با گذشت بیش از پنج ماه از آغاز مسمومیتهای سریالی در مدارس ایران و در حالی که این مسمومیتها همچنان ادامه دارد، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی با انتشار بیانیهای درباره نتایج تحقیقات خود در مورد مسمومیتهای سریالی دانشآموزان مدعی شده است که «مواد سمی در هیچیک از مدارس پخش نشده است.»
این بیانیه که روز جمعه ۸ اردیبهشت منتشر شده «مواد، ابزار، و انگیزههای» گسترده را موجب بروز «ادعاهای بدحالی» خوانده و هدف از آن را «شیطنت، بازیگوشی، دیگرآزاری، و تعطیل کردن کلاسها» عنوان کرده است. در این بیانیه ادعا شده است که نخستین مورد مسمومیت در «شهرستان نور» و در نتیجه «انتشار گاز فلفل در کلاس توسط یکی از دانشآموزان دختر» روی داده است.وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی، حملات مسمومکننده به مدارس ایران را انکار کرد و وضعیت را بیشتر ناشی از “شیطنت”، “تمارض”، “هیستری جمعی دانشآموزان” و نیز استفاده از موادی مانند “بمبک بدبو” دانست.
در این بیانیه آمده که مواد سمی در هیچیک از مدارس کشور پخش نشده اما عوامل غیرسمی که موجب ایجاد هراس شدهاند، بهطور سهوی یا تعمدی در برخی از محیطهای گزارش شده استعمال شدهاند.
وزرات اطلاعات گفته که بررسی مسئله “یکی از حساسترین و دشوارترین مأموریتهای سال گذشتهی سربازان گمنام امام زمان” بوده است.
این نهاد امنیتی در عین حال تائید کرده است که مسمومیتها ابتدا در تاریخ ۱۵ آبان ماه ۱۴۰۱ از شهرستان نور استان مازندران و پس از آن و در قم ثیت شده و بعد از آن در سایر شهرهای ایران گسترش یافته است.
پنج عامل مسمومیتهای مشکوک
در دستهبندی وزرات اطلاعات، مسمومیتها به “بمبک بدبو”، “اسپری اشکآور”، ” گاز فلفل”، هیستری جمعی” و “اهداف ضدامنیتی و ضد مردمی” ربط داده شدهاند. بیانیه از دستگیری ۳۰۰ نفر از خریداران بمبک بدبو خبر میدهد.در قسمتی از بیانیه، به تلاش آمریکا برای “انتقام” گرفتن از جمهوری اسلامی بخاطر “شکست اغتشاشات” اشاره میشود. وزارت اطلاعات مدعی شده که جریان مسمومیتها با این هدف از سوی رسانهها برجسته شد.
وزارت اطلاعات در پایان بیانیه خود نتیجه گیری کرده است که مواد سمی در هیچیک از مدارس کشور پخش نشده است و شبکه انتشار مواد مسمومکننده در کشور، وجود نداشته است.وزارت اطلاعات مسمومیتهای سریالی و پوشش رسانهای آن را هم به مخالفان جمهوری اسلامی نسبت داده است. بیانیه در توضیح اهداف ضد امنیتی مورد ادعا گفته است: «… یک یا تعدادی از شیوهها به منظور ایجاد ناامنی به انگاره ضعف امنیت کشور، ایجاد التهاب و آشوب و اعتراض به منظور فیلمبرداری و انعکاس به شبکههای فارسی زبان معاند و یا با هدف ایجاد تجمع در مقابل آموزشگاهها صورت گرفتهاند. عوامل این قبیل موارد غالبا بازداشت و تحویل مراجع قضایی شدند.»
این اولین بار است که وزارت کشور درباره مسمومیتهای سریالی گزارش میدهد. بیانیه درباره شمار آسیب دیدگان و همچنین تعداد مدارسی که مورد حملات شیمیایی قرار گرفتهاند نیز اظهارنظری نکرده است.
وزارت اطلاعات در عین حال تهدید کرده که حکومت با سختگیری، با عواملی که به “مسمومیتهای ادعایی” دامن زدهاند، برخورد خواهد کرد.
پیشتر هم بسیاری از مسئولان جمهوری اسلامی از جمله معاون وزیر کشور مدعی شده بودند که “مسمومیتها کار خود بچههاست.” محمد حسن آصفری، عضو کمیته حقیقتیاب مجلس اما ضمن تکرار چنین ادعایی گفته بود: «این که فقط بگوییم عامل مسمومیت بادکنکهای اسباببازی بودار بوده قابل قبول هیات نیست.»ادامه مسمومیتهای سریالی دانشآموزان واکنشهای گسترده داخلی و خارجی را در پی داشته است. از جمله، ابوالفضل قدیانی آن را «حمله بیولوژیکی» و سرمنشأ آن را «بیت» خامنهای دانست
همچنین عبدالحمید اسماعیلزهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان، خواستار تعطیلی مدرسهها شد و مسمومیتها را «جنایت» نامید و گفت که عوامل آن از «درون سیستم» جمهوری اسلامی هستند.
برخورد امنیتی حکومت با موضوع مسمومیتها نیز به این گمانهزنیها دامن زده است. در برخی از مدارس، مسئولان از خروج دانشآموزان پس از وقوع حادثه جلوگیری کردهاند.
از طرفی به جای ردیابی عوامل مسمومیتها، برای دانشجویان معترض به مسمومیت در مدارس پرونده حراستی باز شده است و سه دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی به دادسرای امنیت احضار و تفهیم اتهام شدند.
اطلاعرسانی کادر درمان در مورد علت مسمومیتها و نتایج آزمایشها نیز محدود بوده است.
روزنامه «هممیهن» در گزارشی در روز سیزدهم اسفند، از منع اعضای کادر درمان برای اطلاعرسانی در مورد مسمومیتها خبر داد. در این گزارش عنوان شد که آنها تمایلی به صحبت در این رابطه ندارند و نگران پیامدهای اطلاعرسانی و برخوردهای احتمالی از سوی مدیران بیمارستان هستند. این گزارش همچنین تأکید کرد که بر خلاف صحبتهای وزیر بهداشت که «نوعی سم خفیف» را عامل مسمومیتها دانسته است، خبرهای رسیده از بیمارستانها حاکی از آن است که مسمومیتها، «چندان خفیف» هم نبوده است.
به استثنای چند مدرسه پسرانه، بیشتر مسمومیتها در مدارس دخترانه و عمدتا دولتی رخ داده است و بیشتر مقاطع راهنمایی و متوسطه هدف قرار گرفتهاند.
بیحسی اندام، سردرد، تنگی نفس، و سرگیجه از جمله علائم گزارششده در دانشآموزان مسمومشده است.
شماری از پزشکان گازهای ترکیبی را عامل مسمومیتها دانستهاند و میگویند این نوع گازها در اختیار همه نیست.
پژوهشگران، گروههای حقوق بشری و شماری از کشورها تأکید کردهاند که برای یافتن دلیل مسمومیتها، «تحقیقات مستقل» لازم است و انجام چنین تحقیقاتی مستلزم آن است که «دسترسی به دادههای بهداشتی که اغلب در ایران تحت حفاظت امنیتی قرار دارند» فراهم شود.
چهار هفته قبل روزنامه “اعتماد” نوشته بود، بیش از ۱۳۰۰ دانشآموز و اولیای مدارس با گزارش مسمومیت راهی بیمارستان شدهاند اما هنوز حتی یک آسیبشناسی رسمی، یک گزارش نمونهبرداری از مدارس توسط پدافند غیرعامل یا حتی یک گزارش رسمی از ماوقع منتشر نشده و”متهم ردیف اول مسمومیتها مفقود” است.