
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران درباره مذاکرات با واشینگتن گفت: «ما در خیلی از حوزهها به یک درک و تفاهم بهتری از یکدیگر رسیدیم ولی در بعضی از موضوعات اختلاف نظرها همچنان باقی است.»
او افزود: «به خصوص در موضوع غنیسازی یک اختلاف نظر جدی بین ما و طرف آمریکایی وجود دارد و این موضوعی است که تا حل نشود، فکر نمیکنم بتوانیم به توافق برسیم.»
عراقچی، در اظهارات دیگری در مراسم افتتاحیه نخستین نشست منطقهای دیپلماسی استانی در شیراز گفت: «هرچه در خنثیسازی تحریمها موفقتر عمل کنیم، طرفهای تحریمکننده بیشتر از ابزار خود ناامید میشوند و این، به پیشبرد مذاکرات کمک میکند.»
او افزود: «اگر تحریمها موثر بودند، [آمریکاییها] نیازی به مذاکره نمیدیدند؛ اما بهدلیل ناکامی در به زانو درآوردن مردم و دولت ایران، به گفتوگو رو آوردهاند.»عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، که برای شرکت در اجلاس منطقهای دیپلماسی اقتصادی به شیراز سفر کرده بود، در آستانه دور پنجم مذاکرات با نماینده آمریکا، در گفتوگویی با صداوسیمای جمهوری اسلامی بار دیگر خطوط قرمز تهران را ترسیم کرد.
به گفته منابع مطلع، این مصاحبه با هماهنگی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی و کمیته مذاکرات رفع تحریمها صورت گرفته و هدف آن ارسال پیامهایی روشن پیش از ورود به گفتوگوهای حساس بوده است.
عراقچی در این گفتوگو بهصراحت گفت:«طرف آمریکایی به غنیسازی در ایران اعتقادی ندارد و اگر این هدف آنها باشد، اساسا توافقی در کار نخواهد بود.»
او در ادامه افزود: «اگر آمریکا میخواهد برنامه غنیسازی اورانیوم ایران را پایان دهد، توافق هستهای وجود نخواهد داشت.»
بهنظر میرسد که این مصاحبه با اهداف مشخصی صورت گرفته است تا بر روند مذاکرات تاثیر بگذارد. بخشی از اصلیترین اهداف این اقدام عراقچی را میتوان چنین برشمرد:
۱. زمینهسازی رسانهای و سیاسی: نحوه بیان عراقچی و محورهای مطرحشده در مصاحبه نشان میدهد تهران تلاش دارد روایت خود را در افکار عمومی و رسانههای بینالمللی تثبیت کند. این تاکتیک در راستای فشار غیرمستقیم بر طرف مقابل برای پذیرش خواستههای ایران ارزیابی میشود.
۲. ارسال پیام مستقیم به آمریکا: مصاحبه عراقچی را میتوان در قالب «دیپلماسی عمومی» یا «مذاکره از طریق رسانه» تحلیل کرد. پیام آشکار به طرف آمریکایی این است که جمهوری اسلامی حاضر نیست از حق غنیسازی خود عقبنشینی کند و چنین خواستهای را پایان مذاکرات میداند.
۳. مدیریت افکار عمومی داخلی: در روزهای اخیر، منابع ایراناینترنشنال گزارش دادهاند که دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی با صدور بخشنامهای انتشار تحلیلها و اخبار مذاکرات از منابع خارجی را ممنوع کرده و مقرر شده است تنها وزارت امور خارجه منبع رسمی اطلاعرسانی باشد. مصاحبه عراقچی نیز در همین چارچوب و با هدف مدیریت انتظارات داخلی، چه در سطح عامه مردم و چه در سطح نخبگان سیاسی و رسانهای انجام شده است.
۴. کاهش سطح انتظارات از مذاکرات: از نکات مهم مصاحبه، اذعان به این واقعیت بود که واشینگتن خواستار توقف کامل غنیسازی در ایران است. این موضع، مطابق با اظهارات اخیر سخنگویان کاخ سفید و وزارت امور خارجه آمریکا، فضای مذاکرات را بهشدت محدود کرده است.
در صورت عدم انعطاف در این موضوع، احتمال شکست مذاکرات بالا رفته و این شکست میتواند به التهاباتی در بازار ارز، طلا و بورس تهران منجر شود. عراقچی با تکرار جمله آشنای مقامهای جمهوری اسلامی که «ما سالها با تحریم زندگی کردهایم»، در واقع به دنبال کاهش سطح انتظارات عمومی از نتیجه مذاکرات رم بوده است.
۵. زمینهسازی برای مقصرنمایی در صورت شکست مذاکرات: براساس گزارش نشریه آمریکایی اکسیوس، منابع اطلاعاتی اسرائیل اخیراً ارزیابی خود را تغییر دادهاند و معتقدند مذاکرات هستهای ممکن است بهزودی شکست بخورد. ظاهراً تهران نیز چنین احتمالی را جدی گرفته است.
مصاحبه عراقچی در این زمینه بهمنزله یک “بیمه رسانهای” تلقی میشود؛ ابزاری برای ثبت موضع رسمی ایران در افکار عمومی و فراهمکردن زمینه برای مقصر جلوه دادن طرف مقابل در صورت شکست مذاکرات. همچنین میتواند عراقچی را از تیغ انتقادات احتمالی در داخل کشور مصون نگاه دارد.
جمعه، دوم خرداد، تا حدود زیادی مشخص خواهد شد که آیا دو طرف در مسیر توافق حرکت خواهند کرد یا اینکه رم به ایستگاه پایانی دیدارهای عراقچی–ویتکاف تبدیل میشود و مسیر جدیدی در قبال برنامه هستهای جمهوری اسلامی آغاز خواهد شد که یا به تشدید فشار حداکثری میانجامد و یا به اقدامی نظامی.عراقچی در پستی در ایکس نوشت: «قرار است برای پنجمین دور از گفتوگوهای غیرمستقیم با آمریکا به رم سفر کنم. یافتن مسیر رسیدن به توافق کار پیچیدهای نیست. درباره سلاح هستهای در سطح صفر، ما توافق داریم. درباره غنیسازی در حد صفر، توافقی نداریم. زمان تصمیمگیری فرا رسیده است.»
اسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم امروز با تکرار اظهارات علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی گفت: «مذاکره با آمریکا به هیچ نتیجهای نخواهد رسید
».
تحریم فشار دارد، اما با آن زندگی میکنیم
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، درباره ورود مذاکرات با آمریکا به سطح کارشناسی و سپس خروج از آن گفت: «در یک مقطعی مذاکرات به نوعی پیش رفت که این تصور پیش آمد میتوان در سطح فنی مذاکره کرد و وضع روشنتر شد. نه آن موقع به مرحله نگارش متن برای توافق رسیدیم و نه الان رسیدهایم.»
او درباره سناریوی پس از شکست احتمالی مذاکرات افزود: «اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، آنها باید دنبال پلن بی (برنامه جایگزین) باشند.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی درباره ادامه یا تشدید تحریمها گفت: «تحریمها فشار و هزینه دارد اما چهل و چندسال است که با آن زندگی میکنیم. نمیگویم خوب است. اگر بتوانیم تحریمها را رفع میکنیم و یک ساعت هم تاخیر نمیکنیم، اما به قیمت از دست رفتن دستاوردهای ما نباید باشد و باید عزت ما حفظ شود.»
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، شامگاه پنجشنبه در یک برنامه تلویزیونی با بیان اینکه «آمریکا میگوید تاسیسات اتمی ما جمعآوری شود، و این ممکن نیست»، گفت: «اختلاف جمهوری اسلامی و آمریکا بر سر ادامه غنیسازی حل نشده اما این به معنای توقف مذاکره و دیپلماسی نیست.»
عراقچی با اشاره به مصاحبه استیون ویتکاف مبنی بر عدم غنیسازی در ایران گفت: «مجموعا به این نتیجه رسیدیم که در این دور مذاکرات هم حاضر شویم و ببینیم به کجا میشود رسید.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی افزود: «جمعه میبینیم که آیا آمریکا حاضر است از موضع خود درباره توقف غنیسازی در ایران کوتاه بیاید یا نه.»عراقچی افزود: «ما از حقوق خود نمیگذریم و برنامه اتمی ما شامل غنیسازی باید ادامه پیدا کند.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی گفت که مذاکرات هنوز به مرحله گرفتن تعهدات از آمریکا و تضمین رفع تحریم نرسیده و اختلافات بنیادین هنوز وجود دارد.
عراقچی در بخشی از این مصاحبه گفت که جمهوری اسلامی اگر دنبال سلاح اتمی بود تا الان آن را انجام داده بود چون تواناییاش را دارد.
او اضافه کرد صبح جمعه برای دور بعدی مذاکرات به رم میرود.
او همچنین در اظهاراتی که امروز پنجشنبه بیان کرد، گفت: «فشارهای آمریکا با هدف جلوگیری از دستیابی ایران به حق طبیعی خود در فناوری هستهای اعمال میشود».
رسانههای ایران گزارش دادند که دور پنجم مذاکرات میان ایران و آمریکا روز جمعه ساعت 13 در رم برگزار خواهد شد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه گفت با توجه به پیشنهاد ارایه شده از سوی عمان و رایزنیهای این کشور برای برگزاری دور دیگری از مذاکرات ایران و آمریکا، تهران با برگزاری دور پنجم مذاکرات در روز جمعه هفته جاری در رم پایتخت ایتالیا موافقت کرده است.