محروم سازی شهروندان معترض از حق حیات از طریق اعمال مجازات اعدام از جمله محورهای اصلی این گزارش است
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، در گزارش تازه خود که به هفتاد و ششمین نشست مجمع عمومی این سازمان ارائه شده نسبت به وضعیت حقوق بشر در ایران ابراز نگرانی جدی کرده است.
این گزارش موارد نقض حقوق بشر در بازه زمانی 11 ژوئن 2020 تا 10 ژوئن 2021 (22 خرداد 1399 تا 21 خرداد 1400) را در بر میگیرد.
بنا بر این گزارش، وضعیت حقوق بشر در ایران در یک سال گذشته، بهدلیل عدم تلاش جدی حاکمیت برای مطابقت با حقوق بینالملل، افزایش بحران اقتصادی و همهگیری کرونا موجب نگرانی جدی است.
در این گزارش آمده است که عوامل داخلی ایران که مانع از حاکمیت قانون و باعث تضعیف عدالت و سازوکارهای پاسخگویی میشود برای شماری مصونیت به وجود آورده که در نهایت منجر به ادامه نقض حقوق بشر در این کشور و احتمال افزایش آن در آینده شده است.
تداوم صدور احکام اعدام برای اتهاماتی مانند اتهامات مرتبط با مواد مخدر، «اقدام علیه امنیت ملی» و «افساد فی الارض» و همچنین صدور حکم اعدام برای کودک-مجرمان و بازداشت خودسرانه وکلای دادگستری و فعالان حقوق بشر از جمله محورهای گزارش دبیرکل سازمان ملل درباره ایران است.
دبیرکل سازمان ملل همچنین شمار بالای مجازات اعدام و گنجانده شدن این مجازات در قوانین ایران در خصوص اتهامات مختلف و عدم ارائه آمار رسمی از سوی جمهوری اسلامی را نگران کننده خوانده است.
شمار اعدامهای صورت گرفته در سال گذشته میلادی در ایران توسط نهادهای حقوق بشری 267 نفر اعلام شده که در بین آنها 9 زن اعدام شده است.
گوترش با اشاره به اعدامهای گسترده اقلیتهای قومی از جمله 26 بلوچ، 8 کرد و 10عرب گفت که بسیاری از این افراد به اتهامات «اقدام علیه امنیت ملی»، «فساد فی الارض»، «محاربه» و «عضویت در گروههای سلفی» اعدام شدهاند.
در ادامه این گزارش به صدور احکام اعدام در خصوص بازداشت شدگان اعتراضات سراسری همچون امیرحسین مرادی، سعید تمجیدی، محمد رجبی، مهدی صالحی قلعه شاهرخی، محمد بسطامی، مجید نظری کندری، هادی کیانی و عباس محمدی و اجرای احکام اعدام نوید افکاری، مصطفی صالحی روح الله زم پرداخته شده است. گوترش در این گزارش نسبت به «انتساب اتهام قتل» به معترضان بازداشتی برای توجیه صدور احکام اعدام ابزار نگرانی کرده است.
او در گزارش خود به تداوم بازداشت فعالان زیستمحیطی اشاره کرده و خواهان توجه بیشتر حاکمیت به حقوق زندانیان دوتابعیتی، خارجی، زنان و اقلیتها شده است.
او همچنین در این گزارش، شیوع ویروس کرونا در زندانهای ایران را نگرانکننده خوانده و کمبود امکانات بهداشتی و درمانی در زندانها را از عوامل از دست رفتن جان شماری از زندانیان در زندانهای ایران دانسته است. دسترسی نداشتن زندانیان به خدمات پزشکی و محرومیت زندانیان محبوس در زندان تهران بزرگ از ابتداییترین امکانات مانند دسترسی نداشتن به آب آشامیدنی سالم، از جمله موارد دیگری است که گوترش در گزارش تازه خود درباره ایران به آنها اشاره کرده است
گسترش کرونا در زندانها، نامناسب بودن امکانات زندان قرچک برای زنان زندانی، شکنجه و بدرفتاری با کودکان، زنان و مردان برای گرفتن اعتراف اجباری، حبس انفرادی درازمدت و بازداشت طولانیمدت پیش از برگزاری دادگاه به ویژه حبس انفرادی حبیب و وحید افکاری و شکنجه و تهدید آنها به قتل و آزار جنسی، ادامه حبس فعالان محیط زیست، وضعیت زندانیان دوتابعیتی به ویژه احمدرضا جلالی، کامران قادری و مراد طاهباز از جمله دیگر مواردی بودند که گوترش در گزارش خود به آنها پرداخت.