
طرفهای درگیر در مذاکرات میان ایران و آمریکا، از جمله عمان، تلاش میکنند اهمیت لغو دور جدید گفتوگوهای هستهای بین دو کشور را کماهمیت جلوه دهند و این وقفه را، همانگونه که ناظران توصیف میکنند، به عنوان «شکست» یاد نکنند. اما بهگفته ناظران، تفاوت چشمگیری میان لحن دو طرف دیده میشود. ایران بیشتر رویکردی مثبت و امیدوارکننده دارد، در حالی که آمریکا طی دو روز گذشته لحنی تند و هشدارآمیز در پیش گرفته است. این تفاوت لحن بهگفته تحلیلگران، بیدلیل نیست و واشینگتن دلایل مشخصی برای افزایش فشار علیه تهران دارد.
ادامه حمایت تهران از حوثیها
به گزارش منابع «العربیه»، با ادامه کمکهای نظامی ایران به شبهنظامیان حوثی یمن، دولت آمریکا موضع خود را در برابر تهران شدت بخشیده است. یک مقام آمریکایی در پاسخ به پرسش العربیه درباره علت موضعگیری صریح پیت هگست، وزیر دفاع ایالات متحده، علیه ایران گفت: «نیروهای آمریکایی در روزهای گذشته یک محموله قاچاق به مقصد حوثیها را رهگیری کردهاند.»
هرچند جزئیات محموله منتشر نشده، اما ممکن است این محموله حاوی تجهیزات خطرناک ایران برای شبهنظامیان حوثی بوده باشد. به گفته منابع العربیه، نیروهای آمریکایی هماکنون درباره این موضوع تحقیق میکنند.
مقامات آمریکایی بارها بهطور علنی تأکید کردهاند که ایران ارسال تسلیحات به حوثیها را متوقف نکرده و این موضوع خشم واشینگتن را برانگیخته، بهویژه که این اقدامات در جریان مذاکرات هستهای انجام میشود.
یک مقام آمریکایی دیگر نیز به العربیه گفت که «کشتیهای ایرانی برای حمایت از حوثیها در آبهای خلیج عدن و حوالی تنگه بابالمندب همچنان فعالاند و اطلاعات شناساییشده خود را به آنها ارسال میکنند.» او تایید کرد: «حملات حوثیها به ناوگان آمریکایی ناکام بوده، اما حمایت اطلاعاتی ایران، با همین کیفیت ضعیفش، باعث خشم آمریکاییهاست.»
یک مقام آمریکایی که با العربیه گفتوگو کرده است، تاکید میکند نیروهای وزارت دفاع و فرماندهی مرکزی آمریکا نگرانند که ایران از طریق آموزش و انتقال دادههای اطلاعاتی، توانمندیهای حوثیها را برای مقابله با حملات هوایی ایالات متحده در هفتههای گذشته افزایش داده باشد.
لحن تند واشینگتن
همزمانی مواضع تند کاخ سفید و وزارت دفاع آمریکا، بهنظر میرسد کاملاً هماهنگ باشد. روز پنجشنبه، دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا، در توییتی هشدار داد هر کشوری که اقدام به خرید نفت یا محصولات پتروشیمی ایران کند، با تحریم مواجه خواهد شد. بهگفته مقامهای آمریکایی، نخستین دلیل این موضعگیری سختگیرانه آن است که ترامپ و وزیر دفاع او میخواهند پیامی روشن به ایران بدهند: «ایالات متحده کشوری قدرتمند است و میخواهد با ایجاد بازدارندگی، ایران را هرچه سریعتر به پذیرش توافق وادار کند.»
دلیل دوم این موضعگیری سختگیرانه، این است که ایران در روند مذاکرات نوعی تعلل و وقتکشی نشان میدهد و بهدنبال فرسایش قدرت و توان آمریکا در منطقه است. مقامات آمریکایی این گمانه را مطرح کردهاند که تهران میکوشد ایالات متحده را خسته و فرسوده کند و بهطور عمدی روند دستیابی به توافق را به تأخیر میاندازد تا این روند به زمانی موکول شود که حضور نظامی آمریکا در منطقه کاهش یافته باشد.
ترامپ بهدنبال نتیجه است
با این حال، دونالد ترامپ طرح متفاوتی را دنبال میکند. او خواستار رسیدن به یک توافق چارچوبی با ایران در مدت زمان بسیار کوتاه است، که احتمالاً از نیمه ماه جاری فراتر نرود. در همین زمینه، او تهدید به اعمال یکجانبه تحریمهای اقتصادی میکند و همزمان، جهان در حال آمادگی برای بازگرداندن تحریمهای تعلیقشده علیه ایران تا فصل پاییز است.
بهگفته یکی از کارشناسان، آژانس بینالمللی انرژی اتمی در آستانه انتشار گزارشی قرار دارد که در آن به پایبند نبودن ایران به مفاد توافق هستهای سال 2015 اشاره خواهد شد. گزارشی که میتواند زمینهساز بازگشت تحریمهایی شود که اروپا پس از امضای «برجام» معلق کرده بود.
برداشت کلی در واشینگتن این است که دونالد ترامپ در تلاش است هرچه سریعتر به راهحلی برای مسئله هستهای ایران دست یابد. او در این مسیر، با تهدید به اعمال تحریمهای اقتصادی و گزینه نظامی، قصد دارد تهران را تحت فشار قرار دهد و منتظر واکنش ایران در مدت زمان کوتاه آینده است.