![](https://www.aftabkaran.com/wp-content/uploads/2025/02/image-121-1024x451.png)
میزان نفت ایران و روسیه که روی نفتکشها نگهداری میشود، به بالاترین سطح چند ماه اخیر رسیده است، وضعیتی که به دلیل تحریمهای سختگیرانهتر آمریکا و در نتیجه کاهش شمار مشتریان به وجود آمده است.
خبرگزاری رویترز با اعلام این موضوع به نقل از منابع تجاری و تحلیلگران نوشته است که در نتیجه این رویداد، تعداد کمتری نفتکش برای حمل محمولهها در دسترس بوده و این امر موجب افزایش هزینههای نفت خام شده است.
واشنگتن از ماه اکتبر در چندین مرحله تحریمهایی علیه کشتیها و نهادهایی که در پیوند با فعالیتهای بازرگانی نفتی ایران و روسیه هستند، اعمال کرده است. این تحریمها تجارت با واردکنندگان عمده مانند چین و هند را مختل کرده است.
هفته گذشته دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا کارزار «فشار حداکثری» خود علیه ایران را از سر گرفت. این کارزار شامل تلاش برای رساندن صادرات نفت ایران به صفر است تا مانع دستیابی تهران به سلاح هستهای شود.
کاهش ظرفیت حمل و نقل نفت ایران
ژو مویو، تحلیلگر ارشد شرکت تحلیل داده کیپلر به رویترز گفته است که ایران از زمان اعمال این تحریمها در سهماهه چهارم سال گذشته میلادی، در جذب نفتکشهای جدید برای پر کردن خلأ ظرفیت حمل و نقل خود با مشکل مواجه شده است.
علاوه بر این، ممنوعیت اخیر گروه بندری شاندونگ در شرق چین در خصوص پذیرش نفتکشهای تحریمی در بنادر این استان که محل فعالیت بسیاری از پالایشگاههای مستقل خریدار اصلی نفت ایران و روسیه است، تخلیه این محمولهها را دشوارتر کرده است.
براساس گزارش شرکت کارگزاری برامر ایسیام، حدود ۵۷ درصد از ۱۲۶ نفتکش بسیار بزرگ که در حال حاضر در تجارت نفت خام ایران به چین فعالیت دارند، مشمول تحریمهای آمریکا هستند.
افزایش ذخایر شناور نفت ایران
رویترز مینویسد که طبق برآورد سه تحلیلگر، با افزایش صادرات و کاهش تحویل به چین، میزان نفت ایران در ذخایر شناور بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون بشکه از ابتدای امسال افزایش یافته است.
با این حال، محاسبات مربوط به حجم کل نفت ایران در ذخایر شناور متفاوت است زیرا تحلیلگران از روشهای مختلفی برای ردیابی ناوگان موسوم به «ناوگان سایه» استفاده میکنند.
دادههای کیپلر نشان میدهد که میزان ذخایر شناور نفت ایران به بیش از ۲۵ میلیون بشکه رسیده است که بالاترین میزان در بیش از یک سال گذشته است. حدود ۸۰ درصد از این محمولهها در آبهای سنگاپور و مالزی شناور هستند.
در مقابل، اِما لی، تحلیلگر ارشد شرکت ورتکسا آنالیتیکس تخمین میزند که حجم نفت خام و میعانات گازی ایران در ذخایر شناور در پایان ژانویه به ۷۳.۱ میلیون بشکه رسیده باشد.
به گفته او، صادرات ایران برای دومین ماه متوالی افزایش یافته و در ماه ژانویه به ۱.۷۸ میلیون بشکه در روز رسیده است، در حالی که در نوامبر به پایینترین سطح دو سال اخیر یعنی ۱.۴۵ میلیون بشکه رسیده بود.
ریچارد برنز، رئیس بخش ژئوپلیتیک شرکت مشاوره انرژی اسپکتس گفت: «تکنیکهای قاچاق مانند غیرفعال کردن و دستکاری فرستندههای AIS و انتقال نفت از کشتی به کشتی میتواند به این معنی باشد که میزان بیشتری از نفت ایران در وضعیت شناور قرار میگیرد.»
افزایش قیمت نفت به دلیل کاهش تعداد نفتکشهای غیرتحریمی
کاهش تعداد نفتکشهای غیرتحریمی برای حمل نفت به چین، سبب افزایش قیمت نفت خام شده است. به گفته بازرگانان، تخفیفهای نفت خام سبک ایران نسبت به نفت برنت قرارداد آتی به ۵۰ سنت در هر بشکه کاهش یافته است که بالاترین سطح در چند سال اخیر است.
این در حالی است که حدود دو ماه پیش، این تخفیفها حدود ۲.۵۰ دلار در هر بشکه بود.
نفت روسیه
در مورد نفت روسیه، تحریمهای سختگیرانهای که حدود یک ماه پیش توسط دولت بایدن اعمال شد، هزینههای پالایشگران در چین و هند را افزایش داده است. به گفته سه منبع تجاری، نفت خام اپسو روسیه برای تحویل در ماه مارس به چین، با قیمتی ۲ تا ۳ دلار بالاتر از نفت برنت قرارداد آتی معامله میشود که بالاترین سطح پریمیوم در بیش از دو سال گذشته است.
همچنین، هزینههای ترابری نیز به دلیل کمبود کشتیهای در دسترس، افزایش یافته است. هزینه حمل نفت از شرق دور روسیه به شمال چین حدود ۴.۵ میلیون دلار است که تقریباً سه برابر هزینههای آن قبل از اعمال آخرین تحریمهای آمریکا است، اگرچه این رقم نسبت به اوایل اعلام تحریمها که تا ۷ میلیون دلار رسیده بود، کاهش یافته است.
براساس دادههای کیپلر، میزان نفت خام روسیه که روی آب ذخیره میشود، در ۲۷ ژانویه به ۸۸ میلیون بشکه رسید که ۲۴ درصد بیشتر از میزان ثبتشده در ۱۰ ژانویه، یعنی زمان اعلام تحریمهاست.
ژو از شرکت کیپلر گفت که از اواخر ژانویه میزان ذخایر کاهش یافته زیرا صادرات نفت خام روسیه کم شده و برخی از محمولهها نیز تخلیه شدهاند.
او افزود: «علاوه بر این، چندین نفتکش که قبلاً در حمل نفت ایران فعالیت داشتند، اکنون به تجارت نفت روسیه روی آوردهاند.»