آفتابكاران اخبار و مقالات دربارة ايران و مقاومت
کشمکش‌های فرقه‌ای در پاکستان اتفاق تازه‌ای نیستند.
در هفته‌های اخیر پاکستان شاهد بالا گرفتن فعالیت‌های ضد شیعه بوده است.
دستگیری‌ها، موارد توهین به مقدسات و ظهور یک ائتلاف سنی در ماه محرم که در میان مسلمانان از اهمیتی ویژه برخوردار است، نشان از شکل‌گیری کمپینی دارد که روز به روز سازمان‌یافته‌تر می‌شود.
این اتفاقات بلافاصله پس از این رخ داد که مجلس ایالتی پنجاب در ژوییه سال جاری لایحه “حفاظت از بنیاد اسلام” را تصویب کرد. رویدادی که خشم شدید شیعیان را به همراه داشت؛ آنها می‌ترسیدند از این لایحه در جهت محدود کردن آزادی مذهبی‌شان استفاده شود.
افزایش فعالیت‌های ضد شیعه
تعداد بازداشت‌ها و پرونده‌های کفر گویی که تحت قوانین پاکستان علیه شماری از شیعیان تشکیل شده در طول ماه محرم افزایشی ناگهانی داشته، تا جایی که به گزارش گروه‌های حقوق بشری تعداد این موارد به ۴۰ هم رسیده است.
بیشتر این اتهامات به سخنرانی‌ها و نظرات عالمان شیعه در مورد تعدادی از یاران و اعضای خانواده پیامبر اسلام در مراسم‌های محرم اشاره دارد که در روایات شیعیان از تاریخ اسلام دید چندان خوبی نسبت به آنها وجود ندارد.
تقریبا در همان زمان، سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های الکترونیک پاکستان (پی‌ای‌ام‌آر‌ای) مجوز شبکه ۲۴نیوز را به دلیل پخش یک مراسم عزاداری محرم که به ادعای آنها محتوایی کفرآمیز داشت، به مدت ۱۵ روز لغو کرد.
بنا بر قوانین مربوط به توهین به مقدسات و قانون ضد تروریسم پاکستان، نام محسن نقوی، صاحب این شبکه به عنوان متخلف ثبت شد و سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های الکترونیکی این کشور هم شبکه او را به پخش ” محتوای نفرت‌پراکن” و تلاش در جهت” دامن زدن به فرقهگرایی” متهم کرد.
این شبکه بعدتر عذرخواهی کرد و گفت این اشتباه به این دلیل رخ داده که ” این مراسم عزاداری به زبان عربی بوده است.”
در همین حال، سوء‌ظن‌هایی هم در مورد ارتباط چند مورد قتل صورت گرفته در این فاصله زمانی با فعالیت‌های ضد شیعه ایجاد شده است. روز ۱۵ سپتامبر بعد از کشته شدن دو مرد شیعه به ضرب گلوله افرادی ناشناس در یک فروشگاه لوازم پزشکی، اعتراضاتی در بخش‌هایی از ناحیه کوهات واقع در شمال غربی کشور در گرفت.
اعتراضات خیابانی
مجموعه راهپیمایی‌هایی که در شهرهای بزرگ کشور صورت گرفته، مهم‌ترین فعالیت ضد شیعه در این مدت بوده‌اند. علی‌رغم این ادعا که راهپیمایی‌های موسوم به “عظمت صحابه” ( شکوه یاران محمد) به هیچ فرقه بخصوصی وابسته نبودند، شرکتکنندگان در آنها علیه آنچه به نظرشان توهین روحانیون شیعه به خانواده و یاران پیامبر اسلام محسوب می‌شد، اعتراض کردند و خواهان مجازات این افراد توسط دولت شدند.
دو مورد از این راهپیمایی‌ها توسط گروه‌های سرشناس اهل سنت از جمله حزب تندروی “تحریک لبیک پاکستان ” و گروه غیرقانونی ضد شیعه “اهل سنت و جماعت” (گروه سپاه صحابه پاکستان سابق) در روزهای ۱۱ و ۱۲ سپتامبر سازماندهی شدند.
بنا بر تخمین مقام‌های امنیتی بیش از ۳۰ هزار نفر در راهپیمایی ۱۱ سپتامبر شرکت کردند و گزارش‌های شبکه‌های اجتماعی معترضان را در حالی نشان می‌داد که در شعارهای خود شیعیان را “کافر” خطاب می کردند و به سمت یکی از مکان‌های عبادت آنها سنگ می‌انداختند. روحانی سرشناس اهل سنت، مفتی تقی عثمانی در پیام خود خواستار ممنوعیت دسته‌های عزاداری محرم به دلیل ایجاد مزاحمت شد.
از سوی دیگر، راهپیمایی ۱۲ سپتامبر را “شورای متحده اهل سنت” (ام‌اس‌سی) که ائتلافی تازه شکل گرفته از چندین گروه سنی است، سازماندهی کرد. یک هفته بعد، این ائتلاف هزاران نفر را برای برگزاری تظاهرات مقابل ساختمان مجلس در اسلام آباد به خیابان کشاند.
قاضی عبدالرشید، رییس شورای متحده اهل سنت، احمد لودهیانوی، رییس گروه اهل سنت و جماعت و همین‌طور معاویه اعظم، از رهبران این گروه و نماینده مجلس ایالتی پنجاب از جمله شرکتکنندگان این تظاهرات بودند. سخنرانان در این تظاهرات خواستار ” تحریم اجتماعی” شیعیان شدند و از دولت خواستند با وضع قوانینی برای حفاظت از شرافت شخصیت‌های مقدس اهل سنت به “تنفر فرقه‌ای” پایان دهند. آنها همچنین خواهان مجازات مرگ برای افرادی شدند که به اعتقادشان به یاران محمد و خانواده‌اش توهین کرده‌اند.
نقش دولت
این‌طور که پیداست مقام‌های پاکستان با پرونده‌های کفرگویی و اعتراضات علیه شیعیان هم‌راستا هستند و تصاویر جنجالی از حضور یکی از مدیران ارشد اسلام‌آباد در کنار سخنرانان راهپیمایی این شهر، گواهی بر همین مسأله است.
مسئولان کشور اما در عین حال کوشیده‌اند در رابطه با مسائل فرقهگرایی ظاهر بی‌طرف خود را حفظ کنند. یک روز پس از تظاهرات اسلام‌آباد، همان مدیر اعلام کرد مسعود الرحمن عثمانی از رهبران گروه اهل سنت و جماعت با استناد بر قوانین کفرگویی به “تحریک به خشونت و تنفر فرقه‌ای” در راهپیمایی متهم شده است.
با این وجود، اجازه برگزاری این رویداد در پایتخت فدرال و به خصوص حضور گروه اهل سنت و جماعت در راهپیمایی‌های قبلی، به شکل‌گیری سوالاتی جدی در رابطه با توانایی و تمایل دولت برای اعمال ممنوعیت بر گروه‌های فرقه‌گرا، منجر شده است.
همان طور که انتظار می‌رفت، مقام‌های ارشد پاکستان از جمله عمران خان، نخست‌وزیر کشور در رابطه فعالیت‌های ضد شیعه اخیر آشکارا سکوت اختیار کرده‌اند.
برخی رهبران شیعه هم بحث احتمال توطئه به منظور تشدید تنش‌های شیعه و سنی را مطرح کردند.
برخی رهبران شیعه بحث احتمال توطئه به منظور تشدید تنش‌های شیعه و سنی را مطرح کرده‌اند
در عوض، یک روز بعد از دهم محرم که اوج مراسم این ماه است، عمران خان در توییتر خود نوشت: “اطلاعاتی در رابطه با عناصری به دست من رسیده که در این موقعیت قصد برافروختن شعله‌های فرقهگرایی را داشته‌اند و من هم اقدامات سختگیرانه‌ای علیه آنها انجام خواهم داد. ” به نظر می‌رسید این پیام نخست‌وزیر به گزار‌ش‌ها در رابطه با نظرات ظاهرا تحریک‌آمیز سخنرانان شیعه اشاره داشته است.
در این میان، برخی رهبران شیعه هم بحث احتمال توطئه به منظور تشدید تنش‌های شیعه و سنی را مطرح کردند. یکی از عوامل کلیدی در شکل‌گیری تنش‌های کنونی، روحانی شیعه به نام آصف رضا علوی بوده است.
اواخر ماه اوت، روحانیون اهل سنت در نشستی مطبوعاتی خواستار دستگیری علوی که به ادعای آنها حرف‌هایی کفرآمیز در مورد خلیفه ابوبکر زده بود، شدند. اما شماری از رهبران شیعه، از علوی فاصله گرفتند و گفتند از دولت خواسته‌اند یا مانع از ورود این روحانی ساکن بریتانیا به کشور شود و یا اجازه ندهد در طول محرم مراسم برگزار کند.
اما این که علوی با وجود قرار داشتن در فهرست سخنرانان ممنوعه حکومت ایالتی پنجاب برای ماه محرم توانست هر دو کار را انجام دهد و قبل از شکل‌گیری هر گونه اقدامی علیه خود به بریتانیا بازگردد، سوء‌ظن‌هایی را ایجاد کرده است.
پوشش رسانه‌ای
نکته جالب‌توجه در رابطه با این سلسله رویدادها، نبود پوشش رسانه‌ای در تلویزیون و نشریات جریان اصلی بوده است.
برخی از روزنامه‌های انگلیسی‌زبان لیبرال موفق شدند در مورد مسائل جانبی گزارش دهند اما به خود اعتراضات نپرداختند.
برای مثال روزنامه انگلیسی زبان داون روز ۱۷ سپتامبر در تیتر گزارشی که در صفحات شهری نسخه اسلام آباد خود چاپ کرد، نوشت: ” بخش‌های از منطقه قرمز ( نام ناحیه‌ای از شهر) در طول راهپیمایی شورای اهل سنت بسته خواهد شد. “
روزنامه میانه‌روی پاکستان تودی سرمقاله روز ۱۳ سپتامبر خود را به راهپیمایی‌های کراچی اختصاص داد و نوشت: ” این راهپیمایی‌ها نشان دادند احساسات فرقهگرایی هنوز در شهر زنده است.”
نبود تقریبا هیچ‌گونه پوشش‌رسانه‌ای – به ویژه در رابطه با اعتراضاتی با تعداد قابل‌توجهی شرکت‌کننده – حاکی از اعمال نظارت شدید بر رسانه‌ها به منظور کم اهمیت جلوه دادن وقایع است.
از سوی دیگر، گروه ویژه اقدام مالی (اف‌ای‌تی‌اف) در ماه اکتبر نشستی برگزار خواهد کرد تا در رابطه با خروج پاکستان از لیست خاکستری خود تصمیم بگیرد. اف‌ای‌تی‌اف یک گروه ویژه بین‌المللی است که در زمینه مقابله با پولشویی و تامین مالی تروریسم فعالیت می‌کند.
در چنین شرایط سرنوشت‌سازی، به سختی می‌توان تصور کرد دولت و نیروی نظامی پاکستان کاری به غیر از تلاش برای جلوگیری از احیای ادعاهای دیرینه در مورد حمایت این کشور از گروه‌های افراطی انجام دهند.
