
در حالی که دور چهارم مذاکرات هستهای ایران و آمریکا به تعویق افتاده و یکی از مقامهای ایرانی به «رویترز» گفته است ادامه مذاکرات به «عملکرد آمریکا» بستگی دارد به نظر میرسد با تهدیدات اخیر ترامپ برای تحریمهای ثانویه علیه فروش نفت ایران، چشمانداز دستیابی توافق بین دو طرف در حالی با چالشهایی روبرو شده که «رویترز» از طرح پیمان 25 ساله بین دوطرف خبر داده است.
عصر پنجشنبه با اعلام خبر تعلیق دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا که قرار بود روز شنبه در رم انجام شود، دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا اعلام کرد که خریداران نفت ایران تحت تحریمهای ثانویه قرار خواهند گرفت. چین بزرگترین خریدار نفت ایران است که به قیمتی بسیار ارزان از طریق ناوگان سایه روزانه بیش از یک میلیون و هشتصد هزار بشکه نفت از ایران وارد میکند.
در همین حال روزنامه «تهران تایمز» وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی روز جمعه در گزارشی با اشاره به سخنان اخیر وزیر خارجه فرانسه نوشته است فرانسه، بریتانیا و آلمان به جای همراهی دیپلماتیک با توسل به تهدید درصدد فروپاشیدن توافق هستهای ایران و آمریکا هستند.
ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه گفته است با توجه به اینکه جمهوری اسلامی در آستانه دستیابی به سلاح هستهای است فعال کردن «مکانیسم ماشه» راهکاری برای جلوگیری از آن خواهد بود. او همچنین برنامهریزی برای انجام گفتوگو بین ایران و نمایندگان سه کشور اروپایی عضو «برجام» در رم در روز شنبه را نیز تکذیب کرده است. عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران پیشتر اعلام کرده بود که «یک جلسه با سه کشور اروپایی» در روز جمعه در رم برگزار خواهد شد.
خبرگزاری «رویترز» در گزارشی روز جمعه، به چالشهای مربوط به مذاکرات ایران و آمریکا پرداخت و به نقل از منابع خود در بین مقامات مربوط نوشت پیمان هستهای جدید ایران و آمریکا توافقی 25 ساله خواهد بود که نظارت سختگیرانهتری نسبت به برجام خواهد داشت و بندهای «غروب» مربوط به اقدامات تنبیهی علیه تخلف ایران از مفاد آن را تشدید میکند.
بر اساس گزارش «رویترز»، بنا بر این طرح، غنیسازی 60 درصدی ایران تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی متوقف و ذخایر اورانیوم با چنین خلوصی توقیف میشود در عوض تحریمهای ایران به گونهای چشمگیر کاهش خواهد یافت.
یک مقام ارشد ایرانی به این خبرگزاری گفته است توافق احتمالی میتواند شامل حفظ پنج هزار سانترفیوژ با حداقل غنیسازی و واردات سایر اورانیوم مورد نیاز از کشور دیگری که احتمالا روسیه است، باشد.
سه مقام ایرانی نیز به «رویترز» گفتهاند پیشنهاد فروش غنیسازی اورانیوم با خلوص 60 درصدی به آمریکا نیز مطرح شده است اما ایران در ازای بازگشت به سطح غنیسازی مقرر در برجام خواستار دریافت تضمینهای لازم از دولت آمریکا است تا مطئمن شود ترامپ باردیگر از توافق هستهای با ایران خارج نخواهد شد.
چالش دیگر موشکهای قارهپیمای ایران است؛ یک مقام امنیتی در منطقه به این خبرگزاری گفته است ایران همچنان دربرابر اصرار آمریکا برای گنجاندن برنامه موشکی در متن توافق مقاومت میکند. در چنین شرایطی نتانیاهو خود را در فرصتی حیاتی برای ضربه زدن به تاسیسات اتمی ایران مییابد اما ادامه مذاکرات بین ایران و آمریکا او را در موقعیت دشواری قرار داده است. به گفته آلن ایر که در زمان توافق هستهای ایران و آمریکا در سال 1394 در وزارت خارجه آمریکا نقش مهمی در این توافق داشت نابود کردن تاسیسات هستهای ایران منجر به از میان برداشتن فناوری غنیسازی اورانیوم با خلوص بالا توسط جمهوری اسلامی نمیشود و این موضوع چالش دیگری در برابر برنامه هستهای ایران محسوب میشود.
مارکو روبیو وزیر خارجه آمریکا که اکنون به سمت مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز برگزیده شده است روز پنجشنبه به دولت ایران توصیه کرد که از بازرسیهای هستهای حتی توسط کارشناسان آمریکا نباید واهمهای داشته باشد. عباس عراقچی نیز پس از تعلیق دور چهارم مذاکرات هستهای در پستی در «ایکس» نوشت که بیش از هز زمان دیگری مصمم به دستیابی به توافقی عادلانه و به سود هر دو طرف هستیم.
هر گونه توافق با ایران باید شامل نظارت کامل بازرسان آمریکایی بر تأسیسات اتمی و نظامی ایران باشد
مارک روبیو، وزیر امور خارجۀ آمریکا که فعلاً وظیفۀ مشاور امنیت ملی این کشور را نیز برعهده دارد در گفتگو با شبکۀ “فاکس نیوز” گفت که هر گونه توافق با ایران باید شامل نظارت کامل بازرسان آمریکایی بر تأسیسات اتمی و نظامی ایران باشد.
روبیو تأکید کرد که حضور بازرسان آمریکایی در ایران برای کنترل تأسیسات اتمی و نظامی این کشور الزامی است و هیچکس نمیتواند با حضور بازرسان آمریکایی در ایران مخالفت کند. وی گفت : “بازرسان فرانسوی، ایتالیایی، سعودی میتوانند در ایران حضور داشته باشند، اما، بازرسان آمریکایی نیز باید در این کشور حضور داشته باشند.”
وزیر امور خارجۀ آمریکا در ادامه گفت که از این پس این کشور خواستار دسترسی به تمام تأسیسات مرتبط به برنامۀ اتمی ایران است از جمله تأسیسات نظامی که تاکنون و بر اساس توافق پیشین، موسوم به برجام، مصون از بازرسی بودند. این مصونیت به گفتۀ مشاور امنیت ملی آمریکا یکی از نقائص برجام بود که در دورۀ باراک اوباما امضاء شد و دونالد ترامپ آن را لغو کرد، در حالی که دقیقاً در همین تأسیسات نظامی است که، به گفتۀ روبیو، بمب اتمی ساخته میشود.
وزیر امور خارجۀ آمریکا بار دیگر تأکید کرد که دونالد ترامپ و هیچیک از دیگر اعضای کابینۀ او خواستار جنگ با ایران نیستند. اما هیچکس نمیخواهد در جهانی زندگی کند که در آن جمهوری اسلامی دارای سلاح اتمی باشد. روبیو گفت که اگر حکومت ایران “خواستار انرژی صلحآمیز اتمی است میتواند مثل خیلی از کشورها نیروگاههای اتمی بسازد و اورانیوم غنی شده وارد کند.”