بیش از یک هفته از پاسخ حکومت ایران به طرح پیشنهادی «اتحادیه اروپا» برای احیای توافقنامه «برجام» میگذرد و گمانهزنیها از مواضع دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، و نتیجه نهایی مذاکرات وین ادامه دارد. در این میان، شبکه خبری سیانان، بهنقل از یک مقام آمریکایی نوشت دولت بایدن هیچ امتیاز جدیدی نداده و این حکومت ایران است که بهمنظور دسترسی به توافق، از مواضع پیشین خود کوتاه آمده و بر سر موضوعهای اساسی امتیاز داده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز سهشنبه شب بهنقل از چند مقام آمریکایی، بدون ذکر نام و سمت، نوشت انتظار میرود ظرف ۲۴ ساعت آینده (تا روز چهارشنبه)، دولت بایدن در نهایت مواضع خود را در قبال پاسخ حکومت ایران و خواستها و مطالبات مطرح شده اعلام کند.
آسوشیتدپرس بهنقل از منابع خود نوشت، پس از اعلام نظر دولت بایدن، احتمالا یک دور دیگر مذاکرات در وین برای گفتوگو بر سر جزئیات توافق احتمالی تشکیل میشود.
سیانان در بخش دیگری از گزارش خود، بهنقل از منبعش نوشت: حکومت ایران، در ادامه گفتوگوهای هستهای از یکی دیگر از خواستها و مطالبات اصلی خود برای رسیدن به توافق نهایی صرفنظر کرده است.
بهنوشته سیانان، خواست توقف تحقیقات کارشناسان «آژانس بینالمللی انرژی اتمی» از فعالیتهای هستهای حکومت ایران دیگر مطرح نیست.
پیشتر نیز گزارشهایی منتشر شده بود که حکومت ایران از خواسته مهم دیگر خود یعنی «حذف نام سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی آمریکا» کوتاه آمده است.
تلاشهای مخالفان
در حالی که بهنظر میرسد دولت بایدن خودش را برای اعلام مراحل بعدی و نهایی احیای توافق هستهای با حکومت ایران آماده میکند، جمهوریخواهان کنگره، تاکید میکنند هرگونه توافق دولت بایدن با حکومت ایران، پیش از اجرا باید به تایید کنگره برسد.
خبرگزاری بلومبرگ سهشنبهشب در گزارشی بهنقل از مایکل مککال، عضو ارشد جمهوریخواه «کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا» نوشت کنگره باید هرگونه توافق با حکومت ایران را بررسی کند.
انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا قرار است چند ماه دیگر در ماه نوامبر برگزار شود. توافق هستهای «برجام» نه تنها در میان جمهوریخواهان، بلکه حتی در میان دموکراتها نیز مخالفان پرشماری دارد و امضا توافق میتواند موقعیت بایدن را در آستانه برگزاری انتخابات در خطر قرار دهد.روزنامه هاآرتص روز سهشنبه بهنقل از بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل نوشت: تلآویو هر کاری که بتواند انجام میدهد تا بر روی نتیجه نهایی مذاکرات هستهای تاثیر بگذارد.
قرار است روز جمعه، بنی گانتز در واشنگتن با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، دیدار داشته باشد. انتظار میرود برنامه اتمی حکومت ایران و نتیجه نهایی مذاکرات وین، از محورهای اصلی گفتوگوها باشد.
شبکه خبری العربیه نیز روز سهشنبه در گزارشی نوشت اخباری که از محتوای توافق جدید هستهای با حکومت ایران به بیرون درز کرده نشان میدهد این توافق نیز تا اندازه زیادی شبیه به توافق اولیه است.
بهنوشته العربیه، اگر این توافق دوم نیز به مانند توافق نخست، واجد نکات پنهانشده مهمی باشد، خیلی طول نخواهد کشید که یا از طرف یک سیاستمدار عصبانی یا یک روزنامهنگار کاوشگر افشا خواهد شد. بهنوشته العربیه، هنگامی که محتوای توافق اولیه «برجام» در سال ۲۰۱۵ افشا شد، برای بسیاری از ناظران حیرتآور بود.
ایران در مسائل مهمی امتیاز داده است
شورای امنیت ملی آمریکا اعلام کرد ایران در برخی مسائل حساس، امتیازات مهمی داده است و افزود که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا طی مذاکرات اتمی بر عدم خروج سپاه پاسداران از فهرست تروریسم تاکید فراوان داشت.
شورای امنیت ملی آمریکا سهشنبه یکم شهریور در بیانیهای گزارش داد، دستیابی به توافق ایران را ملزم به برچیدن برنامه هستهای خود خواهد کرد.
این شورا تاکید کرد که در صورت احیای مجدد برجام، غنیسازی بیش از 3.67 درصد برای ایران ممنوع میشود و تا سال 2031 ذخیره اورانیوم تهران نباید بیشتر از 300 کیلوگرم باشد.در بیانیه شورای امنیت ملی آمریکا آمده است که ایران باید ذخایر اورانیوم غنیشده 20 و 60 درصد خود را تحویل داده و فعالیت سانتریفیوژهای پیشرفتهاش را متوقف کند.
طبق این بیانیه، ایران باید به بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی اجازه بازرسی و نظارت بر تاسیسات هستهای خود را بدهد.
بیانیه افزوده هر گونه توافق احتمالی با ایران، به مدت 6 ماه مانع بازگشت تهران به فعالیتهای هستهای خود در صورت شکست آن توافق خواهد شد.
ابهام در توافق احتمالی
خبرگزاری «رویترز» هم امروز به نقل از یک مقام آمریکایی که نامش فاش نشده، گزارش داد که هنوز احتمال رسیدن به توافق مبهم و غیر موکد است.
این مقام به رویترز گفته که کماکان اختلافات و شکافهایی میان نظرات واشینگتن و تهران درباره پیشنهاد اروپایی احیای برجام وجود دارد.
او توضیح داد که تهران از برخی شروط خود از جمله مسدود شدن پرونده تحقیقات آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره ابهامات برنامه هستهای خود کوتاه آمده است.
این مقام آمریکایی همچنین گفت، اگرچه تهران خواستار امتیازات خاصی از واشینگتن بوده، اما آنها بالاخره از برخی شروط اصلی خود عقبنشینی کردند.
موافقت همه با پیشنهاد اروپا
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز شامگاه دوشنبه در اظهاراتی تاکید کرد که اکثر کشورهای شرکتکننده در مذاکرات هستهای با ایران، با متن پیشنهادی اروپا موافق هستند.
بورل در مصاحبه با تلویزیون «ایتیوی» اسپانیا گفت با وجود موافقت کشورهای دیگر اما او تاکنون پاسخی از ایالات متحده دریافت نکرده است.
او همچنین ضمن «معقول» دانستن پاسخ ایران به پیشنهاد اروپا، گفت که تهران خواهان برخی تغییرات در این متن پیشنهادی شده است اما به ماهیت درخواست ایران اشارهای نکرد.
مذاکرات هستهای میان ایران، آمریکا و کشورهای 1+4، ماه گذشته ادامه پیدا کرد و اتحادیه اروپا در این زمینه، پیشنویسی را با عنوان «متن نهایی» برای طرفهای مذاکرهکننده ارسال کرد.
ایران در پاسخ به اتحادیه اروپا، تغییراتی در این «متن نهایی» اعمال کرد و دوشنبه هفته گذشته آن را به جوزپ بورل تحویل داد.