت. او در
این سفر هشدار داد در صورتی که پاناما برای جلوگیری از نفوذ چین در اطراف کانال پاناما اقدام نکند، با واکنش واشینگتن روبهرو خواهد شد.
پاناما تاکنون در برابر فشار دولت جدید آمریکا بر سر مدیریت کانال پاناما که آبراه مهمی برای تجارت جهانی به شمار میرود، مقاومت کرده است.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، تاکنون بارها خواستار بازگرداندن کنترل کانال پاناما به ایالات متحده شده است.
مارکو ربیو، وزیر خارجه آمریکا، به رئیسجمهور پاناما گفته است که این کشور آمریکای مرکزی باید بیدرنگ به نفوذ چین بر کانال پاناما خاتمه دهد، در غیر اینصورت با اقدام تلافیجویانه ایالات متحده روبهرو خواهد شد.
آقای ربیو که در اولین سفر خارجی خود در مقام وزیر خارجه آمریکا به پاناما سفر کرده است، روز یکشنبه ۱۴ بهمن بعد از ملاقات و مذاکره رودررو با خوزه رائول مولینو، رئیسجمهور این کشور، بر عزم دولت جدید آمریکا برای لزوم تغییر مدیریت کانال پاناما تأکید کرده است.
وزارت خارجه آمریکا در پی این دیدار در بیانیهای اعلام کرد که آقای روبیو در دیدار با رهبر پاناما به وضوح گفته است «وضعیت فعلی غیرقابل قبول است و نیاز به تغییر فوری دارد».
وزیر خارجه آمریکا همچنین بر «اقدامات لازم» واشینگتن برای حفاظت از منافع خود در قالب قرارداد منعقد شده بین دو کشور تأکید کرده است.
بر اساس این قرارداد، آمریکا مدیریت این آبراهه استراتژیک را به شرطی به پاناما واگذار کرد که بیطرفی همیشگی این کانال تضمین شود.
ایالات متحده، طرح ساختن کانال پاناما را در سال ۱۹۱۴ به پایان رساند و یک پایگاه نظامی برای حفاظت آن بنا گذاشت. معاهده سال ۱۹۷۷ راه را هموار کرد تا این آبراه در روز ۳۱ دسامبر ۱۹۹۹ به کشور پاناما واگذار شود.
مارکو روبیو همچنین در حساب کاربری خود در شبکه ایکس نوشت برای مقامهای پانامایی روشن کرده که آمریکا اجازه نخواهد داد «حزب کمونیست چین» به کنترل موثر و رو به گسترش خود در منطقه کانال پاناما ادامه دهد.
رئیسجمهور پاناما در واکنش به این اظهارات گفت حق حاکمیت کشورش بر این کانال قابل بحث نیست، اما در عین حال بر احتمال بازگرداندن مهاجران بیشتر از آمریکا صحه گذاشت.
رئیسجمهور آمریکا روز دوم دی و پیش از آغاز رسمی ریاستجمهوری خود تهدید کرده بود که در صورت ادامه اخذ تعرفههای بالا برای عبور از کانال پاناما، این آبراه باید دوباره به ایالات متحده بازگردانده شود.
آقای ترامپ تعرفههای کانال پاناما را «مضحک» خوانده و در شبکه اجتماعی تروث نوشته بود که اجازه نمیدهد کانال پاناما در «دستان نااهل» بیافتد. اشاره او به نفوذ چین بود.چین کنترل یا اداره کانال را در اختیار ندارد. با این حال، یکی از شرکتهای زیرمجموعه هلدینگ سیکِی هاچیسون مستقر در هنگکنگ، دو بندر ورودی کانال در مناطق کارائیب و اقیانوس آرام را مدیریت میکند.
او بعد از این موضعگیری، در چند نوبت دیگر نیز از احتمال بازپسگیری این آبراهه صحبت کرده بود که با واکنش مقامهای پانامایی روبهرو شد.
خوزه رائول مولینو روز یکشنبه در گفتوگو با خبرنگاران از احتمال تمدید توافق موجود با آمریکا که میتواند اخراج پناهجویان غیر پانامایی را تسهیل کند، سخن گفت.
این افراد با عبور از مناطق جنگلی صعبالعبور موسوم به «گذرگاه دارین» یا «دارین گپ» که در مرز بین پاناما و کلمبیا واقع است، خود را به آمریکا میرسانند.
رئیسجمهور پاناما در عین حال گفت هزینه اخراج و بازگرداندن این پناهجویان باید توسط آمریکا تأمین شود.
روبیو در دیدار با خوزه رائول مولینو، رییسجمهوری پاناما، گفت حضور چین در منطقه کانال پاناما مغایر با مفاد معاهدهای است که بر اساس آن آمریکا در سال ۱۹۹۹ مدیریت این آبراه راهبردی را به پاناما واگذار کرد.
بر اساس این پیمان، کانال پاناما که از سوی آمریکا ساخته شده، همواره باید بیطرف باقی بماند.
روبیو هشدار داد: «وضعیت موجود غیر قابل قبول است و اگر بهسرعت تغییر نکند، آمریکا باید اقدامات لازم را برای حفاظت از حقوق خود طبق این معاهده صورت دهد.»
روبیو همچنین بر مهار مهاجرت غیرقانونی بهعنوان یکی از سیاستهای اصلی دولت ترامپ، تاکید کرد و خواستار همکاری پاناما و ایالات متحده در این زمینه شد.
هشدار روبیو در حالی مطرح میشود که ترامپ فشارها را بر همسایگان و متحدان آمریکا افزایش داده است.
ترامپ ۱۳ بهمن اعلام کرد تعرفههای گمرکی را بر کالاها از کانادا، مکزیک و چین افزایش میدهد.
تلاش پاناما برای رفع نگرانیهای آمریکا
رییسجمهوری پاناما در دیدار با روبیو گفت: «من احساس نمیکنم که تهدیدی واقعی علیه معاهده [انتقال کانال پاناما] و اعتبار آن وجود داشته باشد.»
مولینو به نگرانی واشینگتن از نقش پکن در بنادر دو طرف کانال اشاره کرد و افزود پاناما توافق خود با چین را در مورد جاده ابریشم جدید این کشور پس از انقضای آن تمدید نخواهد کرد.
او دیدار با وزیر خارجه آمریکا را «با حسن نیت»، «احترامآمیز» و «مثبت» ارزیابی کرد و گفت این نشست با هدف «رفع شبهات» برگزار شده است.
مولینو ابراز امیدواری کرد دیدار روبیو از پاناما بر مسائل مشترکی مانند مهاجرت و مبارزه با قاچاق مواد مخدر متمرکز شود.
همزمان با سفر وزیر خارجه آمریکا به پاناما، حدود ۲۰۰ نفر در شهر پاناما با حمل پرچمهای این کشور و فریادهای «مارکو روبیو، از پاناما خارج شو»، «زنده باد حاکمیت ملی» و «یک قلمرو، یک پرچم» راهپیمایی کردند.
برخی از معترضان پس از آنکه در برابر کاخ ریاستجمهوری با سد پلیس ضد شورش مواجه شدند، بنری را که تصاویر ترامپ و روبیو بر آن نقش بسته بود، به آتش کشیدند.
سفر روبیو به پاناما در شرایطی انجام میشود که آمریکا کمکهای خارجی خود را به حالت تعلیق درآورده و برنامههایی را که با هدف کاهش مهاجرت غیرقانونی و جرم و جنایت در کشورهای آمریکای مرکزی اجرا میشد، متوقف کرده است.
روبیو ۱۲ بهمن در مقالهای در روزنامه وال استریت ژورنال به چالشهای پیش روی دولت جدید آمریکا پرداخت و نوشت مهاجرت دستهجمعی، قاچاق مواد مخدر و سیاستهای خصمانه کوبا، نیکاراگوئه و ونزوئلا، و همچنین اداره تاسیسات بندری در دو سمت کانال پاناما از سوی یک شرکت چینی شماری از این چالشها هستند.
با وجود تکذیب هرگونه مذاکره درباره مالکیت کانال پاناما از سوی دولت این کشور، برخی ناظران بر این باورند پاناما ممکن است آماده امضای توافقی باشد که بر اساس آن قرارداد شرکت هاچیسون پورت، مستقر در هنگکنگ، برای اداره عملیات کانال در دو سوی آن لغو شود.
این قرارداد پیشتر به مدت ۲۵ سال تمدید شده بود.